De Vlaamse regering bezoekt de buren - Jeroen Reygaert

Jeroen Reygaert is journalist bij VRT Nieuws en volgt Duitsland.

Zowat alle actuele thema’s en technische dossiers die voor beide deelstaten belangrijk zijn, komen aan bod. Het belooft een druk blitzbezoek te worden aan Düsseldorf, met weinig tijd voor Glühwein en braadworst.

Voor de minister-president is het alvast niet het eerste bezoek aan Noordrijn-Westfalen. Een jaar geleden, toen nog als kersvers leider van de Vlaamse Regering, bracht Geert Bourgeois al eens een bezoek aan zijn collega Hannelore Kraft. Het was een van zijn eerste buitenlandse bezoeken. Deelstaten onder elkaar, minister-presidenten onder elkaar. Allebei leider van de grootste deelstaat van hun land, allebei op zoek naar een krachtige stem. Dus kan je maar beter je buren leren kennen, hoewel we geografisch eerlijk moeten zijn: Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen – NRW voor de vrienden – zijn geen echte buren, de Nederlandse Limburgers zitten er nog netjes tussen. Maar dat leek allesbehalve een bezwaar: bij dat bezoek vorig jaar spraken Hannelore Kraft en Geert Bourgeois af dat ze werk zouden maken van een trilaterale samenwerking tussen Vlaanderen, NRW en Nederland. “Zo kunnen we onze gemeenschappelijke belangen verdedigen in Europa.” Maar ook tussen de twee regio’s werd afgesproken dat er betere samenwerking zou komen op domeinen als economie, mobiliteit, innovatie, leefmilieu, taal en cultuur. En daar willen ze dus vandaag verder aan werken.

Een ideologisch onderonsje zal het alvast niet worden: de Vlaamse Regering en die van NRW lijken wel elkaars tegenpolen: Hannelore Kraft staat aan het hoofd van een regering van socialisten – in Duitsland noemen ze dat sociaaldemocraten - en groenen, die samen een comfortabele meerderheid hebben. Maar, beter een goede buur dan een verre vriend, zeker als die buur ook nog eens je belangrijkste handelspartner is. De verschillen beletten dus niet dat beide deelstaten naar elkaar lonken en het is ook absoluut niet nieuw. Ook Bourgeois’ voorganger Kris Peeters ging regelmatig op bezoek bij de bijna-buren. Een intentieverklaring tot economische samenwerking, bijvoorbeeld, was daar het resultaat van. Maar ook minister van leefmilieu Joke Schauvliege mocht haar collega uit Düsseldorf al eens ontvangen in Brussel om de samenwerking rond milieu en natuur nieuw leven in te blazen. En vorig jaar trokken ministers van Onderwijs Crevits en Werk Muyters mee met koning Filip om eens te kijken hoe ze daar in het onderwijs omgaan met duaal leren, de combinatie leren en werkervaring opdoen. En zij waren niet de enigen.

Dat duaal leren zal ook vandaag aan bod komen. En ook over leefmilieu en in het bijzonder energie zal het gaan. Vlaanderen en Noordrijn-Westfalen lijken op sommige vlakken dan ook erg op elkaar: het zijn allebei dichtbevolkte regio’s met heel wat industrie. Luchtvervuiling, bijvoorbeeld, is een probleem waar beide regio’s mee te kampen hebben door druk verkeer, industrie en in Noordrijn-Westfalen – hoe tegenstrijdig het ook klinkt – door de energiewende. Hoewel Vlaanderen door de federale beslissing om Doel 1 en 2 langer open te houden ook de komende jaren nog heel wat lampen doet branden op kernenergie, koos Duitsland in de nadagen van Fukushima voor een totale uitstap uit die energiebron. Bij de oosterburen werd resoluut gekozen voor hernieuwbare energie als de toekomst.

