Een laatste drink in de bar van een iconisch hotel

Björn Soenens is Amerikacorrespondent voor VRT Nieuws. Hij woont in Brooklyn, New York, maar werkt en reist in heel de VS.

Het is 8 uur ’s avonds op 25 februari. Het Waldorf-Astoria Hotel gaat zijn allerlaatste zaterdagnacht in. Toen ik hoorde en las dat het iconische hotel de deuren zou gaan sluiten, wilde ik samen met mijn vrouw nog een laatste keer naar de beroemde bar van het hotel, Harry’s Bar. Je kunt niet in New York wonen en niet een paar keer in het Waldorf-Astoria zijn geweest.

Het werd een verwarrende New Yorkse avond. Mijn vrouw en ik vertrokken te voet naar de metrohalte van Borough Hall in Brooklyn, een kwartiertje lopen. Plots zagen we een man in Henry Street op de grond liggen. Er kwam een beetje bloed uit z’n mond. We vroegen of we konden helpen, of we een ambulance moesten bellen voor hem.

Zijn ene hand zat nog vastgeklemd rond zijn winkelkarretje. Hij sprak onduidelijk, met hevig trillende stem. Een ziekenwagen hoefde niet, zei hij. Even later ondersteunden we hem onder de armen naar zijn vlakbij gelegen huis. Een Amerikaanse Rus en ik hielpen hem veilig thuis. De man was gevallen en was zonder hulp niet overeind geraakt. Hij leed aan parkinson en was vergeten zijn pillen te nemen.

Zoiets gebeurt, een zaterdagavond in New York. Op weg naar het chique Waldorf-Astoria.

Even later barst een hevig onweer los. Een halve zondvloed overspoelt de stad, terwijl we via Grand Central Station door de MetLife Building naar de 49e straat proberen te laveren, door de gietende stortregen. Eindelijk: het Waldorf-Astoria. We need a drink! Alles is een verhaal.

Het Waldorf is al lang beroemd. Vorig jaar vierde het hotel nog zijn 85e verjaardag. De statige zalen, de plechtige gangen, de suites, en de balzalen, waar zo lang en zo vaak zo veel presidenten, prinsen en prinsessen doorslenterden. De drie Waldorf-restaurants lieten de wereld kennismaken met nieuwe verse gerechten.

Eggs Benedict: gepocheerde eitjes op een Engelse muffin bedekt met gebakken spek, en overgoten met een lichtgele hollandaisesaus. Uitgevonden in het Waldorf-Astoria, in 1894.

Het gerecht werd volgens de petite histoire besteld door een gepensioneerde bankier van Wall Street die in de ochtend zijn kater van de vorige dag kwam bestrijden met hartig voedsel. De maître d’hôtel van het Waldorf, Oscar Tschirky, maakte Eggs Benedict tot een klassieker, een van de beroemdste ontbijtgerechten ter wereld. Het is maar één van de vele straffe verhalen over het iconische hotel op 301, Park Avenue in Manhattan.

U kent ongetwijfeld ook de waldorfsalade: het slaatje met selderij, appel, rozijnen, walnoten, mayonaise en wat citroensap. Voor het eerst geserveerd in 1893, een jaar voor de Eggs Benedict.

Tegenwoordig vind je soms ook kersen en druiven terug in een waldorfsalade, en de walnoten durven al een keer ontbreken. Hoe het moest, wist Basil Fawlty in de jaren 70 van vorige eeuw ook niet. In een hilarische aflevering van "Fawlty Towers" is er een gigantisch misverstand tussen de stuntelige hoteleigenaar (John Cleese) en een Amerikaanse toerist met een kort lontje. Waldorf Salad.

Heerlijk is het – was het, moet ik nu zeggen - om een keer rond te zwerven in de toiletten (gouden kranen!) van het Waldorf, of in de statige lobby (gouden klinken!), waar een klok staat van 2 ton, waarop een miniversie van het Vrijheidsbeeld.

De Steinway-piano van Cole Porter staat er nog steeds. Zelfs het fenomeen ‘room service’, 24 uur op 24, is naar verluidt op deze plek uitgevonden.

