Wie denkt Bob Dylan wel dat hij is?

Zanger en songwriter Bob Dylan zal niet persoonlijk aanwezig zijn op de ceremonie in Stockholm waar zijn Nobelprijs voor de Literatuur uitgereikt zal worden. Hij heeft de Zweedse Academie laten weten dat hij op 10 december "eerder geplande verplichtingen" heeft. Gewone stervelingen kunnen zich moeilijk inbeelden wat er belangrijker kan zijn dan een Nobelprijs, maar bij de eigenzinnige Dylan zou het nog wel eens waar kunnen zijn ook.
analyse
Analyse
Dylan ontvangt in 2015 de MusiCares Person of the Year-prijs.

Dat een laureaat zijn Nobelprijs voor Literatuur niet persoonlijk komt ophalen in Stockholm is ongebruikelijk, maar niet ongezien. In 2004 haalde Elfriede Jelinek haar onderscheiding niet zelf op, in 2005 deed Harold Pinter hetzelfde en in 2007 was het de beurt aan Doris Lessing. 

De Franse existentialist Jean-Paul Sartre weigerde de prijs zelfs in 1964, het jaar waarin Dylan definitief doorbrak met zijn album "The times they are a-changin'". Overigens maakte dat niets uit, eens de beslissing genomen is, is de Nobelprijs van de laureaat, er is geen ontkomen aan. "Het feit dat hij (Sartre) deze onderscheiding afslaat, brengt natuurlijk geen verandering in de geldigheid van de toekenning. Er rest de Academie slechts te constateren dat de uitreiking van de prijs niet zal plaatsvinden", schreef de Zweedse Academie toen laconiek in een communiqué.

En dat Dylan niet persoonlijk de prijs komt ophalen, maakt ook niet uit. "Of hij daagt op en dan wordt hij verwelkomd. Of hij komt niet opdagen en dan verzinnen we iets anders tijdens het banket", zo zei de Zweedse schrijver Per Wästberg, een lid van het Nobelcomité. Het wordt dus "iets anders verzinnen"...

Niet dol op prijzen

Dat Bob Dylan niet dol is op het ontvangen van prijzen, is zacht uitgedrukt en al langer bekend. En dus is het zeer goed mogelijk dat zijn "eerder geplande verplichtingen" een uitvlucht zijn, omdat hij gewoon absoluut geen zin heeft.

Dylan houdt er niet van dat hij op een voetstuk geplaatst wordt, en hij wil niet gestoord worden in zijn artistieke ontwikkeling, die zich nu voor een groot stuk op het canvas afspeelt. De laatste jaren neemt hij overal een schetsboek mee naar toe, en hij heeft al verschillende tentoonstellingen gehouden van zijn aquarellen en olieverfschilderijen.

De eigenzinnige Dylan heeft al vroeg in zijn carrière besloten dat hij zijn zin zal doen, en zich niet zal laten leiden door de wensen van zijn fans, zoals onder meer bleek uit zijn overschakeling van akoestische folk naar elektrische gitaren, die toen helemaal niet goed ontvangen werd. En hij bedankte ook voor de rol van "voice of a generation", het geweten van de jeugd in de sixties, zoals hij in de documentaire "No direction home" nog eens benadrukte: "Ze wilden een insider van me maken. Ik dacht het niet".

Dylan heeft in het verleden wel al onderscheidingen en prijzen aanvaard en ook ontvangen, maar dat leek nooit van harte te gaan. Op het internet zijn veel filmpjes te zien waarin Dylan een onderscheiding in ontvangst neemt, en onveranderd staat hij daar ongemakkelijk bij, een glimlach kan er nooit af, en zijn dankwoord bestaat steevast uit enkele onverstaanbare zinnen, die hij in de microfoon mompelt terwijl hij naar de grond kijkt en zeker niet naar het publiek of diegene die de prijs uitreikt.

Tekenend is de uitreiking van de Presidential Medal of Freedom in 2012 door president Barack Obama. Het leek wel alsof Dylan eerder de president een plezier wilde doen dan dat hij zelf de onderscheiding wilde ontvangen, en na afloop kon hij zich niet snel genoeg uit de voeten maken.

En dus is het best mogelijk dat de "eerder geplande verplichtingen" op hetzelfde niveau staan als wanneer het mooiste meisje van de klas een uitnodiging van een nerd afslaat, omdat ze "haar haar moet wassen"...

AP2012

Toch echt waar?

Anderzijds is het ook mogelijk dat Bob Dylan inderdaad iets anders te doen heeft op 10 december, en dat hij dat belangrijker vindt dan de uitreiking van de Nobelprijs.

Na de toekenning van de prijs midden oktober bleef het lang stil bij Dylan, maar intussen is het wel duidelijk dat hij zeer in zijn schik is met de prijs. In een interview met Edna Gundersen in The Telegraph van 29 oktober zegt hij dat de toekenning "bijna niet te geloven is", "verbazingwekkend" en "ongelooflijk". "Wie durft zoiets te dromen?", zo vraagt hij.  En als hem gevraagd wordt of hij de ceremonie in Stockholm zal bijwonen, antwoordt hij: "Absoluut. Als het enigszins mogelijk is".

Maar het blijkt dus niet mogelijk, hij heeft andere dingen te doen. Dat die belangrijker zouden zijn dan een Nobelprijs, is voor de meeste mensen nauwelijks voor te stellen, maar misschien is Dylan intussen gewend geraakt aan allerlei prijzen en onderscheidingen.

Hij heeft er immers in zijn lange carrière al talloze gekregen, en niet van de minste. Zo heeft hij in 1990 al de Ordre des Arts et des Lettres gekregen, in 2008 de Special Citation Pulitzer, in 2009 de National Medal of Arts, in 2012 zoals gezegd de Presidential Medal of Freedom en is 2013 het Légion d'Honneur, naast talloze andere kleinere onderscheidingen.

En hoewel hij in het interview in The Telegraph de Nobelprijs duidelijk wel hoog inschat, lijkt hij volgens Gundersen ook oprecht verwonderd over het tumult dat ontstaan is over de toekenning. "Het lijkt wel alsof hij niet kan doorgronden waar al de krantenkoppen vandaan komen, alsof de anderen op een of andere manier veel te sterk reageren", zo schrijft ze.

En mogelijk betekent het dus niet zo veel voor hem dat hij in een niet zo belangrijk Europees land een prijs heeft gekregen, met een hoop toeters en bellen waar hij niet om gevraagd heeft. En heeft hij inderdaad iets anders te doen dat hij zelf belangrijker of even belangrijk vindt.

Overigens heeft de Zweedse Academie gemeld dat, ook al zal Dylan niet in Stockholm aanwezig zijn, hij toch nog de verplichte toespraak zal moeten houden, binnen zes maanden na het uitreiken van de prijs. Benieuwd wat dat zal geven. 

Meest gelezen