Beste moslims, we moeten eens praten - Rudi Vranckx
Op zoek naar de tegenstem
Charlie Hebdo en vooral het bitse discours dat erop volgde, maakten het nog maar eens pijnlijk duidelijk: hoe weinig we van elkaar weten. En hoe grondig het fout loopt. Hoe meer de kloof tussen de gemeenschappen groeit, hoe vatbaarder onze gedesillusioneerde jongeren worden voor de efficiënte propaganda van IS.
Nochtans zijn er meer dan genoeg tegenstemmen te vinden. Want iedereen lijkt op zoek naar antwoorden. Overal in Europa werken burgers en gemeenschappen samen om een antwoord te bieden op de haatpropaganda van IS. Soms gestuurd vanuit de overheid, maar vaak gewoon van onderuit gegroeid. Het zijn bezorgde moeders. Gedreven buurtwerkers. Ervaringsdeskundigen soms, die de verleiding van het radicalisme maar al te goed kennen en anderen er nu voor willen behoeden.
Wel, naar die counternarrative, de tegenstem, zijn we op zoek gegaan.
Tegen de lokroep van het extremisme
Overal in Europa zie je binnen de gemeenschappen zelf, van onderuit, heel creatieve oplossingen groeien. Mensen die het heft in eigen handen nemen, en aan de slag gaan. Neem nu Latifa Ibn Ziaten, de onwaarschijnlijk sterke vrouw waar we onze Journaal-reeks mee openden. Ze verloor haar zoon tijdens de moordende raids van Mohamed Merah in Toulouse, in 2012. We kunnen ons haar pijn amper voorstellen, en toch putte ze, uit dat trauma, de kracht om andere jongeren te behoeden voor de lokroep van het extremisme. Vandaag de dag reist ze van school tot school met haar verhaal. En ze heeft al jongeren op andere gedachten kunnen brengen. Haar voorbeeld vindt elders in Europa ook stilaan ingang. Ook bij ons, want enkele Belgische moeders van Syrië-gangers willen haar voorbeeld volgen.
We kunnen er allemaal iets uit leren.
Een andere voorbeeld is Denemarken. Terugkeerders worden er intensief persoonlijk begeleid met een buddy-systeem. Ook wij kampen met het probleem van tientallen terugkeerders – Denemarken geeft ons een idee van hoe we dat kunnen aanpakken. Of neem Nederland, waar opvallend veel meisjes radicaliseren. IS is actief op zoek naar hen, de jihadbruidjes. Een Nederlandse vrouw heeft een programma opgestart om die kleine diamantjes, zoals ze die meisjes noemt, te begeleiden en te verzoenen met een leven bij ons zonder dat ze zich gedwongen moeten voelen om naar Syrië te vertrekken.
Overal in Europa vind je zulke hoopgevende initiatieven.
Door elkaar geschud
Maar we zijn ook in eigen land gaan kijken. Want ook bij ons is de moslimgemeenschap door elkaar geschud. Al tientallen jaren trek ik de wereld rond om de mensen ver van ons bed een stem te geven, terwijl dat hier eigenlijk amper gebeurt. Het was tijd om ook onze Belgische moslimgemeenschap een stem te geven. De evoluties van de laatste jaren hebben hen immers evengoed dooreen geschud. Ook bij hen overheersen onzekerheid en twijfel over een toekomst in onze samenleving.
En toch horen we hen zo weinig. Hoe beleven zij dat extremisme? En wat doen ze eraan? We hebben er een volledige Panorama-uitzending over gemaakt, die donderdag uitgezonden wordt – en overigens voor het eerst in de geschiedenis van de VRT ook met Franse en Arabische ondertiteling zal aangeboden worden op Canvas.be.
En dan is er nog ons online platform 100stemmen.be, waar we Belgische jongeren een stem geven, in de hoop dat de deur eindelijk een beetje verder opengaat. De deur naar stemmen die we nu nog veel te weinig horen. De Turks-Belgische buurjongen die werkt aan een carrière in de comedy. Hiphoppers, studenten en vloggers.
Ook wij zijn bang
Beste moslims, ik besef nu nog meer dan vroeger welke frustratie er heerst, hoe groot het wantrouwen is. Maar de angst heerst ook aan 'onze' kant. Diep van binnen zijn ook wij bang om onze identiteit te verliezen, bang van wat er gebeurt in de wereld, vaak in 'jullie' wereld, in het Midden-Oosten, in de moslimwereld. Daarom is het hoog tijd dat we eens luisteren. Beter nog, dat we eens praten met elkaar.
Met vriendelijke groet van een blanke man (christen gedoopt).
Rudi Vranckx
Panorama, "Mijn Jihad", donderdag 30 april om 21u30 op Canvas.