De Wever over de "dramatische nacht" van Peeters - Marc Van de Looverbosch

Marc Van de Looverbosch is Wetstraatwatcher bij VRT Nieuws. Hij schreef een boek "De Wissel van de macht" over zijn jarenlange ervaring, uitgegeven bij Lannoo. N-VA voorzitter Bart De Wever is één van de kroongetuigen.

Het verhaal volgens Bart De Wever: "Dat premierschap voor CD&V was voor mij niet zo’n hoge prijs. De MR kon alleen maar in die regering stappen als er geen N-VA’er premier werd. En de partij die er met de langste tanden in stapt – de CD&V – zet je het best wel op de stoel waar de compromissen moeten worden gemaakt, zo marcheert dat. Ik kan alleen maar zeggen dat op een gegeven moment de CD&V de analyse heeft gemaakt dat de 16 niet voldoende waard was in de Zweedse coalitie, volgens hen was de 16 geen troef. Vervolgens heeft men die kaart van de tafel gepakt en heeft men een andere kaart opgeëist voor de Europese Commissaris.

Ik kan zeggen, met de hand op het hart, dat ik daar geen enkel aandeel in heb gehad. Dat is een proces dat zich puur binnen de CD&V zelf heeft afgespeeld. Op een gegeven moment heeft Wouter Beke al de rest daarmee geconfronteerd. De verrassing was vrij groot bij iedereen, zelfs in die mate dat men zich afvroeg of het geen toneelstuk was om die twee posten tegelijk binnen te halen. Dat heeft dan geleid tot een van die fatale nachten die af en toe in de Wetstraat voorkomen."

"Die nachten, als je er zo een paar hebt meegemaakt, die hebben een aantal wetmatigheden, hè. Je begint overdag te onderhandelen en er staat een olifant in de kamer maar niemand wil die zien, voor zonsondergang zijn zulke olifanten per definitie onzichtbaar. Iedereen weet dat; er staat iets te stinken en er is een deadline en die Europese Commissaris moet worden benoemd, dat kan niet meer uitgesteld worden, alle medewerkers weten dat. Er ontstaat dan een heel andere sfeer, de onderhandelingen worden plots lulsessies, de tijd vordert.

En op een gegeven moment, de zon is onder en dan begint het, je ziet twee man in een zaaltje verdwijnen en aha, het spel begint. Iedereen begint door elkaar te lopen, dat trekt ook medewerkers aan, het is zoals een kampvuur, oh, het wordt spannend. Je ziet plotseling deuren opengaan: wat is er aan de hand? Je krijgt de typische camerabeelden van mensen die achter vensters elkaar aanklampen met een bezorgde blik."

"Je weet per definitie dat de mensen die ze filmen op dat moment niet in het centrum van de gebeurtenissen zijn. Maar dat is wel wat de kijker te zien krijgt en die denkt: die man zit in het centrum van de gebeurtenissen. Dat is een prachtig toneelstuk. En dan moet je een nachtje doordoen, in België moet je altijd een nachtje doordoen. Het is onmogelijk om iets voor het ochtendkrieken te doen, dus het mag niet beginnen voor zonsondergang en het mag niet opgelost zijn voor zonsopgang en dan komt zowaar de kat op de koord. Dan wordt er nog een break gepakt en dan belt iedereen iedereen. En iedereen klampt iedereen aan en dan komt er zo’n sessie waarin op een gegeven moment iemand een formule moet vinden die water houdt of die iedereen in staat stelt om ermee buiten te komen.

Toen was het voor mij toch al duidelijk dat men bij Michel ging terechtkomen. Charles had op een gegeven moment gezegd: ‘Qu’est ce que tu proposes, Bart?’ Tot dat moment zat ik nog relatief op mijn gemak. Ten eerste was ik het niet die tegen mijn eigen mensen had gezegd: dat gaat hier niet doorgaan, dat feest, en ik had ook niet het gevoel dat de coalitie daarop ging krakken. Ik zat redelijk op mijn gemak tot dat zinneke kwam: ‘Qu’est-ce que tu proposes, Bart?’"

"Toen had ik zoiets van: ik heb de grootste partij, die gaan hier allemaal verwachten dat ik nu iets zeg. En dan kun je van die terminator possible answers bedenken zoals: wij willen geen Franstalige premier. Maar dan denk je: dat gaat het wel heel moeilijk maken. En dan, als je het efkes niet weet, dat heb ik van Elio geleerd, dan moet je opeens naar het toilet gaan en zeggen: “Permettez-moi de réfléchir.” Zoiets zeg ik alleen als ik het totaal niet meer weet. Ik heb daar optie B genomen, efkes naar het toilet, ik kom terug binnen met een vers inzicht en dan weet je ook: als je naar het toilet gaat, scramblet iedereen, er is er geen één die blijft zitten, die kamer is leeg binnen de seconde.

Ik ben naar mijn groep gelopen en gezegd: “Dit is hier dikke shit, Wouter speelt dat hoog. Hij heeft letterlijk gezegd: ‘Kris komt van de tafel af, wij moeten Marianne Thyssen hebben.’ Die 16 ligt open en bloot, als wij nu dat vacuüm niet opvullen, als we naar buiten lopen en iedereen laten gaan, dan moeten we morgen niet meer terugkomen. Ik heb een formule die iedereen in staat stelt om daarmee te leven. We zeggen dat Marianne Thyssen Europees Commissaris wordt en dat derhalve in het geheel der evenwichten het premierschap naar de liberale familie gaat. We zeggen niet wie van de twee zodat de speculaties welig kunnen tieren. We kunnen rustig ons daar niets van aantrekken, maar we weten wel: dat gaat eindigen bij Charles Michel.”

"We hebben dat toen niet publiek gezegd want dan zouden we te veel de focus op de CD&V leggen. Als we de rest vaag houden, dan wordt het een subverhaal en geen hoofdverhaal. In dat vacuüm hebben we wat afspraken gemaakt en dat heb ik dan ook aan Charles gecommuniceerd, die supergelukkig was, die zag dat het daar helemaal fout was gelopen en nu was het ineens beklonken.

Voor CD&V, voor Kris Peeters was dat een dramatisch moment, ik ben empathisch genoeg. Dat is erg, hè, als je denkt: ik ga in onderhandeling als premier, ik doe daar mijn best voor, iedereen steunt me daarin, er is consensus dat ik dat ga worden. En ineens loopt dat anders, dat is nogal een patat, menselijk, als je dat te horen krijgt. Ik denk dat het federaal harder is aangekomen dan het opgeven van het Vlaams minister-presidentschap omdat hij daar is binnengegaan als kandidaat-premier. En je komt buiten als iets anders, als minister die hij nooit heeft willen zijn, waarvan hij vaak had verklaard: ik word geen minister in een regering van iemand anders. Menselijk is dat heel zwaar, daar heb ik alle begrip voor. Je kunt dit nu allemaal wel vertellen van op grote afstand, maar op dat moment was dat geen vrolijk verhaal, hè."