Waar haalt Emmanuel Macron zijn inspiratie? - Rony Van Gastel

Rony Van Gastel is journalist bij VRT Nieuws met een bijzondere belangstelling voor Frankrijk.

Emmanuel Macron is de grote favoriet om morgen tot Frans president te worden gekozen. Zelf presenteert hij zich graag als de man met wie alles anders wordt, de kracht van verandering. Maar wie is hij? Waar staat hij voor? 

Hij heeft politieke ouders: Macron is de spirituele zoon van Ségolène Royal en François Hollande.

Toen Ségolène Royal in 2007 presidentskandidate werd voor de PS ging dat zo’n beetje zoals met Trump bij de Republikeinen. De partij had namelijk andere kandidaten op het oog. DSK bijvoorbeeld, Dominique Strauss Kahn van wie we weten hoe het hem is vergaan.

Ook goed: Laurent Fabius of Jack Lang. In ieder geval een olifant, un éléphant zoals de politieke zwaargewichten in de partij heten.

Maar het werd dus Ségolène Royal. Begonnen als excuustruus bij de voorverkiezingen slaagde ze er in géén tijd in om de hele partijtop bijeen te vegen. Ze haalde het in de voorverkiezingen zonder discussie, zeer tot ongenoegen van de PS en van de voorzitter, nota bene haar eigen man François Hollande. Hoe ze dat deed?

Royal zocht geen steun in de partij, die zou ze toch nooit krijgen. Ze ging aankloppen bij de gewone Fransen. Ze riep een beweging in het leven, Désirs d’avenir. Doet het een belletje rinkelen? Royal had in 2006 het briljante idee om overal in Frankrijk lokale groepen te activeren. Ze creëerde met Désirs d’avenir een fris merk, wat mogelijk werd dankzij een hip politiek instrument: internet.

Dat nieuwe straalde af op Ségolène Royal zelf. Zij was geen politica zoals alle anderen, ze luisterde naar de mensen, ze stond voor een nieuwe, participatieve manier van aan politiek doen. Waar hebben we dat nog gehoord?

OK, Ségolène werd in 2007 geen president. Dat kwam vooral omdat een politiek beest haar in de weg stond : Nicolas Sarkozy. Maar haar voie Royal-e, haar koninklijke weg naar populariteit bij jonge mensen, die was slim en veelbelovend.

Ongetwijfeld heeft Emmanuel Macron daar wat van zijn mosterd gehaald. De jonge Macron steunde in 2006 trouwens de campagne van Royal. En volgens de Huffintonpost zijn de lijsten van aanhangers van Désirs d’avenir vorig jaar nog ter beschikking gesteld van En Marche, de beweging dus van Emmanuel Macron. Geen wonder dat Macron wel eens werd bedacht met het koosnaampje Emmanuel Royal.

Ségolène heeft trouwens een boontje voor Emmanuel Macron, daar maakt ze geen geheim van. Op zijn meeting van 1 mei was ze prominent aanwezig. Moeder had zichzelf uitgenodigd, naar verluidt. Een moeder die ongevraagd naar het feestje van zoonlief komt… welke jongeman zou daar blij mee zijn?

François Fillon had een andere bijnaam voor Macron. Hij noemde hem Emmanuel Hollande. Fillon, moet u weten, zou de opvolger van president Hollande worden. Geen kat in Frankrijk die daaraan twijfelde. Tot Penelopegate uitbrak – het schandaal dat Fillon de das omdeed.

Wie zat er volgens Fillon achter het perslek dat het schandaal op gang bracht? Juist, president Hollande. Gevolg: niet Fillon maar een gewezen vertrouweling van Hollande wordt zondag allicht president. Handig gespeeld?

Er is meer. Emmanuel Macron is niet alleen topminister geweest onder Hollande. Macron was van bij het begin een dichte medewerker van de president, als adjunct-secretaris generaal op het Elysée.

Macron behoort ook tot dezelfde politieke strekking als Hollande. Noem het links-liberalen of sociaal-democraten op zijn Duits, zoiets. Dat vertaalt zich binnen de socialistische partij in een stroming die Transcourants heet. Een club met illustere voorgangers als Delors en Rocard die ervoor ijvert om de PS te bekeren tot de vrije markt en het liberalisme. Weliswaar met oog voor rechtvaardigheid en zorg voor de zwakkeren.

Een club ook die jaarlijks bijeenkwam in Lorient in Bretagne. Onder de hoede van de plaatselijke burgemeester, Jean-Yves Le Drian, intussen gepromoveerd tot minister van Defensie. En - is het toeval?- Le Drian was één van de eerste en meest vooraanstaande PS-ers die overliep naar Emmanuel Macron.

Ook andere intimi van François Hollande zijn overigens gesignaleerd aan de zijde van Macron. Macron en Hollande, het zijn op zijn minst geestesverwanten.

In het licht van de verkiezingen krijgen enkele uitspraken van president Hollande een bijna profetische bijklank. Op een feestje in 2015 zou Hollande, tot consternatie van een paar aanwezigen hebben gezegd : "Macron, c’est moi". Macron, dat ben ik. En op buitenlandse missies stelde de president zich wel eens voor als "de man die voor Macron werkt". Het kan toeval zijn.

Hollande had natuurlijk al een tijdje door dat hij zichzelf niet zou opvolgen. Wie dan wel? Een rechtse bourgeois die hij niet kon uitstaan, een hypocriete katholiek als Fillon? Over zijn lijk. Benoît Hamon, die de PS steevast naar links wilde opschuiven en een openlijke opstand tegen Hollande en de regering steunde? Nee toch. Om nog maar te zwijgen van uiterst rechts of links.

Suggereren dat François Hollande het meesterbrein is achter de kandidatuur van Macron is een brug te ver. Macron heeft de vadermoord gepleegd, Hollande heeft zijn trots moeten inslikken.

Maar dat Hollande als een volleerde Machiavelli liever zijn spirituele zoon Macron aan de borst drukt dan vele anderen, zijn ex-premier Manuel Valls op kop, dat staat vast. François Hollande zei onlangs dat zijn werk nog niet af was. In zijn hoofd zal Macron het afmaken. Hopelijk voor de Fransen met meer bravoure en succes.

Niemand die Hollande een geslaagd president kan noemen, als president krijgt hij zijn diploma niet. Maar als politiek strateeg slaagt hij met lof van de jury. Omdat hij er in tijden van tegenwind in geslaagd is een geestesgenoot op de presidentsstoel te hijsen.

Natuurlijk is Macron geen copie conforme van Hollande, een zoon moet wat opstandig zijn. Maar hij heeft het recept van Ma begrepen, en deelt met Pa visie en vrienden. Als Macron president wordt dan zullen vader Hollande en moeder Royal moeite moeten doen om hun gezicht in de plooi te houden. Anders zou hun glimlach er al te triomfantelijk uitzien. Want, ’t is er ene van ons, toch?