Klimaat: De strategie van Europa - Rob Heirbaut

Rob Heirbaut is specialist Europa bij VRT-nieuws.

91 procent van de Europeanen vindt klimaatverandering een ernstig probleem. Dat moet blijken uit een enquête die de Europese Commissie heeft laten uitvoeren, en waarvan de resultaten vijf dagen voor de start van de klimaatconferentie in Parijs werden bekendgemaakt. 93 procent van de Europeanen vindt dat klimaatverandering alleen effectief kan worden aangepakt, als alle landen van de wereld samenwerken.

Het is geen toeval dat de Europese Commissie de resultaten net nu bekendmaakt. Dat is ook de officiële positie waarmee de EU-onderhandelaars naar Parijs trekken: alle landen zouden het daar eens moeten geraken over een wettelijk bindend akkoord om de opwarming van het klimaat te beperken tot 2°C tegen het einde van de eeuw. De EU wil liefst ook een akkoord met bindende doelstellingen voor elk land qua vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

Zelf heeft de EU er zich al in maart toe geëngageerd om tegen 2030 de uitstoot met 40% te verminderen (in vergelijking met 1990). Voorlopig is dat nog een engagement, de komende maanden en jaren zullen er nieuwe maatregelen genomen worden om de uitstoot van broeikasgassen nog verder te verminderen. Zowel grote bedrijven als burgers zullen het merken. De EU kan bewijzen dat het niet bij engagementen blijft. Het Europese Milieuagentschap maakte onlangs bekend dat tegen 2020 de uitstoot van broeikasgassen 23% lager zal liggen dan in 1990. Daarmee doet de EU het beter dan de 20% uitstootvermindering die het zichzelf had opgelegd, hoewel er in die periode een economische groei was van 46%.

Voor de milieubeweging en groene politici heeft de EU echter geen reden om zich op de borst te kloppen, en had de EU de lat voor zichzelf gerust hoger mogen leggen. 

6 jaar geleden had de EU dezelfde hoop: dat de Klimaattop van Kopenhagen een bindend akkoord zou opleveren. Het werd een fiasco voor de EU. De finale deal was veel zwakker, en werd opgesteld door een groep van 5 landen: de Verenigde Staten, Brazilië, Zuid-Afrika, India en China. De EU kon er alleen maar akte van nemen, en betreuren dat de klimaattop mislukt was.

Deze keer zou het dus anders moeten. De bevoegde Europese Commissaris Canete zegt dat hij de hele wereld heeft rondgereisd, om andere landen te overtuigen van de noodzaak van een bindend akkoord. Van kleine eilandjes in de Stille Oceaan, tot het grote Brazilië.

Hij verwijst ook naar gemeenschappelijke verklaring van Frankrijk en China van begin november. Daarin staat dat een internationaal akkoord (dat in Parijs gesloten zou moeten worden) om de 5 jaar geëvalueerd zou moeten worden. Dat is één van de belangrijkste onderhandelingspunten van de EU op de klimaattop. Een regelmatige bijsturing van het akkoord, op basis van de laatste wetenschappelijke gegevens. Want met de optelsom van de engagementen die tot nu toe gedaan zijn door zowat 170 landen, komen we nog altijd uit op een temperatuurstijging van 3°C.

Het wordt ook uitkijken of de EU-positie in Parijs niet verzwakt zal worden door de nieuwe Poolse regering. Polen kan zich moeilijk identificeren met het Europese klimaatbeleid, omdat dit zware gevolgen zou hebben voor de vele steenkolencentrales in Polen. Maar misschien spaart Polen zijn energie tot na Parijs, wanneer de EU-lidstaten het onderling eens zullen moeten worden over de verdeling van de inspanningen tussen de landen om de vermindering met 40% tegen 2030 te bereiken.