"Ik, Pool, kansarm maar geen terrorist" - Marc Peirs

Marc Peirs is journalist bij VRT Nieuws en woont met zijn gezin deeltijds in Polen. Onlangs verscheen van hem en fotograaf Peter De Bruyne “Wisla Stories” over het snel veranderende Polen.

“Mijn naam is Darek. Ik ben 38. Ik werk in Kazimierz Dolny, in heel Polen bekend als een juweel van een Renaissancestadje aan de oevers van onze machtige Wisla-rivier. Ik ben kelner in het kleine maar gezellige hotel-restaurant ‘Pod Wietrzna Gora’, dat betekent ‘Onder de winderige berg’. Tegenover de zaak woont jullie Polenwatcher Marc, of Marek, zoals ik hem noem. Hij komt geregeld bij ons voor ontbijt, lunch of diner. Zo heb ik hem behoorlijk goed leren kennen. De voorbije weken hebben Marek en ik lange gesprekken gevoerd over die verschrikkelijke terreurdaden in Parijs en Brussel.

Ik richt mij nu speciaal tot al diegenen onder jullie die zichzelf sociaal voelend noemen. Diegenen die beweren een hart te hebben voor de gewone man. Die de mening van de gewone man niet zomaar weghonen. Welnu, ik bén zulk een gewone man. Dus ik mag rekenen op jullie luisterend oor?

In jullie media, in jullie analyses, jullie commentaarstukken en jullie opinies gaat het zo vaak over onderdrukking en discriminatie en kansarmoede en wat al niet meer waaronder die moslimjongeren van intussen al de tweede of zelfs derde generatie gebukt zouden gaan. Taal, onderwijs, huisvesting, jobs, inkomen, enfin: het mangelt hen zo’n beetje aan àlles. Mag ik u even mijn ervaring en die van mijn vrienden en leeftijdsgenoten vertellen?

Ik ben geboren in een piepklein dorp in het verre oosten van Polen. Het heeft zelfs geen zin dat ik u de moeilijke naam meegeef, want ten eerste zou u het toch niet kennen en ten tweede zijn er ontelbaar veel van zulke dorpjes. Het zijn plekken met houten huizen, stilte, kleine boerderijen, kapelletjes gewijd aan Maria, loslopende honden en één kruidenierswinkeltje. Een school? Sta me toe te glimlachen.

In het Brussels Gewest, zo leer ik van het Internet, telt het contingent schoolgaande jeugd 300 duizend meisjes en jongens. Alleen al in Brussel-stad zijn er 90 scholen. Zeg maar: voor iedereen een school om de hoek. Met kwalitatief onderwijs door geëngageerde leerkrachten. Voor blank en bruin, voor Chinees en Turk, voor Vlaming en Marokkaan.

Wat een schitterend cadeau aan jullie jongeren! Dan kijk ik even naar mijn dorp. Naar school gaan betekende: minstens een kwartier stappen door weer en wind en sneeuw naar de bushalte, minstens een half uur tuffen met de bus naar het dichtst bijgelegen schooltje. Van keuze voor deze of gene school was natuurlijk geen sprake. We waren al doodblij dat er één school wàs.

Bij ons in Polen mogen middelbare scholen er resoluut voor kiezen om alleen de slimste kinderen te aanvaarden. In het stadje Pulawy dichtbij mijn werkplek Kazimierz Dolny heb je de middelbare school Czartoryski. Topniveau. Engels, Duits, Spaans. Eigen TV-station met bijdragen van de leerlingen zelf. Sportinfrastructuur om U tegen te zeggen. Ben je arm of rijk, Pool of buitenlander, maakt niet uit. Alleen de resultaten tellen.

Lukt het je niet om in Czartoryski binnen te raken, dan heb je een andere middelbare school. Van een ietwat makkelijker niveau, maar goed, je grijpt je kans, je mekkert niet. De boodschap is even klaar als universeel, dus ook geldig in Brussel: wil je je toekomst in handen nemen, tja, dan moet je op school wel even je best doen natuurlijk. Ik zou verwachten dat elke leerling in Brussel die boodschap uit het oosten van Polen tot de zijne of hare maakt?

