Brief aan Macron: "Beste Emmanuel, je zit in een lastig parket" - Sofie Vander Donckt

Sofie Vander Donckt is VRT-journalist en Frankrijkwatcher. 

Ik moet eerlijk bekennen, beste Emmanuel, dat ik nog geen half jaar geleden een oudere bezadigde man voor ogen had. Ik zag hem midden november al voor mij staan in Bordeaux. Alles leek in kannen en kruiken. Maar burgemeester Juppé kwam in de rij van afgewezen kandidaten. Misschien had ik toen al beter moeten weten, amper een week na de les in journalistieke nederigheid van Donald Trump.

Nicolas Sarkozy was de eerste, daarna volgden Alain Juppé, François Hollande, Manuel Valls en François Fillon. Twee presidenten en drie ex-premiers, één overgave en vier gesneuvelden. Gebotst op een volk in angst en woede. Je overleefde als bij wonder.

Met voorverkiezingen dachten de traditionele partijen de rangen te kunnen sluiten achter één onbetwistbare kandidaat, maar het draaide helemaal anders uit. De Fransen wilden alles en iedereen verwerpen en de kandidaten sprongen mee op de kar. Het "systeem" moest er nu eindelijk maar eens aan geloven en daar gaven jullie elk een eigen invulling aan.

Belangrijkste vaststelling: de Franse kiezer is geradicaliseerd, dat heb je hopelijk goed begrepen uit het succes van Jean-Luc Mélenchon en Marine Le Pen. Maar de radicalisering manifesteerde zich ook bij klassiek links en rechts, je hebt daar in zekere zin zelfs van geprofiteerd.

Als Alain Juppé (LR) of Manuel Valls (PS) hun ambities hadden kunnen waarmaken, dan was het voor jou veel moeilijker geweest in het centrum. Maar de partijmilitanten hebben die twee concurrenten zonder pardon weggestemd. Zo kwamen onverwacht Benoît Hamon en François Fillon op het strijdtoneel. De één was helemaal niet voorbereid op zijn missie en de ander geloofde tot het bittere einde dat geen enkele onthulling hem uit de race kon slaan. Jij rook je kans en terecht.

Maar je zit in een lastig parket. Zoveel Fransen die nu net geen zin meer hebben in een compromisfiguur, blijven toch achter met de keuze tussen een centrumkandidaat of iemand van het Front National. Velen zullen jouw naam met handschoenen aan in de enveloppe steken zondag, wees daar maar zeker van.

Of misschien stemmen ze gewoon niet, want een stem tegen extreemrechts is vandaag geen evidentie meer zoals in 2002. De kiezers zijn veeleisend geworden, de meerderheid is nog niet onder de indruk van wat je tijdens je blitzcampagne verkondigd hebt. Zelfs als je aan het langste eind trekt, word je voor velen de president "bij gebrek aan beter".

Ik moet spontaan terugdenken aan twee keurige dames op een meeting van François Fillon, die begonnen te schuimbekken toen de naam Macron viel. Ze kwamen woorden te kort om je uit te spuwen als onervaren nietsnut. Opgehitst door een bitse campagne waarin de grenzen van het fatsoen al te vaak overschreden zijn.

Begrijp me niet verkeerd, je traject is onwaarschijnlijk. Wie had in de zomer van 2014 kunnen voorspellen dat de onbekende minister van toen nu de favoriet van de presidentsverkiezingen zou zijn? Maar de buit is nog niet helemaal binnen. Een meerderheid van de kiezers (55 procent) heeft in de eerste ronde niet voor jou of je tegenstandster gekozen.

Je hebt dus nog veel terrein te veroveren, sociaal en geografisch. Ze noemen je de kandidaat van de rijken en je beste scores haalde je twee weken geleden inderdaad bij de goede verdieners. Alleen het westen en de grote steden zitten al in je broekzak. En toch kan het je bijna niet meer ontglippen, voorspellen de peilingen. Hebben we dan echt alle verrassingen gehad in deze historische en spectaculaire campagne? Hoe het ook uitdraait, na een half jaar temperatuur meten, wens ik de Fransen vooral een portie van je optimisme toe. Ze kunnen het duidelijk gebruiken.