De vrouw die over de lat sprong - Cathérine Ongenae

- 'Je gaat toch borstvoeding geven?'
- 'Neen.'
- 'Dat is wel het beste voor je kindje.'
- '...'
- 'Toch is het beter... allergieën ... zes maanden ... welzijn van het kind.'
Ik keek de vrouw aan. Ze staarde terug. Stellig. Overtuigd van haar gelijk. Ze had haar les afgerammeld, haar punt gemaakt. Maar geen enkele keer had ze me gevraagd hoe het met mij ging.

Cathérine Ongenae is journalist, columnist en auteur van het boek 'Seksisme. Nee, wij overdrijven niet!'

Het ging nochtans niet goed. De zwangerschap was heftig, mijn rug hield het amper, op mijn werk was het crisis. Ik voelde me angstig, ik hing emotioneel aan flarden. Toch bleef ik doorgaan, wat kon ik anders doen? Zwanger zijn is geen ziekte, had de verpleegkundige gezegd. Ik begreep daaruit dat klagen voor zwakkelingen was.

Ja, ik ken de kwaliteiten van borstvoeding. Maar ik vroeg me af hoe het zat met de negatieve aspecten: kun je angst doorgeven? Of stress? Ik voelde me niet lekker, maar gezien dat onbespreekbaar was in de artsenkamer, besloot ik mijn kind te beschermen tegen de kolkende emoties van haar moeder. Ze had bovendien een vader die stond te trappelen om zijn dochter te mogen voeden. En gelukkig maar, want na de bevalling was ik dagen van de kaart. Om de twee-drie uur wakker zijn om te voeden, het zat er niet in. Daar trok ik de grens. Ik voelde me daar niet schuldig over. Toen nog niet.

Helaas staan er altijd mensen klaar om je dat schuldgevoel alsnog in te pompen. In het belang van de baby krijg je van god en klein Pierke te horen dat wat eigenlijk jouw keuze is, blijkbaar een zaak van maatschappelijk belang is. De gezondheid van je kind, het demonische gedrag van de kunstmelkindustrie, de criminele activiteiten van die lobby in derdewereldlanden: het is allemaal waar.

Maar wat hoor je als je een vraag hebt over het welzijn van de moeder? Dat vrouwen in Afrika een dag na de bevalling alweer op het veld staan. (Hoort u het? 'ZWAK-KE-LING!') Afrika bengelt aan de bodem wat welzijn van moeders en kinderen betreft: een dommer voorbeeld kun je niet bedenken.

Een zaak van maatschappelijk belang dus, vandaar ook dat Volksgezondheid moeders met aandrang vraagt om hun kinderen de borst te geven tot ze twee jaar zijn. Hoeveel verantwoordelijkheid wil je nog op de schouders van moeders afwentelen zonder daar een ernstige beleidsondersteuning voor in de plaats te stellen?

Hoe combineer je dat voltijds beschikbaar zijn met een job die ook het beste van jezelf vraagt, met pendelen, met een huishouden runnen? Hoe durft men nog meer druk te leggen op vrouwen zonder de samenleving te organiseren op een zorg- en mensvriendelijke manier? Een langere periode van moederschapsrust zou een mooi begin zijn, bezoldigd borstvoedingsverlof ook. Vandaag kan een lacterende vrouw op het werk twee pauzes van een halfuur nemen om te kolven (als ze langer dan 7,5u per dag werkt). Ik word koud van afgrijzen: hoe het allemaal wordt afgemeten.

Uiteindelijk moeten we zelf maar uitzoeken hoe we dat 24/7 beschikbaar zijn combineren met een leven als actief individu. Kinderen zijn immers een privézaak. Dan wel, ja Wie verwondert het nog dat jonge moeders er onderdoor gaan?

Gelukkig is er internet. Alle geëmmer over die vreselijke sociale media ten spijt, hebben mensen nog nooit zoveel met elkaar gepraat en gedeeld als vandaag via het www. Ja, er is veel bagger, maar daarvoor dient het wegklikken. Belangrijker is dat je er ook veel hulplijnen vindt. Dankzij sociale media leer je dat, wat het ook is dat je meemaakt, je niet de enige bent: je vindt er gelijkgestemde zielen. Mensen vinden er elkaar en doorbreken er het taboe op *omcirkel wat past* pesten / verdriet / stress / posttraumatische stress / postnatale depressie.