Maar, de tussenfase loopt over grillige milieupaden, zeker in Noordrijn-Westfalen. Tonnen bruinkool worden er momenteel gedolven in de regio tussen Aken en Keulen. Nog hele dorpen moeten daarvoor verdwijnen, want de bruinkool wordt in dagbouw uit de grond gehaald en vervolgens in de regio zelf verbrand om er elektriciteit uit te halen. De gevolgen voor de fijn stof- en CO2-uitstoot zijn enorm. Toch heeft de deelstaat een klimaatwet aangenomen, met duidelijke engagementen tegen 2050 – en ook al op kortere termijn – om daar iets aan te doen. Tegen 2050 moet de uitstoot door de energiewende met 80 procent gedaald zijn. Impact die ook Vlaanderen zou moeten voelen, bij oostenwind dan toch, want fijn stof stopt niet aan de landsgrenzen. En bovendien ook bron van inspiratie en durf.

Ook mobiliteit staat op de agenda. Tel maar eens hoeveel Duitse vrachtwagens dagelijks op onze snelwegen te zien zijn. Vaak dragen die een nummerplaat met letters die verwijzen naar een plaats in Noordrijn-Westfalen. De heropening van de IJzeren Rijn is een dossier dat in elke ontmoeting tussen beide lidstaten de revue mag passeren. Tot begin jaren 90 verbond die spoorlijn het Ruhrgebied met de Antwerpse haven, dwars door Nederlands Limburg. Vlaanderen is al jaren vragende partij om de spoorlijn te heropenen, maar vooral in Nederland werd dat lang erg lauw onthaald. Onze verantwoordelijke minister Weyts kondigde in het voorjaar al trots aan dat er een internationaal akkoord is met Nederland en Noordrijn-Westfalen om studies te beginnen over de verschillende tracés. Ook de Europese Commissie gaf het project een duwtje in de rug. Maar over studies en beloftes kan je niet rijden, natuurlijk, en Vlaanderen heeft er alle belang bij dat de IJzeren Rijn er snel komt. Een mooi moment om het dossier nog eens extra af te stoffen.

Maar het pre-kerstuitje naar Düsseldorf zal ook de meest actuele thema’s niet uit de weg gaan. Ook het Duitse nieuwsonderwerp van 2015 zal aan bod komen: de vluchtelingenstromen en hun integratie. In Duitsland worden de vluchtelingen volgens vaste quota verdeeld over de deelstaten, rekening houdend met het aantal inwoners en de welvaart van de deelstaat. Een verplicht spreidingsplan, als het ware. Op die manier moet Noordrijn-Westfalen als grootste bondsland ruim 20 procent van de vluchtelingen opvangen. Aangezien onze oosterburen rekenen op meer dan 1 miljoen vluchtelingen dit jaar, betekent dat voor Noordrijn-Westfalen zo’n 200.000 vluchtelingen. Hun integratie wordt de uitdaging voor NRW. Om hen alvast de taal aan te leren, wordt eraan gedacht om bijvoorbeeld gepensioneerde leerkrachten Duits terug te halen. Ook smeken Duitse ondernemers uit knelpuntberoepen dringend om werkkrachten. Daarbij is kennis van de taal en het ontwikkelen van vaardigheden essentieel.

De uitdagingen voor de regering in Düsseldorf zijn dus niet min. Maar ook Vlaanderen staat voor een groot integratievraagstuk. De integratie zelf is ook bij ons een regionale bevoegdheid. De grote lijnen zijn dezelfde en werden in september nog eens in een actieplan gegoten, met als grote verschil: de aantallen in Vlaanderen zijn veel kleiner. Als het NRW “es schafft”, moet Vlaanderen dat dus uiteraard ook kunnen. Voldoende gespreksstof lijkt me voor een geanimeerd gesprek. En misschien keert minister van integratie Homans wel terug uit Düsseldorf met een zak vol ideeën om het actieplan te realiseren, gekregen van haar rood-groene West-Duitse collega’s.