En nu, Donald Trump, welke 10 veranderingen start je vanaf morgen? - Björn Soenens

Björn Soenens is de Amerika-correspondent voor de VRT. Hij woont en werkt in New York City, maar reist voor journalistieke verhalen het hele land door.

Er hangt een vreemde sfeer in Washington D.C. Een klimaat van opwinding, spanning én stuitende onzekerheid. Wat wordt het, hoe wordt het? De Trumpjaren zijn in aantocht. Dat maakt sommigen heel blij en anderen heel bang.

De appreciatie voor de verkozen president is historisch laag. Het vertrouwen is wankel. De president gedraagt zich nog steeds alsof hij de verkiezingen moet winnen. Het land lijkt verwikkeld in een worstelwedstrijd die misschien wel vier jaar lang zal duren.

Sommigen vrezen dat het vier lange jaren zullen worden van wantrouwen, diepe verdeeldheid en oorlogje stoken. Het prestige, het aanzien van het presidentschap zelf staan op het spel. Sommige Amerikanen spreken mij aan: "Zijn jullie niet beschaamd over ons?" Anderen klampen me aan met de boodschap dat Amerika nu eindelijk gaat veranderen, dat het allemaal lang genoeg geduurd heeft.

Trump houdt intussen niet op met het aanstoken van ruzies allerhande. Hij blijft gedijen op controverse en onenigheid. Altijd via Twitter. Altijd nog een keer uitvergroot in de media. En zo voedt het beest zichzelf.

Voorlopig brengt Donald Trump het land niet echt samen. Hij lijkt zichzelf nog altijd te moeten overtuigen van het feit dat hij gewonnen heeft. En dat het écht is.

Trump lijkt in feite in hoge mate onzeker. Hoe anders te verklaren dat hij kritische stemmen nog altijd de kop wil indrukken, en zulke gigantisch lange tenen heeft waardoor hij elke tegenstem wil verpletteren, op Twitter?

Ja, Donald, knijp in je wang: het is gebeurd, je wordt president, en je hebt de verkiezing eerlijk gewonnen. Er zijn geen stemmen gestolen, al is de campagne verre van zuiver verlopen, aan beide kanten, zowel bij de Democraten als bij de Republikeinen.

President-elect Trump blijft maar aan de lopende band bij nacht en ontij mensen beledigen via zijn favoriete sociale medium, zijn ingebeelde connectie met de échte wereld buiten de Trumptoren: van de baas van de National Intelligence, James Clapper, tot nog maar een keer Hillary Clinton, of CIA-baas John Brennan ("Is hij het lek van de Rusland-seksverhalen naar Buzzfeed?").

Trump hield een dankuweltournee, enkel voor z’n eigen kiezers. Er was geen tournee om te luisteren naar mensen die níét voor hem hebben gestemd. Trump bezoekt alleen Trumpstaten, geen districten die hij níét heeft gewonnen, behalve zijn thuisstaat New York, waar hij een toeristische attractie is die enkel het gebouw verlaat om naar de luchthaven van LaGuardia te rijden.

Er zitten geen Democraten in zijn kabinet of in zijn entourage. De regering-Trump wordt geen Team of Rivals. Er zijn geen ruimhartige gebaren gesteld. Enkel aankondigingen dat alles van voorganger Obama zo snel als het kan in de prullenmand moet.

In zijn overwinningsspeech klonk het nog dat het nu tijd is om Amerika’s wonden te helen en de verdeeldheid uit te wissen. Maar in de praktijk, in de tien weken sinds zijn verbazingwekkende verkiezingsoverwinning? Neen, niet echt.

Trump maakt zelfs nog nieuwe wonden, met de pers ("Fake news!"), met de leden van de EU ("Leve de brexit!!"), met z’n eigen veiligheidsdiensten, en met de Duitse kanselier Merkel.

Nochtans, Donald Trump hoeft écht niet meer te hengelen naar aandacht van de wereld, of naar stemmen. Hij is nu de baas, hij wordt nu de president. Nu moet hij het ook echt gaan dóén. Op Twitter (waar anders?) beloofde hij enkele dagen geleden nog plechtig: de haat zal verdwijnen, en de angst én het wantrouwen. It’s showtime, Mr. President.

Natuurlijk, er zitten ook onnoemelijk veel mensen op z’n huid en op z’n kap. Er zijn de artiesten die op hem neerkijken, er zijn de elitaire denkers die hem als een dommerik beschouwen, hem beschimpen en belachelijk maken. En hij heeft kennelijk niet de morele kracht om zich daaroverheen te zetten.

En ja, zijn criticasters mogen ook in eigen boezem kijken, en een keer ophouden hem te jennen. Het is een bedroevend kleuterniveau dat we te zien krijgen dezer dagen, aan vele zijden van de Amerikaanse samenleving. Grow up, guys!

Een verkozen president die een gerespecteerd icoon van de burgerrechtenbeweging (John Lewis) beschimpt op Twitter: het is dom en onwaardig voor de leider van de vrije wereld.

Democratische Congresleden die van de weeromstuit niet naar de eedaflegging willen komen, het is ronduit kinderachtig. Get over it! Regeer, dát is wat de Amerikanen van de politiek verwachten.

Ik reed enkele dagen geleden door de staat Pennsylvania, in de zwaar geteisterde mijnstreek rond het stadje Somerset. Daar hoorde ik de verhalen boven de dampende slappe koffie, de grote zorgen van de mensen, hun diepe zucht naar een beter en fatsoenlijker leven.

