Een trouwe vriend is niet te betalen - Jürgen Mettepenningen

Het gaat over de Joodse tiener ‘Momo’ – officieel Mozes – en meneer Ibrahim, een moslim die een kruidenierszaak uitbaat. De eerste trekt zich op aan de wijsheid van de tweede – de tweede doorziet de opgroeiende tiener volledig en wordt een vaderfiguur en vriend van Momo. Doorheen het boek ontwikkelt zich een mooie vriendschap tussen beiden, gekruid met wijsheden die in al hun eenvoud krachtig zijn. Aan het einde van het boek overlijdt meneer Ibrahim onverwacht. Momo erft alles van meneer Ibrahim, diens koran incluis: het boek waarnaar meneer Ibrahim zo vaak verwees als bron van al zijn wijsheid. En op dat moment overvielen de emoties mij.

Ik moest denken aan Pieter, mijn vriend die ruim twee jaar geleden overleed en die nota bene werd begraven op de dag dat mijn zoon Mauro werd geboren. Zoals Pieter voor mij een ‘meneer Ibrahim’ was, zo hoop ik voor mijn Mauro dat te zijn: een vaderfiguur, een bron van wijsheid, zijn beste vriend.

Ook ik erfde van Pieter zijn boeken, waar hij veel van zijn wijsheid uit putte. Pieter was priester en hield van de Bijbel, zijn voornaamste richtsnoer. Net zoals meneer Ibrahim en Momo een reis maakten, hebben wij gereisd: naar Rome, uiteraard, maar vooral de reis waar we Maarten Luther achternagingen blijft me het beste bij: in het voetspoor van iemand die de Bijbel centraal stelde en die inging tegen alles wat onwaarachtig, onrechtvaardig en onbarmhartig was.

Gek hoe je jezelf kunt herkennen in een boek. Deugddoend ook omdat het aan de gevoelens van dankbaarheid opnieuw een adrenalinestoot geeft. Zalig degene die een vriend(in) vindt voor het leven, ook al duurt dat leven soms maar een eindje. Is het niet precies dat wat iedere mens nodig heeft: een echte vriend? Zo iemand die je door en door kent en je (toch) graag ziet. Iemand die je alles kan toevertrouwen en alles voor zich houdt. Iemand die mij alles toevertrouwt en voor wie ik wat meneer Ibrahim mag zijn.

Iemand die met me inzit en die, ook al zijn we niet bij elkaar, net zoals ik beseft dat we op elk moment bij elkaar mogen thuiskomen, welk verhaal we ook te vertellen hebben, of gewoon zomaar, zonder een andere reden dan de vriendschap. Vriendschap overstijgt het puur menselijke – het is een genade om een vriend te hebben. Iemand bij wie je niet moet inzitten met de vraag die we anders zoveel stellen: ‘Wat zou de ander van me denken’? Een vriend is iemand bij wie geen verborgen agenda is, geen andere verwachting dan eenvoudig vrienden te zijn en te blijven.

Hoe fantastisch zou het zijn mochten onze tieners (en alle anderen) wereldwijd een meneer Ibrahim mogen ontmoeten. Iemand die tochtgenoot en raadgever is, zonder je de vrijheid af te nemen om te doen wat jij verkiest, maar die ook met open armen klaarstaat om je te omarmen wanneer je na een verkeerde keuze bij hem terugkomt.

Ja, het is waar wat in de Bijbel staat: ‘Een trouwe vriend is niet te betalen: het heeft een waarde waar niets tegen opweegt’ (Wijsheid van Jezus Sirach 6,15). De wereld zou er anders uitzien mocht eenieder minstens één echte vriend hebben. Is het naïef te denken dat een gebrek aan goede vrienden mee aan de basis ligt van heel wat wanorde en conflicten in onze wereld vandaag? En als men daarbovenop op zoveel plaatsen ook nog eens de Bijbel of de koran gebruikt om oorlog te voeren, tja, dan moeten we er niet van verschieten dat meneer Ibrahim zich al lang heeft omgedraaid in zijn graf…

(Jürgen Mettepenningen is theoloog)