Cameron gaat geschiedenis in als kneusje - Fabian Lefevere
Fabian Lefevere is eindredacteur bij deredactie.be en was meerdere jaren politiek verslaggever en buitenlandjournalist.
Je zou haast medelijden voelen met David Cameron. Hoe hij – en zijn vrouw - na de smadelijke nederlaag in het brexitreferendum, met de broek op de knieën, de wereldpers moest trotseren.
Geen wonder dat hij geen vragen beantwoordde: eens hij zijn ontslag had aangekondigd, was er eigenlijk niets zinnigs meer te vertellen.
Tegelijkertijd is er weinig reden tot verregaande empathie met de bijna ex-premier van Groot-Brittannië. Hij was het die in 2013 de doos van Pandora opende en het referendum afkondigde.
Niemendalletje
Niet Boris Johnson dus, ook al waren diens motieven om zich achter de brexitcampagne te gooien verre van koosjer, wegens ingegeven door persoonlijke carrièremotieven. Ook niet Michael Gove, de Justitieminister die aan het failliet van het vissersbedrijf van zijn adoptievader een bittere wrok tegen Brussel overhield. En al helemaal niet UKIP-leider Nigel Farage, die gewoon in het gat gedoken is.
Cameron dacht dat het een niemendalletje zou worden, een wedstrijd die hij niet kon verliezen. Met een referendum zou hij de eurosceptische achterban in zijn eigen partij koest houden en de opkomst van de anti-Europese UK Independence Party afblokken, waardoor er ruimte zou ontstaan om zijn socio-economische agenda door te drukken.
Erfenis?
Dat is even anders uitgedraaid. De pure partijpolitieke berekening van Cameron is in zijn gezicht ontploft, en maakt van hem het onderdeurtje van de Britse premiers. Want laat ons even overlopen wat de legacy van David Cameron zal zijn.
Op de eerste plek laat hij een gepolariseerd land na. Het heftige debat van de voorbije weken heeft wonden geslagen bij de bevolking. Het is een waarlijk schabouwelijk schouwspel geworden, met foute cijfers, karikaturen en – laat het ons maar zeggen – onbeschaamde leugens. In het kielzog van de wijdere Britse bevolking, loopt nu ook een diepe scheur door Camerons eigenste Conservatieve partij.
Verenigd?
En het gaat verder. Het land zelf – als je Groot-Brittannië één land mag noemen – komt onder grote druk te staan. Het zou niemand verwonderen dat de Schotten een nieuw referendum voor onafhankelijkheid lanceren.
In Noord-Ierland roept het katholieke Sinn Féin zelfs op voor een referendum over de samenvoeging met Ierland. Wat een precaire situatie is: in Noord-Ierland bestaat een traditie om politieke meningsverschillen met de wapens uit te vechten.
Economie?
Tegelijkertijd heeft Cameron gegokt met de welvaart van zijn eigen bevolking: het kan haast niet anders of de Britten krijgen een economische weerbots. (Ook al zal het stof straks wellicht weer neerdwarrelen, en zullen de beurzen en de markten enigszins herstellen).
En ook wij, de overblijvers op het continent, mogen economische schade verwachten. Maar, ook hier past weer een nuance. Er komt ongetwijfeld een economische deal met de Britten, waardoor alle becijferingen – 12.000 jobs weg in Vlaanderen bijvoorbeeld – op drijfzand zullen blijken te berusten.
Europese Unie?
En nog een gevolg: de hele Europese constructie dreigt misschien wel in gevaar te komen als er ook in andere deelstaten een golf van referendum op gang spoelt.
Maar nogmaals een nuance: het is niet zeker of dat zou gebeuren, en de vraag is of dat noodzakelijk slecht is. De brexit kan ook aangegrepen worden om een meer bijdetijds Europees project in de steigers te zetten, dat wat dichter aanleunt bij de grondstroom en meer rekening houdt met de afkeer bij grote happen van de Europese bevolking voor de huidige Unie.
Maar veel meer positieve zaken dan dat zijn er niet aan de historische beslissing van de Britten. Well done, Dave.