Het gaat niet goed met de brexit - Ivan Ollevier

Ondanks haar drukke agenda praat de Britse premier Theresa May vandaag met premier Charles Michel. Druk, want er rijzen meer en meer problemen voor de brexit.
analyse
Analyse

Ivan Ollevier is journalist bij VRT Nieuws. Hij volgt al jaren de Britse politiek en maatschappelijke discussies.

Ondanks de chaos in haar regering maakt de Britse premier Theresa May vanmiddag een uur vrij voor haar Belgische ambtgenoot Charles Michel. Die ontmoet haar in Downing Street. Dat May een probleem heeft, stond in een uitgelekt memorandum van de hand van een extern consultancybureau.

De regering weet niet hoe ze de brexit, waar de Britten nipt voor gestemd hebben tijdens het referendum op 23 juni, moet aanpakken. Bovendien zal de brexit de Britten onwaarschijnlijk veel geld kosten.

Eerste minister Theresa May heeft het memorandum “onzin” genoemd, en ze wijst erop dat het tot stand is gekomen zonder dat het bureau toegang had tot Downing Street. Het consultancybureau heeft dat ondertussen zelf ook al toegegeven. Maar is het wel onzin? Is er dan echt niets aan de hand?

"Best mogelijke"

Het was alweer een fantastische vertoning, Prime Minister’s Question Time vorige woensdag in het Britse Lagerhuis. Elke week wordt de Britse premier er onderworpen aan een barrage van vragen van de oppositie, over om het even welk onderwerp.

Vaak ontaardt dat in een vuurgevecht met oneliners die over en weer vliegen, van de banken van de oppositie naar de regering en omgekeerd. Het ziet er allemaal geïmproviseerd uit, de parlementsleden lijken uit de heup te schieten, maar weet dat de PMQ’s grondig worden voorbereid, dat de oneliners worden ingestudeerd en dat het er vooral op aankomt om de lachers op de hand te krijgen, niet zozeer om het regeringsbeleid aan een grondig en kritisch onderzoek te onderwerpen.

Uiteraard wou Labourleider Jeremy Corbyn (oppositie) van de premier weten hoe dat nu precies zat met de brexitplannen van de regering. Zijn die er wel? Gejuich bij de oppositie. Het antwoord van Theresa May: “Ons plan bestaat erin het best mogelijke handelsakkoord te sluiten met de Europese Unie.”

Haar tweede antwoord bracht niet veel meer opheldering. Haar derde overigens ook niet. Maar de Lagerhuisleden amuseerden zich zo te zien te pletter. De voorzitter moest een parlementslid zelfs aanmanen “zich te beheersen”.

Een plan?

De munitie voor het debat werd geleverd door een onafhankelijk consultancybureau dat in een memorandum geschreven had dat de vijfhonderd brexitprojecten die de regering heeft lopen de mogelijkheden van de overheid te boven gaan en dat er geen brexitstrategie is, wegens zware meningsverschillen binnen de regering.

Theresa May schoot terug. Het memorandum was niet besteld door de regering, meer zelfs: het was samengesteld op basis van krantenknipsels en de auteur ervan had geen toegang tot documenten van Downing Street.

Prominente Conservatieven voegden er nog aan toe dat het om een complot ging van het Remainkamp, dat alles in het werk stelt om de brexiteers dwars te zitten en dat er voortdurend op hamert dat de chaos wacht wanneer het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt.

De drie brexiteers

Nu hadden we ook geen memorandum van een internationaal consultancybureau nodig om te weten dat het kabinet-May de wanhoop nabij is. “Brexit is brexit”, zei May bij haar aantreden. Maar nog altijd weet niemand wat dat nu precies betekent.

Wordt het een harde of een zachte brexit? Stapt het Verenigd Koninkrijk ook uit de eenheidsmarkt en knipt het alle banden met de Unie door (hard)? Of blijft het deel uitmaken van de eenheidsmarkt en aanvaardt het dus de immigratiepolitiek van de EU en blijft het bijdragen tot het budget van de EU (zacht)?

Als je de drie brexiteers binnen de regering moet geloven (Boris Johnson, Liam Fox en David Davis, met een knipoog naar Alexandre Dumas “de Drie Brexiteers” genoemd), dan wordt het een harde brexit.

Bochtenwerk nodig

Nog maar enkele dagen geleden gaf minister van Buitenlandse Zaken Johnson te verstaan dat de UK beslist geen deel kan blijven uitmaken van de douane-unie. Toen Labourleider Corbyn hem tijdens het Lagerhuisdebat daar rechtstreeks een vraag over stelde, zat Johnson met zijn hoofd te schudden. Een antwoord bleef hij schuldig. Dat andere ministers (onder wie de minister van Financiën Philip Hammond) voor een zachte brexit zijn, is ook geen geheim.

Theresa May blijft erbij dat ze tegen eind maart artikel 50 zal activeren, waarmee de uitstapprocedure in gang zal worden gezet. Ook al heeft het Hooggerechtshof beslist dat de regering eerst het parlement (Lager- én Hogerhuis) moet raadplegen.

Begin volgend jaar hakt het Opperste Gerechtshof in beroep de knoop door, maar vrijwel iedereen verwacht dat het het arrest van het Hooggerechtshof zal bevestigen.

Hoe zullen de parlementsleden dan stemmen? Geen mens die het weet. Stemmen tegen een brexit zou politieke zelfmoord zijn. Maar wat zullen die parlementsleden doen die actief tegen een brexitcampagne hebben gevoerd, niet weinig Conservatieven inbegrepen? Een bocht van 180 graden maken, is evengoed politieke zelfmoord.

Begroting?

En wat zullen ze doen wanneer ze deze week nog uit het verslag van het Office for Budget Responsibility vernemen dat de brexit een gat in de begroting zal slaan van honderd miljard Britse pond, zoals de Financial Times schreef?

Het kan niet anders of dat moet de Conservatieve parlementaire fractie zorgen baren. Toch weerhoudt dat zestig Tory-Lagerhuisleden er niet van om via The Daily Telegraph de premier op te roepen snel werk te maken van een harde brexit. Herfststormen dreigen in Downing Street.

Meest gelezen