Wie betaalde de reis naar Griekenland, als Filip Dewinter ze niet zelf betaalde?

Ivan De Vadder is Wetstraatwatcher voor VRT Nieuws. Hij maakt en presenteert ook de programma's "De afspraak op vrijdag" en "De coulissen van de Wetstraat".

Het was duidelijk een vervelende vraag voor Filip Dewinter, gisteren in Terzake. "Wie heeft de reis naar Griekenland betaald?", vroeg Kathleen Cools.

Dewinter dacht er zich eerst vanaf te maken door te zeggen dat hij de reis zelf had betaald. Maar het gaat om een trip waarbij zes mensen, onder wie drie parlementsleden, gedurende enkele dagen op wat Griekse eilanden verblijven. Dat gaat toch om een flink bedrag. Tenslotte viel Dewinter terug op het vage antwoord dat "de middelen zijn aangewend uit fondsen die daarvoor ter beschikking zijn gesteld."

Op de vraag over welke fondsen het dan ging, antwoordde Filip Dewinter doodleuk: "Dat zijn uw zaken niet."

Over welke fondsen zou het kunnen gaan? Misschien moeten we in de richting van het Europese parlement kijken. Daar bestaat, net als in de meeste Europese landen, een mechanisme van partijfinanciering.

Europese partijen zoals de Europese Volkspartij of de Partij van Europese Socialisten, kunnen een beroep doen op die partijfinanciering. Die staat los van de financiering van de fracties in het Europese Parlement of van de vergoedingen van de individuele parlementsleden.

In totaal krijgen 15 Europese partijen een bedrag van bijna 32 miljoen euro. Even ter vergelijking, in België alleen al krijgen alle politieke partijen elk jaar zo’n slordige 70 miljoen euro. Het gaat dus niet om een enorm bedrag, maar het laat de Europese partijen toe een eigen werking uit te bouwen.

Het bedrag aan partijsubsidies wordt voor het grootste deel verdeeld à rato van het aantal parlementsleden dat tot die partij behoort. Om voor partijfinanciering in aanmerking te komen, moet een Europese partij op z’n minst één Europees parlementslid in zijn rangen tellen en actief zijn in ten minste 7 lidstaten.

Voor de grote Europese partijen zoals Europese Volkspartij of de Partij van Europese Socialisten stellen die voorwaarden geen enkel probleem. Zij zijn actief in zowat alle lidstaten en hebben daar ook Europese parlementsleden.

Maar er zijn meer Europese politieke partijen, 15 in totaal, dan er fracties zijn in het Europese Parlement, 8 in totaal. Sommige Europese politieke partijen bestaan ten dienste van enkele parlementsleden; sommigen zijn een vehikel van nauwelijks één Europees parlementslid.

Die politieke partijen mogen –om een volwaardige partijfinanciering te krijgen- een beroep doen op nationale of zelfs regionale parlementsleden om aan te tonen dat ze actief zijn in 7 Europese landen.

Het betekent dat een handtekening van een Vlaams of Belgisch parlementslid financieel waardevol kan zijn voor een Europese partij.

In het extreemrechtse Europese universum zijn er 3 partijen. De partij waartoe Vlaams Belang officieel behoort is de MENL, de Movement for a Europe of Nations and Freedoms. Dat is de overkoepelende partij voor de fractie in het Europese Parlement waartoe Vlaams Belang, het Franse Front National en de PVV van Geert Wilders behoren. Zij verzamelen in totaal 33 handtekeningen van Europese parlementsleden.

Het verhaal is anders bij de Alliance for Peace and Freedom, dat is de partij waartoe de Grieken van Gouden Dageraad behoren. Zij verzamelen nauwelijks vier Europese parlementsleden uit twee landen, Griekenland en Duitsland, en hebben dus nog enkele nationale of regionale parlementsleden nodig om op een volwaardige partijfinanciering te kunnen rekenen. 

Het is niet ondenkbaar dat parlementsleden van Vlaams Belang daartoe hun handtekening hebben geleend. Een voormalig parlementslid van Vlaams Belang zou handtekeningen hebben geronseld in ruil voor geld en beloftes van het vergoeden van reiskosten bij buitenlandse reizen.

Het zou dus perfect kunnen dat de reis van het gezelschap van Filip Dewinter betaald is uit een fonds dat gespijsd werd door de partijfinanciering van één van deze Europese partijen.

In Terzake ontkende Dewinter alvast dat het ging om de Europese koepelpartij van Gouden Dageraad, de Alliance for Peace and Freedom.

Er is nog een derde Europese extreemrechtse partij, de European Alliance of National Movements. Dat is de partij van twee Hongaarse parlementsleden van het extreemrechtse Jobbik. Ook zij hebben extra handtekeningen nodig om aan te tonen dat ze actief zijn in andere Europese landen. Ook aan die Europese partij zouden parlementsleden van Vlaams Belang een handtekening hebben kunnen geleverd.

In dit geval gaat het om ‘dubbele handtekeningen’. Het Europees Parlement is zich bewust van de mogelijkheid van een dergelijk misbruik.

De lijst met handtekeningen is vertrouwelijk en niemand kan dus eigenlijk achterhalen wie waar tekent. Dat kan leiden tot misbruik, en dat achterpoortje wil het Europees Parlement sluiten. 

Het parlement wil trouwens ook een betere controle op de besteding van die partijfinanciering. Strikt genomen mogen de Europese partijen er alleen hun partijwerking mee betalen, zoals een congres of een meeting met Europese partijgenoten.

Maar het is moeilijk te controleren of de financiering van een reis van een reeks parlementsleden die welwillend een handtekening hebben geleverd daaronder valt of niet.

Misschien moet Filip Dewinter maar eens open kaart spelen over "de middelen die zijn aangewend uit fondsen die daarvoor ter beschikking zijn gesteld".