Geen nationale staking, wel hete herfst - Ton Van Lierop

Het was de uitgestelde regeringsbegroting die de vakbonden op de rem deed trappen, om geen nationale staking te organiseren. Het meest recente begrotingsnieuws kan voor bonden en militanten toch weer extra munitie opleveren om wel te gaan staken. Voor zover er op kleinere schaal al geen werkonderbrekingen in bedrijven in gang zijn gezet. De temperatuur daalt, maar de hete vakbondsherfst komt eraan.
analyse
Analyse

Ton van Lierop is coördinator van de sociaal-economische redactie van de VRT en eindredacteur van het programma "De Vrije Markt".

"Het is ongepast. Schandalig zelfs." Voorman Marc Lambotte van de federatie van werkgevers in de metaal- en technologiesector Agoria wond er geen doekjes om. In het VRT-programma "De Vrije Markt" verweet hij de christelijke metaalbond ACV Metea zelfs nieuwe sociale drama´s zoals Caterpillar te veroorzaken door een staking uit te roepen in zijn sector.

Na het afgelasten van de nationale staking op 7 oktober, die vooral gericht zou zijn tegen het regeringsbeleid, stelde ACV-topman Marc Leemans wel dat er acties in bedrijven konden komen. Deze zouden dan ook specifiek gericht zijn tegen de werkgevers, die zich volgens hem te star opstellen in de sociale onderhandelingen.

De woorden van Leemans waren nauwelijks uitgesproken of de christelijke metaalbond ACV Metea kondigde in heel het land een sectorale staking aan. Lambotte zegt dat het ACV daarmee hun leden in de eigen voeten laat schieten. "Je staakt niet tegen werkgevers. De tijd van de uitbuitende baas uit de 19e eeuw is voorbij. Je staakt eigenlijk tegen jezelf, je brengt je eigen werkgelegenheid in gevaar."

Olievlek

Dat standpunt houdt andere bonden niet tegen. ABVV-Metaal in Oost-Vlaanderen sloot zich vrijdag al bij de acties van de christelijke collega´s aan. De olievlek lijkt inmiddels verder uit te breiden.

Demonstratieve acties in sommige bedrijven zouden ook wel eens uit kunnen lopen op stakingen. Verschillende bonden denken na over stakingsaanzeggingen, zonder daarmee meteen op te roepen tot langdurige werkonderbrekingen. Met de aanzegging zijn leden wel gedekt als zij willen staken.

Waar aan socialistische kant het stakingswoord nog niet hard wordt uitgesproken, zegt inmiddels voorzitster Pia Stalpaert van ACV Voeding en Diensten dat zij haar leden "ook niet tegen zal houden" als zij willen staken. Drie dagen nadat de bonden besloten om de nationale staking voorlopig af te gelasten, begint de arbeidsonrust op kleinere schaal toch wat breder gestalte te krijgen. Opmerkelijk genoeg neemt het normaal minder militante ACV daarbij het voortouw.

De top van christelijke, socialistische en liberale bonden besloot de nationale staking van 7 oktober in de koelkast te steken, om eerst af te wachten wat de regeringsbegroting voor hen in petto had.

Door het uitstel van de besprekingen daarover willen de bonden het voorlopig officieel alleen bij een grote demonstratie houden. Deze is gepland voor komende donderdag.

Begroting

De ronduit slechte begrotingsberichten van de regering-Michel kunnen de bonden wel weer extra munitie geven. Nu de begrotingsteller niet op een min van 2,4 miljard euro uitkomt, maar bijna dubbel zo hard in het rood gaat, vrezen de bonden dat lager betaalde werknemers en uitkeringstrekkers het gelag moeten betalen.

In "De Vrije Markt" zei federaal secretaris Miranda Ulens van het ABVV dat zij vreest dat zo´n twee derde van het nieuwe gat in de begroting van 4,2 miljard euro voor rekening van de sociale zekerheid zal komen.

Pensioenplannen

Hoewel er formeel nog geen begrotingsvoorstellen op tafel liggen, loste pensioenminister Daniel Bacquelaine (MR) ook al een schot voor de boeg. Hij wil dat de bonden een deel van het geld voor loonsverhogingen gebruiken om de pensioenen mee te betalen. Dat geld moet dan terecht komen in privé-pensioenfondsen. Volgens de MR-bewindsman is er niet genoeg geld om de verhoging van de pensioenen volledig met overheidsgeld te financieren.

Voor ABVV-vertegenwoordiger Ulens is dit alvast een brug te ver. Volgens haar zijn de lager betaalde werknemers niet in staat om daar geld voor opzij te zetten. Veel mensen hebben ook nog geen extralegale pensioenpot en kunnen daar nu ook niet meer echt mee beginnen.

De vrees voor negatief begrotingsnieuws en de pensioenplannen van de regering – in het verleden overigens al voorgesteld door een commissie van nationale experts onder leiding van vroeger sp.a-kopstuk Frank Vandenbroucke – zullen voor veel vakbondsleden al motivatie genoeg zijn om in ieder geval volgende week op straat te komen. En om misschien toch ook te gaan staken.

De bonden spreken altijd graag over een hete herfst, vol protest en (stakings)acties. Het vuur is nog niet aangestoken, maar voordat de begroting op tafel ligt, voordat de bonden oproepen om te staken en voordat duidelijk is hoe het kostenplaatje uitpakt voor de modale vakbondsmilitant, lijken zich wel al genoeg vurige vakbondsacties af te tekenen. De rustige sociale zomer is echt voorbij.

Meest gelezen