Sociaal is nog niet betrouwbaar - Bart Van der Leenen

Booking.com, Trivago, Lonely Planet, Google Earth, TripAdvisor, Smartfares en honderden andere sites hebben de manier waarop we reizen, overnachten, eten en drinken op vakantie drastisch veranderd. Handig zijn ze wel, die review sites. Tot als je op je vakantiebestemming toekomt ...

Zowat twee decennia geleden ging ik bewust voor het eerst samenwonen in een huurappartementje, omdat de kosten van een huis kopen een domper zou zetten op mijn onverzadigbare reismicrobe. De beste beslissing ooit. Daardoor heb ik met volle teugen en met alle zintuigen op scherp kunnen genieten van een Costa Rica in haar pure betovering en een Bangkok waar de tijd leek stil te staan.

Intussen is Costa Rica één groot all-in resort en Bangkok moderner dan onze eigen hoofdstad. Als je door dezelfde microbe gebeten bent, weet je intussen dat het verdomd moeilijk is geworden om nog authentieke plekjes te ontdekken. En als er al één gevonden wordt, staan morgen de tourbussen aan te schuiven. Met dank aan de sociale media en bovengenoemde websites.

Het internet heeft het toerisme gedemocratiseerd en de macht der keuze aan het volk gegeven. Bij het zoeken naar een vakantiebestemming hoef je niet langer te vertrouwen op een stagiaire in een reisbureau die zelf nooit verder dan Blankenberge op reis is geweest, maar kan je een beroep doen op de opinie van duizenden anderen die jou voorgingen. Het lekkerste restaurant, de beste slaapplaats, de leukste ontspanning, ... ? Alles wordt voor jou becommentarieerd, beoordeeld, gecategoriseerd en met één klik aangeboden, inclusief beeldmateriaal.

Review sites hebben vandaag méér invloed op het globale reisgedrag dan eender welke reisorganisatie ook: ze zijn de nieuwe garantie op omzet. Laten we er één uitkiezen: TripAdvisor, een reiswebsite met 230 miljoen bezoekers per maand en bijna 100 miljoen reviews van reizigers over zowat 3 miljoen hotels, activiteiten, bezienswaardigheden en reistips. Een ideale bron van informatie vooraleer je op reis vertrekt, zou je denken.

Maar niets is minder waar. Want eender wie kan er commentaar op kwijt. Ook de moeder van de eigenaar van het hotel. Ook de concurrent aan de overkant. En ook de uitbater zelf. Er is intussen zelfs micro-economie ontstaan van kleine PR bedrijfjes die tegen betaling hotels en restaurants maken of kraken. Eigenlijk weten we dat wel, maar we negeren de evidentie van het gevolg massaal.

Steeds vaker zie ik hoog scorende 3-sterrenhotels die volboekt zijn aan 200$ per nacht, terwijl het naastgelegen én mooiere 4-sterrenhotel met 150$ per nacht nauwelijks bezoekers krijgt. Een ander voorbeeld: twee weken geleden, een eenvoudig restaurantje op het strand van Colombo. Eén aandachtspunt: een gigantisch bord “Travellers’ Choice 2013”. Hier kost een “rice & curry” - het traditionele en zowat goedkoopste hoofdgerecht van Sri Lanka - duurder dan het volledige diner dat we de avond tevoren hadden gegeten in een restaurant dat door internationale topchefs verkozen werd tot één van de 50 beste restaurants van héél Azië. Onbegrijpelijk. Onwezenlijk zelfs. Maar een feit.

De echte reiziger - niet te verwarren met de vakantieganger - krijgt het door dergelijke sites knap lastig om nog authenticiteit te ontdekken. Hij heeft intussen geleerd om bij de reviews tussen de lijnen te lezen, of baseert zich enkel op de negatieve commentaren om zich een waarheidsgetrouw beeld van zijn hotelletje te vormen. Gelukkig zijn er nog sites zoals booking.com die enkel mensen laten reviewen als ze écht verbleven in dat hotel, maar ook daar schort iets aan: wat voor de één het paradijs is, is voor de ander de hel. Pizzaminnende zonnekloppers zullen een hotel héél anders becommentariëren dan cultuurminnende backpackers. Tot daar de waarde van de tevredenheidsscores.

Ondanks de overtuiging dat de moderne reiziger helemaal “into social” is en we massaal commentaren delen en consumeren, hebben we duidelijk nog een lange weg af te leggen. Echt waardevolle en betrouwbare informatie kunnen we pas distilleren als de oorsprong van het commentaar traceerbaar wordt en we kunnen filteren op basis van specifieke profielen. Vanaf dan kan iedereen misschien terug genieten van een vakantie gesneden op persoonlijke maat.

Jetski’s horen niet op het Great Barrier Reef, olifanten niet in centrum Cancun en pizza’s niet in Ho Chi Minh. Ik blijf hopen dat op een dag de bling-bling shopper in Phuket blijft en de meerwaardezoekende cultuurvreter terug in Luang Prabang kan verdwalen, zonder dat ze elkaar tegenkomen. Echter, ik vrees dat het onheil onomkeerbaar is. De koppensnellers op Borneo verkopen intussen Heineken aan de toeristen die in hun oerwoud komen ‘overleven’ met een 4X4, een gids, een kok en een nanny...
 

(Bart Van der Leenen is zaakvoerder van de communicatiebureau's Whizpr en Outofthecrowd.)