Een huisnummer, een bananenschil en de paus - Jürgen Mettepenningen
Een zuster en de paus
Wie geen huisnummer heeft, heeft geen rechten. Met die woorden vatte zuster Jeanne Devos afgelopen woensdag in Leuven een indrukwekkende lezing aan over de toestand van veel mensen in India, gisteren en vandaag. Mensen zonder rechten worden vaak misbruikt, op verschillende manieren. Het behoort tot de spiraal van armoede van velen in het reusachtige land. Samen met anderen zorgt zuster Jeanne Devos reeds sinds vele jaren voor de armen en hun rechten, met wisselend maar groeiend succes. Wie rechten krijgt, kan waarachtig groeien als mens, al is ook dat vaak met wisselend succes.
Twee dagen voor de lezing van zuster Jeanne had paus Franciscus het in een mis eveneens over de plicht tot medemenselijkheid. En ook hij vertrok van het tegendeel ervan. Hij had het met name over christenen die al te strikt en streng zijn voor andere christenen. Farizeeërs. In die context stelde de paus dat hij tijdens een ontmoeting met zulke mensen die rigide denken, wel eens durft te vragen aan God om een bananenschil op hun weg te leggen. ‘Zo kunnen ze vallen, beseffen dat ze zondaars zijn en God ontmoeten’, aldus Franciscus. Uiteindelijk verbergen mensen die uiterlijk hard zijn vaak een kwetsbaar hart, maar leven ze niet volgens dat hart.
Verontwaardiging
Wie kan op grond van een politieke of religieuze regelgeving zichzelf het recht toekennen om anderen geen rechten te gunnen of hen stevig op de vingers te tikken met een groot onbarmhartig dédain? Dieperliggend hieraan is mijn verontwaardiging over zoveel onrecht dat mensen op die manier wordt aangedaan omdat ze niet als volwaardige medemensen worden gezien. En toch is het van alle tijden… Is de meer dan beestachtige handelswijze van de mensen van IS daar bijvoorbeeld geen gestalte van? In naam van het huisnummer van een politiek-religieuze ideologie worden kinderen, vrouwen en mannen uit het leven brutaal weggemaaid. Het is zo onmenselijk dat een bananenschil niet meer zou helpen, zelfs al was die daar door God gelegd!
Mens-zijn
Mensen op hun eigen manier mens laten zijn, dat lijkt me de grote opgave in de wereld van vandaag. Ook in de eigen leefkring, die wereld in het klein. Zo betrap ik er mezelf immers soms op dat ik aan iemand minder aandacht en waarde geef omdat die geen (aantrekkelijk) ‘huisnummer’ heeft. En ik stel allerlei ergernissen in me vast wanneer ik mensen bezig zie op een manier die toch niet is zoals het hoort te zijn. Op zo’n momenten ben ik in zekere zin de machthebber van India en de farizeïsche betweter uit het evangelie. Ik neem immers mensen dan niet serieus op grond van hun menszijn, maar zet hen vast in de gevangenis van mijn vooroordelen en verwachtingen naar hen toe. Fout dus.
De geboorte van een inspiratiebron
Nu vandaag de vier kaarsen van de adventskrans branden, gaat ook in mij een licht op. Was Jezus niet precies iemand die aan mensen kansen, hoop en dus toekomstperspectief gaf, wie ze ook waren, welk profiel ze ook hadden, zelfs als ze iets serieus hadden mispeuterd? Was hij niet iemand die zich in geen enkel schuifje liet stoppen en zelf ook op niemand een etiket plakte? Neen, Jürgen, niet op niemand! Hij fulmineerde immers hevig tegen degenen die vol waren van zichzelf en van wat ze anderen met opgeheven wijsvinger voorhielden in Gods naam! Paradoxaal genoeg gingen later verschillende mensen zich in de kerk op dezelfde manier gedragen, nu in Jezus’ naam. Hij zou zich zeker omgedraaid hebben in zijn graf, moest hij er nog in hebben gelegen tenminste…
Mensen als zuster Jeanne en paus Franciscus tonen dat het anders kan en moet: Jezus vandaag op een passende manier gestalte geven. Dat intrigeert en inspireert christengelovigen, andersgelovigen, amper-gelovigen en niet-gelovigen. En dat betekent concreet: iedere mens ernstig nemen als medemens, eenieder bemoedigen, mensen geven waar ze nood aan hebben om menswaardig te kunnen leven, begrip tonen wanneer mensen mislukken om hun droom waar te maken, elkaar vergeven, elkaar helpen en troosten, samenwerken,…
Jezus had in Bethlehem geen huisnummer, maar een ster.
(Jürgen Mettepenningen is theoloog)