"Zolang er geen echte actie is, wordt er getraind, gedrild, geoefend en weer terug"
Mieke Strynckx is buitenlandjournaliste bij VRT Nieuws.
De zee is vandaag zijdeachtig glad, une mer d’huile, noemt Gauthier het, de soldaat die naast mij op wacht staat aan de mitrailleur op de brugvleugel. De verleiding is groot om erin te springen, maar gisteren heb ik al de man-overboord-oefening gemist omdat ik mijn ingewikkelde radiomontage niet in de steek wilde laten. Ik wed dat de bemanning vandaag niet zit te wachten op deze vrouw overboord.
Het lijkt alsof ook de zee de weekendrust in acht neemt, maar schijn bedriegt natuurlijk. Bij dit weer steken gewoonlijk talloze bootjes met migranten en vluchtelingen de zee over, ook al is het broeierig heet, de warmste dag van de week tot nu toe. Vandaag waren er alleen al binnen operatie Sophia twee reddingsoperaties, gisteren vijf, en dat zijn er doorgaans weinig in vergelijking met de reddingsoperaties door schepen van hulporganisaties.
Maar in de zone waar wij varen is het kalm, op een paar “contacten” na, zoals dat heet als er een schip of bootje gespot wordt. Zelfs de “Sea Life” van vandaag heb ik alweer gemist, een reuzenschildpad die de Louise-Marie leek te volgen en af en toe boven water dook. Misschien wordt het drukker als de ramadan eenmaal afgelopen is, volgende week.
Het heeft iets surrealistisch, te zitten schrijven in de stralende zon op het dek, bij een zee die op een gigantisch zwembad lijkt, met naast mij een soldaat op wacht met een geladen machinegeweer.
Zolang er geen echte actie is, wordt er getraind, gedrild, geoefend en weer terug. Na een rondleiding door de machinekamers, de buik van het schip, werden we vanochtend naar het helikopterdek gebracht. Het boardingteam – het team dat bij controles of reddingsoperaties in kleine bootjes naar andere schepen of bootjes moet varen – kreeg er een medische training voor in gevechtssituaties. Intussen liep de Eerste Officier, de nummer twee van het schip, rondjes op het dek. Hij is ook duiker, en voor duikers is het van het grootste belang om in conditie te blijven. Later vandaag staat er alweer een brandoefening gepland.
Gisteren heb ik door mijn verrekijker voor het eerst een stukje Libië gezien. Een teleurstellend saai stuk vlak land, was het. De bemanning vertelt dat ze bij hun vorige operatie, in november-december, van op het schip gevechten konden zien ’s nachts.
Vanochtend spotte ik een vaartuig in de verte – een “contactje” dat ik enigszins bedeesd meldde aan de soldaat naast mij. De bemanning op de brug had het vannacht natuurlijk al gezien, en al lang gecleared als niet-verdacht.
Elke avond is er commandobriefing: een voortgangsrapport over de operatie. Twee incidenten tot nu toe vergden verder onderzoek. Maar voorlopig is er nog niets zo verdacht dat we toestemming moeten vragen om aan boord te gaan, niets dat genoeg doet vermoeden dat we met wapensmokkel te maken hebben, onze eerste prioriteit op dit moment.
Tijdens de briefing wordt ook gemeld hoe het zit met de technische toestand van het schip, de voedselvoorraad, de medische gevallen. Ook daar viel wat te melden: vandaag voor het eerst een ongeluk dat verontrustend genoeg was om het te “praaien” (nautische taal voor omroepen over het hele schip), maar verder vooral iets te veel kleine ongelukjes, nóg beter de voorzorgsmaatregelen volgen dus.
Voor alles zijn er procedures. Dat moet ook, want bijna iedereen heeft naast zijn hoofdfunctie ook nog andere rollen aan boord. Zo zag ik Guy, die in de keuken werkt, gisteravond laat voorbijlopen in gevechtstenue, want hij had vannacht nog wacht op de brugvleugel. Bij het ontbijt (tussen 5u30 en 7u30) was hij alweer op post in de keuken.
Iedereen heeft een rollenkaart, met daarop zijn functies in elke soort situatie. Dat kan een hele puzzel worden. Zo kan iemand in het boardingteam zitten, maar toevallig op wacht staan bij de mitrailleur op de brugvleugel, als er drenkelingen gespot worden. In dat geval wordt “drenkelingenrol” gepraaid (omgeroepen). De man aan de mitrailleur moet vertrekken naar zijn bootje, om het water op te gaan en drenkelingen te redden. Maar hij mag zijn wachtpost niet verlaten tot hij wordt afgelost. Zijn vervanger weet dus dat hij meteen moet komen. Ook op die wissel van rollen wordt getraind.
Op elk moment kan onze opdracht wijzigen. We kunnen een nieuwe operatiezone toegewezen krijgen, of een nieuwe opdracht. Ons meer op mensensmokkel richten bijvoorbeeld. Het hoofdkwartier in Rome beslist. De Middellandse Zee is een gigantische hooiberg, zei commandant Guy Schotte gisteren, waarin een paar spelden zitten. Als je niet gericht naar die spelden zoekt, zal je ze nooit vinden.
Onze informatie wordt samengelegd met die van alle andere schepen in de operatie. Elk stukje kan de puzzel vervolledigen. Hoe frustrerend het speurwerk soms ook is, uiteindelijk levert het hopelijk iets op.
