De Grote Donald Trump Show 
- Tom Van de Weghe

Donald Trump had ons al weken geleden een heuse show beloofd tijdens de conventie, en je kan hem na afloop geen ongelijk geven: hij heeft woord gehouden, het is een gi-gan-tis-che show geworden. Maar misschien was het niet meteen wat hij zelf in gedachten had.
analyse
Analyse

Tom Van de Weghe is Amerika-watcher voor VRT Nieuws. Volg hem op Twitter via @tomvandeweghe.

 Dit moest het feest van de eenheid worden, maar de Republikeinse partij straalde dat niet meteen uit. Zonder oud-presidenten, oud-presidentskandidaten of Hollywoodsterren die conventies zoals dit meestal wat extra uitstraling moeten geven, moest Trump het stellen met C-acteurs, zakenvrienden en uitgerangeerde politici.


Zo'n nationale conventie is normaal dé kans voor een partij om de visie voor de toekomst van het land uiteen te zetten en de troepen aan te vuren om campagne te voeren. Dit was hét moment om de Republikeinse Partij 3.0 te presenteren, nu ze is overgenomen door Trump en de zijnen. Maar de chaos die we in ruil te zien kregen deed terugdenken aan de laatste chaotische conventie van de Republikeinen, met toenmalige kandidaten Gerald Ford en Ronald Reagan, intussen veertig jaar geleden. Het was ironisch. Terwijl er op de straten van Cleveland tegen alle verwachtingen in amper geprotesteerd werd zoals gevreesd, rolden ze in de Quicken Loans Arena net niet over de vloer.



Verzet in eigen partij

Het begon al met de opstand op de eerste dag van enkele staten waar Trump niet had gewonnen, zoals Colorado of Alaska. Ze eisten een stemming zodat ze naar hun geweten mochten stemmen voor hun verkozen kandidaat. De rebellie werd weliswaar snel de kop ingedrukt. Het leek de laatste stuiptrekking van de anti-Trumpbeweging binnen de partij. Dezelfde krakkemikkige beweging die er ook tijdens de voorverkiezingen nooit was in geslaagd om Trump tegen te houden, wegens te grote onderlinge verdeeldheid.


Maar het was nog niet voorbij. Er volgden heel wat momenten waarop de verhoopte eenheid ver te zoeken was. De parlementsleiders Mitch McConnell en Paul Ryan kwamen bijvoorbeeld dik tegen hun zin Trump steunen. Maar hét hoogtepunt van de afgelopen week was ongetwijfeld het meesterlijke politiek theater dat Ted Cruz opvoerde. Hij presteerde het om 20 minuten lang de zaal toe te spreken die aanvankelijk dacht dat hij Trump zijn officiële zegen kwam geven. Toen hij de kiezers de raad gaf om volgens hun eer en geweten te stemmen, brak de hel los. Hij werd van het podium gejouwd. Een geluk dat er geen tomaten waren toegelaten in de zaal. Cruz scoorde bij dat deel van de Republikeinse achterban dat nu al uitkijkt naar de verkiezingen van 2020, en de volgende vier jaar eigenlijk al aan Hillary Clinton heeft geschonken.



De rel met Cruz overschaduwde de aanvaardingsspeech van running mate Mike Pence, die precies de misnoegde Cruz-kiezers over de streep moest trekken met zijn conservatieve boodschap. Pence was juist uitgekozen om de partij te herenigen. Hij zou ook de machtigste vicepresident moeten worden uit de Amerikaanse geschiedenis, zo raakte bekend deze week. Trump beloofde hem immers dat hij een hele zware portefeuille zou krijgen. Pence zou in praktijk de zaak runnen, terwijl voor Trump vooral een PR-taak is weggelegd: Make America Great Again. 


En dan was er uiteraard Melania Gate. De echtgenote van Trump had een prachtige speech gegeven op de eerste avond van de conventie. Maar een net ontslagen tv-journalist ontdekte vanuit een Starbucks in LA dat grote delen letterlijk waren overgenomen uit de toespraak van Michelle Obama uit 2008. Eerst werd alles keihard ontkend, maar nadien moest het Trump op kousenvoeten toegeven dat er inderdaad sprake was van plagiaat. Niettemin leek de opdracht volbracht: nooit eerder stond een speech van een mogelijke First Lady zo in de schijnwerpers.


Kinderen

Wie naar Cleveland gekomen was om te horen wat de Republikeinen nu precies anders zouden doen in het Witte Huis dan de Democraten de voorbije acht jaar, die was eraan voor de moeite. Er werd meer tijd besteed aan Hillary Clinton en haar vermeende criminele activiteiten. Dat de FBI eerder deze maand geen vervolging nodig achtte, deed niet meer terzake. Chris Christie voerde een heus schijnproces op dat deed terugdenken aan de heksenprocessen van Salem. Of die van Laarne, iets dichter bij ons. "Lock her up", het was de slogan die hier het meest gescandeerd werd de voorbije week. Het ziet er steeds meer naar uit dat dit de strategie van Trump is om deze verkiezingen te winnen: een referendum houden over Hillary Clinton. 



Amerika maakte deze week ook kennis met de huismanager van de familie Trump, de bazin van Trump Wijnen, het hoofd van de Trump Universiteit, en met de kinderen van Trump. Toegegeven, ik was onder de indruk van Donald Trump Jr en vooral van Ivanka Trump. Niet alleen omdat ze straalde in een jurk van haar eigen kledinglijn die amper 138 dollar kostte. Maar omdat ze erin slaagde om van haar vader een ander beeld te schetsen dan we tot nog toe gewoon waren. Ik dacht soms dat ik Hillary Clinton bezig hoorde, toen ze het had over gelijk loon voor vrouwen, betaald ouderschapsverlof en respect voor vrouwen. Voor--en tegenstanders zijn het erover eens: de kinderen van Trump hebben deze conventie gered.