The Gentlemom-community is daarvan een prachtig voorbeeld. De Facebookpagina werd opgericht door twee prille moeders die zich vragen stelden bij het ideaalbeeld van de perfecte mama: de sterke vrouw die vlotjes multitaskend door het leven walst, 's nachts strijkt, in de vroege ochtend gezonde diepvriesmaaltijden kookt, altijd opgewekt is, er aantrekkelijk uitziet en sinds Goedele het gezegd heeft op eenvoudig verzoek de beste vriend van haar man in de mond neemt.

Hoe hard ze ook probeerden, het lukte hen niet. Erger nog: ze gingen onderuit. Konden amper nog functioneren. Of ze dan de enigen waren, vroegen ze zich af. Dat zijn ze niet: de pagina telt intussen vlot 11.500 leden, en er kwam een boek met verhalen en getuigenissen over de niet-perfecte moeder. Wees lief voor jezelf, leg die lat niet zo hoog. Goed is goed genoeg, perfectie is niet interessant. If mama ain't happy, ain't nobody happy. In een gezin mag iedereen zich goed voelen.

Toen het borstvoedingsadvies van Volksgezondheid wereldkundig werd gemaakt, reageerde één van de twee zachte mama's met de vraag of het alsjeblieft wat minder mocht in plaats van meer. Onmiddellijk werd de Facebookpagina een forum waar de pro's en de contra's in het rond vlogen.

Er werd onder meer gediscussieerd over het belang van het maagmedicijn Motilium om de melkproductie aan te wakkeren, waar ik mijn voorhoofdfrons dan weer van voelde samentrekken. Voor de baby is het niet gevaarlijk, maar wat met de gezondheid van de moeder? En wie heeft in hemelsnaam verzonnen dat een vrouw die niet tot het uiterste van zelfopoffering gaat geen goede moeder is? Wie bepaalt dat?

Zorg is exclusief vrouwelijk aan het worden. Praten over staatszaken exclusief mannelijk, toch als je afgelopen weekend naar De Zevende Dag keek. Daar zaten zes mannelijke fractieleiders in inwisselbaar grijs pak.

Drie vrouwen op vier ervaren discriminatie op de werkvloer als ze zwanger zijn of net bevallen. Momenteel lijden vier op de tien vrouwen aan een postnatale depressie. Iets zegt mij dat het niet die mannen in maatpak zijn die jonge moeders een hart onder de riem zullen steken. Die spontaan een betere wet op bescherming tegen ontslag in die kwetsbare periode zullen aandragen. Zij zullen er de verpleegkundigen en artsen niet op wijzen dat we ook het welzijn van de moeder niet uit het oog mogen verliezen. Nee, om dat privéprobleem opnieuw tot een maatschappelijk en politiek te maken, heb je vrouwelijke politici nodig.

Half oktober wordt in de plenaire vergadering van het Vlaams parlement een resolutie gestemd om maatregelen te treffen opdat artsen en vroedvrouwen postnatale depressie sneller zouden kunnen detecteren bij prille moeders. De resolutie is een initiatief van Vlaams Parlementslid en arts Freya Saeys (Open VLD), samen met collega’s Danielle Godderis-T’Jonck (N-VA) en Katrien Schryvers (CD&V). De bedoeling is om alle hulpverleners aan te moedigen om een screeningsinstrument te gebruiken dat perinatale depressie snel kan blootleggen, zodat men tijdig hulp kan bieden.

Zo hoopt men te voorkomen dat moeders die het moeilijk hebben wegzakken in een poel van twijfels, schuld en schaamte.
Soms moet de druk op moeders worden verlicht. Hoe goed borstvoeding ook is, als de moeder eronder lijdt, dan is er een alternatief waar niemand dood van gaat. Gaat het wel goed met moeder, borst en baby: zoveel te beter. En dat is maar één aspect. Twee jaar borstvoeding is niet voor iedereen haalbaar. Zoals die ene Gentle Mom schreef: "Stop met de lat zo hoog te leggen. Het gaat niet om zwak zijn of sterk. Het ouderschap is geen hoogspringwedstrijd."