Ik lees in de analyses geweeklaag over moslimjongeren die geen job “krijgen”. Hier denken wij: natuurlijk niet. Een job “krijg” je niet, een job verdien je. Je solliciteert, je zet je in, je zoekt naar werk waar het zich aandient. Werk, dat vinden wij nauwelijks in onze afgelegen dorpen in het oosten van Polen.

Maar onze hoofdstad Warschau kent 0,0 procent werkloosheid. Dus verhuis je naar Warschau. Of elders. Voor de moslimjongeren in Brussel: je blijft niet op je luie krent in Molenbeek of Schaarbeek zitten. Je maakt je rugzak en je verhuist naar de plek waar het geld zit. Zo heb ik dat ook moeten doen. Ik heb op eigen kosten Engels en Frans gestudeerd. Dan ben ik gaan werken in achtereenvolgens de USA en Frankrijk. In Parijs was ik ober vlakbij de Bataclan – ja, dé Bataclan van de aanslagen.

Stel dat het toch niet lukt. Dat je ondanks je best te doen op school en ondanks je zoektocht naar een job, dat je toch, raar maar waar, geen werk vindt . Dan krijgt je als alleenstaande leefloner in België 850 euro per maand. Je hoeft daar niks voor te doen. Dat is welgeteld 10 euro minder dan een gemiddelde Pool verdient die voltijds werkt.

Weet je wat mijn vrienden en familie doet hoofdschudden van onbegrip? Dat de familie Abdeslam, dat gezin van terrorist Salah, sinds 1998 een sociale woning krijgt. Voor een spotprijs woon je dan in het centrum van de Europese hoofdstad, pal tegenover het gemeentehuis van Molenbeek. Wat een droomlocatie! Ik en mijn vrienden zouden zich dubbel plooien uit dankbaarheid als we zulk een flat zouden krijgen. Maar Abdeslam en zijn vrienden vonden het blijkbaar een ideale plek om te ‘radicaliseren’.

Jullie conservatief-linkse intellectuelen komen vaak ook nog met de “onverwerkte kolonisatie” aandraven. Dat Europa de echte prijs voor dat imperialisme nooit heeft betaald. Ook dat zou een deel van verklaring voor het terrorisme bieden. Nou. Hoe mal kan het worden?

Tijdens Wereldoorlog Twee waren de Poolse vliegeniers de beste Spitfire-piloten in de Batlle for Britain. Poolse troepen veroverden Monte Cassino en legden zo de weg vrij naar fascistisch Rome. De Poolse tankbrigade van generaal Maczek bevrijdde West-Vlaanderen en Gent. Enzoverder.

In ruil voor al die heldendaden hebben jullie, West-Europeanen, Polen overgeleverd aan de meest brutale koloniale macht uit de wereldgeschiedenis: Stalins Sovjet-Unie. Met zijn sinistere geheime diensten, zijn massadeportaties, zijn antisemitisme en zijn martelpraktijken hoeven jullie ons, Polen, echt niets te leren over kolonisatie. We hadden alle redenen om jullie, westerlingen, te haten voor jullie lafheid en verraad.

Maar neen. Nadat we onszelf van onder het communistische juk hadden bevrijd, kiest Polen voor samenwerking. Samenwerking met jullie in de NAVO, in de Europese Unie.

Ik vat samen en concludeer. Uw moslimjongeren krijgen goed onderwijs vlakbij huis. Wanneer ze een job gaan zoeken, zijn er massa’s niet-ingevulde vacatures in knelpuntberoepen overal in Vlaanderen te vinden.

Ze krijgen een sociale woning voor een schijntje van de marktwaarde. Als het allemaal niet lukt, krijgen ze een uitkering die ei zo na even hoog is als het gemiddelde loon voor ons. En de kolonisatie was voor ons, Polen, minstens even vreselijk als voor de (Noord-) Afrikanen en de Arabische wereld.

Kortom, mocht het kansarmoede zijn, dan hebben wij, die miljoenen gewone mensen uit het oosten van Polen, zoveel redenen om duizend bommen en granaten op jullie West-Europese steden te gooien. Maar wij doen dat niet. Waarom niet? Misschien ligt het dan toch niet aan die kansarmoede? Misschien ligt het dan toch aan het islamisme? Misschien?

Ik zie Marek aankomen. Hij wuift. Hij komt lunchen. Nog een prettige dag verder.