Speech

Maar deze conventie moest natuurlijk het moment de gloire worden van Donald Trump zelf. Nadat hij 16 rivalen een voor een uit de strijd had gekegeld tijdens de voorverkiezingen, aanvaardde hij donderdagnacht de nominatie. Eerlijk is eerlijk: dit was zijn beste speech die hij tot nog toe gebracht had. Ik had hem drie uren voordien al gelezen, nadat iemand uit zijn eigen partij het document gelekt had in alweer een beschadigingsoperatie. Neen, het zat Trump niet mee deze week.



Terwijl ik die speech las, dacht ik: dit is een boodschap die echt kan aanslaan bij het Amerikaanse volk. Als ze goed gebracht wordt tenminste. Ik vermoed dat ik een retorisch talent zoals Barack Obama in gedachten had toen ik de speech in stilte doornam, want toen Trump even later de tekst bulderde van zijn teleprompter, boette hij veel aan kracht in. Hij deed er ook dubbel zo lang over als gepland, een nachtmerrie voor zijn campagnestrategen die de kijkcijfers naar beneden zagen duikelen. Zijn hoofd sloeg rood uit na een uur, en hij begon te zweten. Nixon wist al wat dat kan betekenen.



Nixon

Trump schetste een heel apocalyptisch beeld van Amerika. Een land dat volgens hem op de rand van de afgrond staat. Een land waar wetteloosheid, misdaad en terreur de pan uitswingen. Amerika, een oord des verderfs, een bananenrepubliek, een failed state. Fact-checkers hadden hun handen vol tijdens de speech. Trump was correct toen hij stelde dat Amerikanen zich veel onveiliger voelden dan nodig, maar het klopte niet dat de misdaad de voorbije acht jaar gestegen is. Het was juister geweest indien hij had toegegeven dat de misdaad zich tot voor kort op een historisch dieptepunt bevond, maar het voorbije jaar weer naar omhoog is gegaan.



Zijn campagnemanager Paul Manafort bevestigde dat Trump zich vooral gebaseerd had op de aanvaardingsspeech van Richard Nixon in 1968, toen hij zich presenteerde als de kandidaat die orde en gezag wou herstellen en zichzelf de kampioen noemde van de "vergeten Amerikanen". Een beetje een ongelukkige keuze, als je weet hoe Nixons carrière eindigde. Maar Nixon won destijds wel de verkiezingen met zijn boodschap. 



Zoek even op YouTube de speech van Nixon op, en je merkt ook een andere toon. Die Van Nixon was best nederig, sentimenteel en zelfs hoopgevend. "Mijn landgenoten, de lange, donkere nacht van Amerika is bijna gedaan," zo zei hij. "De tijd is aangebroken om de vallei van de wanhoop te verlaten en de berg te beklimmen. Zodat we de glorie van een nieuwe dag zien. Een nieuwe dag voor Amerika en voor vrede en vrijheid in de wereld." Het was ver van de schreeuwerige, agressieve en boze toon van Trump. Hij gebruikte 11 keer geweld in zijn speech, en maar één keer het woordje hoop. Nixon had zijn ijzeren vuist in een fluwelen handschoen gehuld. Trump heeft de vuist getoond en de handschoen weggegooid.

Hand uitsteken

Toch liet Trump ook uitschijnen dat hij van plan is om de Republikeinse partij een andere richting uit te sturen, ja zelfs wat progressiever te maken. Bijvoorbeeld door het omarmen van de homogemeenschap in Amerika, of door ook minderheden en vrouwen aan te spreken. Het is een teken aan de wand dat Trump deze nieuwe groepen van kiezers wil bereiken. Trump vertikte het bovendien om woorden zoals conservatief, God of zelfs Reagan te gebruiken. Bijzonder on-Republikeins.



Hij reikte ook de hand aan traditioneel Democratische kiezers, vooral arbeiders, die zich nu verwaarloosd en achteruit gestoken voelen door de geglobaliseerde economie. Kiezers die vooral in de staten van de zogenoemde "rust belt" wonen, de vroegere fabrieksgordel in het noorden zoals Michigan, Ohio, Wisconsin en Pennsylvania. Dat zijn de staten die Trump hoopt af te snoepen van de Democraten. I am your voice, zei hij tegen hen. Ik ben jullie stem. Believe me. Geloof me. 



Trump maakte weliswaar een grote lijst van beloftes, maar vertelde er niet bij hoe hij die zou verwezenlijken. Dat blijft een groot raadsel. Hij profileert zich als een grote goede tovenaar, maar vertelt er nergens bij hoé hij Amerika weer "great" zal maken. Hoe gaat hij misdaad terugdringen? Hoe gaat hij IS verpletteren? We hebben er nog altijd het raden naar. Een toverstaf alleen zal niet volstaan.

Het ontbreekt Trump als nieuwkomer aan politieke ervaring en inzicht. Maar zijn adviseurs zullen hem ongetwijfeld ook verteld hebben dat optimisme loont in de Amerikaanse politiek. Dat de belofte voor een betere toekomst eigenlijk inherent is aan succes. Zullen de Democraten volgende week op hun conventie in Philadelphia deze open deur intrappen en een hoopvoller beeld van Amerika schetsen? 



Donald Trump schreef hoe dan ook geschiedenis afgelopen week. Benieuwd of hij dat ook doet op 8 november. De peilingen liegen er alvast niet om: het belooft spannend te worden.



Meest gelezen