In Harry’s Bar bestel ik nostalgisch nog een laatste keer Sonny’s Waldorf Sunset Cocktail. Een verraderlijk mengsel (zou ik al snel merken) van gin, triple sec, grenadine en sinaasappelsap. Sonny is onze barman. Hij geeft me zijn visitekaartje. Sonny Koltovski: bar master, New York City. Sonny giet al 36 jaar drank uit aan de bar. Hij is een beetje droevig, want hij tast in het duister over zijn toekomst.

De iconische barman raakt zijn werk kwijt. "Sonny, dat is mijn artiestennaam", vertrouwt hij me toe. Eigenlijk heet hij Cenko, en hij kwam ooit uit Joegoslavië naar Amerika. Zijn wortels liggen in wat nu Macedonië is.

Dit is New York: je bent altijd van ergens elders.

Sonny is erg trots op de geschiedenis van zijn bar. Hij mocht persoonlijk alcohol en plezier schenken voor Roger Moore (toen nog agent 007 in de Bondfilms van de jaren 70 en 80). Hij maakte drankjes voor Frank Sinatra en voor zijn grote idool Tony Danza, ook bij ons bekend door zijn rol als Tony Banta in de komische tv-serie "Taxi" en zijn rol als alleenstaande papa in "Who’s the boss" (De baas in huis), populair toen ik een jaar of 16 of 17 was. Jerry Seinfeld was ook een goede klant van Sonny, net als het - toen nog – echtpaar Brad Pitt en Angelina Jolie.

Ach, als de muren van Harry’s Bar konden spreken. Verhalen in overvloed. Aan die muren: foto’s van president Johnson in het Waldorf-Astoria, in het gezelschap van Robert Kennedy (de man die hij eigenlijk haatte), foto’s van Elizabeth Taylor, Sophia Loren, Charlie Chaplin, Judy Garland, Tony Bennett, John Wayne, en – recenter - de onvermijdelijke Paris Hilton.

Het was de overgrootvader van deze Paris die de eigenaar werd van Waldorf-Astoria in 1949. Conrad Hilton, de grootste hotelmagnaat die Amerika en de wereld ooit heeft gekend. Conrad Hilton was van gemengd Noors-Duitse komaf en midden jaren 50 van de vorige eeuw een tijdje getrouwd met filmdiva Zsa Zsa Gábor. Hij was een van haar negen echtgenoten.

Waldorf en Statler, u kent ze nog wel uit de Muppetshow. De twee oude zeurpieten, die over zowat alles zaten te mopperen. De ene heette Conrad Waldorf. Conrad (genoemd naar Hilton) en Waldorf, naar het hotel. De hotelnaam is bijna even beroemd als Trump of Coca-Cola.

Het Waldorf-Astoria Hotel sluit dus de deuren. Van Sonny krijg ik nog snel een gratis glas raki aangeboden. Alle flessen (sterke drank) moeten weg. Al dat heerlijke maar gevaarlijke vocht gaat straks allemaal de vuilcontainer in, zegt de bar tender met spijt in zijn stem.

Naast me zitten twee oude vriendinnen uit Orlando, Florida. Ze hebben al wat op. Ik zeg hen: "Welkom in de stad van Trump, waar bijna niemand voor hem heeft gestemd." "O, maar ik wel hoor", zegt Teresa. "Ik kan Hillary Clinton echt niet luchten of zien, en dan heb ik maar voor Trump gestemd", fluistert ze een beetje schuchter. "Hij blaft te veel, hij zou wat moeten dimmen, maar ik heb Trump oneindig veel liever dan Hillary."

Zo waren er inderdaad velen, en zo is The Donald president geworden. Teresa en haar vriendin gaan intussen op de foto met barman Sonny, die hen nog een keer bijgiet. Een glaasje wijn is al snel 16 dollar, zonder taksen, zonder de 20 procent fooi.

En nu? Het Waldorf wordt een kleiner hotel. Zal pas weer opengaan in 2020. Van de ruim 1.400 kamers blijven er hoogstens 500 over, en veel van die kamers zullen worden omgeturnd tot eigenlijk luxeappartementen. De Waldorf Towers hadden vroeger al suites die werden bewoond door mensen die er soms tientallen jaren verbleven, zoals Herbert Hoover na zijn presidentschap in 1933. Hoover woonde 30 jaar in het Waldorf-Astoria. Frank Sinatra noemde zijn Cole Portersuite (33A) zijn sweet home in New York. Hij huurde de kamers voor één miljoen dollar per jaar, tien jaar lang.