Ik luisterde naar hun trieste verhalen over de drugepidemie in de streek, de ellende in de door armoe getroffen regio’s. Judy Shaulis sprak me met tranen in de ogen over haar verslaafde zoon, en over de talloze families die een verslaafde zoon of dochter hebben. In Pennsylvania komen meer mensen om door een overdosis drugs dan door het verkeer.

Ik kon het zelf meemaken en zien: de mensen vinden er op zondagmiddag troost bij een stukje taart of een vettige burger in de lokale diner. In de staalstreek rond Pittsburgh zag ik de kaalslag die al bijna veertig jaar duurt.

Stadjes die voor 90 procent zijn leeggelopen. Huiselijk geweld dat al te vaak eindigt in moord. Een avondje uit eten betekent vaak: met z’n allen naar de lokale burgerkeet Wendy’s. Je wordt een beetje triest als je het ziet. Dáárom hebben de mensen niet voor Clinton, maar voor Trump gestemd.

Ze hadden het gevoel dat hij wél naar hen luistert. Ze verwachten nu de wereld van hem. Hoe gaat de woede evolueren als Trump zijn beloften niet nakomt?

Dat de Amerikaanse politiek – de nieuwe president en het nieuwe Congres – nu maar een keer ophouden met dat tijdverliezende moddergooien. Dat de schijngevechten nu maar stoppen. No more talk, talk, talk, maar action.

Voor een waardiger en beter leven voor talloos veel vergeten Amerikanen. Die voelen zich uitgeput en verliezen almaar meer vertrouwen in hun instellingen én zelfs in de democratie (Obama waarschuwde er vorige week nog voor in zijn ontroerende afscheidsspeech in Chicago).

De campagne mag nu ophouden. Ze is voorbij. De kater mag nu eindelijk worden weggespoeld. De kiezer heeft gesproken. Maak Amerika écht weer groot. Twitter is daarbij geen hulpmiddel, integendeel.

Lees verder onder de foto.

En, beste Donald, als je denkt dat Twitter een rechtstreekse lijn is met het gewone volk, vergeet het: de gewone man zit níét op Twitter. Daar zitten vooral journalisten die je boodschap een megafoon zullen geven – maar allicht is dat net de bedoeling?

Het is tijd voor Amerika om de handen uit de mouwen te steken, het onderwijs betaalbaar te maken, de bruggen en wegen op orde te krijgen. Zoals Judy Shaulis mij toevertrouwde in de Summit Diner in Somerset, PA: "De Amerikaanse Droom bestaat, maar hij bestaat niet zonder hard werk en veel zweet."

1 Ja, de Trumpjaren worden jaren vol bochten en meanders, vol bergen en dalen. Er zal veel veranderen, soms ten goede, soms ten kwade. We weten het niet.

2 De Trumpjaren worden een sprong in het duister. Veel zal veranderen.

3 Obamacare zal verdwijnen, wellicht. Maar we weten nog niet wat er in de plaats komt.

4 De belastingen zullen voor alle Amerikanen omlaag gaan, maar wie dat gaat betalen, en hoe, dat weten we nog niet (en Trump ook niet, al zegt hij dat de groei van de economie zo groot zal zijn dat alles zichzelf terugbetaalt).

5 Er komt welhaast zeker een zeer conservatieve nieuwe rechter in het Hooggerechtshof (misschien wel Ted Cruz, de vroegere verkiezingsrivaal van Trump).

6 Miljoenen criminele illegale migranten zullen het land uit moeten, en veel nieuwelingen zullen met een muur aan de grens met Mexico worden gestopt. The wall komt er, we weten alleen nog niet hoe.

7 De Europese bondgenoten in de NAVO zullen zich schrap moeten zetten en hun portemonnee zal bloeden.

8 De Russische leider Vladimir Poetin zal eerst een vriend zijn om misschien later een vijand te worden (zegt Trump zelf).

9 Bedrijven die Mexico of China verkiezen boven de VS zullen in Trumps wereld bloeden.

10 De financiële markten zullen op en af gaan, mee deinend op de wispelturigheid en onvoorspelbaarheid van de nieuwe president.

1 De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Tillerson heeft nauwe banden met Rusland, en heeft een hart voor olie.

2 De nieuwe minister van Arbeid heeft rechtszaken lopen vanwege het uitknijpen van zijn personeel in de hamburgertenten Carl’s Jr. en Hardee’s, en er lopen klachten tegen hem wegens huiselijk geweld.

3 Ben Carson weet niets van zijn nieuwe bevoegdheid (Huisvesting),

4 En de nieuwe veiligheidsadviseur Michael Flynn komt graag op Russia Today.

5 De nieuwe minister van Handel, Wilbur Ross, werd miljardair door het afslanken en doorverkopen van bedrijven in moeilijkheden.

Er zijn wel wat bronnen van onzekerheid voor de komende vier Trumpjaren. Maar: laten we geen moord en brand schreeuwen nog voor dag 1 van het presidentschap.

Het is een mooi leidend principe in leven en werken: geef ‘de nieuwe’ een kans. Geef Trump een kans, ondanks het politieke theater, en laat de wereld hem beoordelen op zijn daden. Misschien is ‘de boel opschudden’ uiteindelijk nog wel productiever dan vriend en vijand ooit hadden gedacht.

De verandering begint vandaag, vrijdag 20 januari 2017, om 18 uur Belgische tijd.