Het beroemde hotel bestaat al in zijn huidige vorm sedert 1931. Het is genoemd naar de steenrijke familie Astor, oorspronkelijk afkomstig uit de Duitse stad Waldorf. De art-deco-elementen zullen worden bewaard en gerestaureerd. Veel ‘Waldorfiana’ zullen wellicht beschermde monumentjes worden, zoals het prachtige mozaïek ‘Wheel of Life’ (148.000 marmeren stukjes) boven de ingang aan Park Avenue.

Weet u dat het Waldorfhotel zelfs z’n eigen spoorwegperron had in het vlakbij gelegen Grand Central Station? Er werd zelfs een lift gemaakt om de auto van president Roosevelt rechtstreeks naar het perron te brengen. Grandeur zonder weerga was het.

In 1931 was het Waldorfhotel het grootste, het hoogste en het duurste hotel ter wereld: 47 verdiepingen, 200 meter hoog, meer dan 2.000 kamers, gebouwd in de tijd van de Grote Depressie. Het was een en al elegantie en prestige. Grandeur van New York. Het is een plek vol herinneringen, een plek voor speciale gelegenheden. Het was ook de eerste plek waar ik mijn huidige vrouw in New York mee naartoe heb genomen. Een week later vroeg ik haar om te trouwen. Waldorf Memories.

Het Waldorf-Astoria werd in 2014 verkocht voor het astronomische bedrag van bijna twee miljard dollar aan de Chinese verzekeringsgroep Anbang Insurance, die nauwe banden heeft met de heersende politieke elite in Peking. Het zijn de Chinese eigenaars die het hotel en zijn geschiedenis nu voor een groot deel overboord gooien.

Elke president sinds Hoover heeft nachten doorgebracht in het Waldorf, tot en met Obama. Obama weigerde in 2015 wel om er te slapen tijdens de jaarlijkse VN-top, uit vrees voor Chinese hackers (Chinezen zijn eigenaar van het hotel, zoals gezegd).

Amerikaanse politici en hoogwaardigheidsbekleders komen elk jaar naar het Waldorf voor het beroemde Al Smith dinner. Dat wordt al sinds 1945 elk jaar in de grote balzaal van het hotel gehouden, elke derde donderdag van oktober. De laatste keer was midden in de verkiezingscampagne, waar Hillary Clinton en Donald Trump enkel van elkaar werden gescheiden uitgerekend door kardinaal Dolan.

Meestal worden er tijdens het diner grappige en zelf relativerende speeches gehouden. De opbrengst gaat elk jaar naar katholieke goede doelen.

John Doherty, 25 jaar lang de chef van het hotel – tot 2009 - heeft gekookt voor alle groten der aarde. Ooit liep het bijna helemaal mis bij een diner voor 3.500 advocaten gespecialiseerd in octrooirecht. De gestoomde groenten waren vooraf klaargemaakt met een botersausje, en na de bereiding weer ingevroren, maar bij het ontdooien en opnieuw verwarmen bleek de hele zwik totaal zuur geworden en rook het goedje naar een rottende composthoop. 3.500 porties moesten de vuilnisbak in, en nieuwe groenten werden klaargemaakt voor duizenden mensen, in minder dan één uur tijd. Paniek, maar het lukte.

Een lange en bewogen geschiedenis lijkt nu voorbij. Zoals het was, zo wordt het nooit meer. De geschiedenis herhaalt zich nooit, ze kan nog hoogstens rijmen. De rijke traditie van Waldorf-Astoria sterft een beetje, maar de verhalen zullen nooit verdwijnen.

Aan een frisse en krokante waldorfsalade ben ik overigens na de twee zinderende cocktails van Sonny niet meer toegekomen. Ik neem – een beetje licht in het hoofd en enigszins wankel te been - afscheid van de rijpere dames uit Orlando en van de legendarische barman.

Hier nog even zitten voor het iconische hotel de deuren sluit, voelt een beetje als de laatste passagier op de Titanic.

De woorden van bar master Sonny blijven nagalmen: “Please, don’t miss me too much. I’ll be back.”