Hoe het toch nog goed kwam met Charles en Camilla - Flip Feyten

Het contrast met Charles’ eerste huwelijk, 24 jaar eerder, kon niet groter zijn. Toen hadden in Londen honderden mensen langs de route van Buckingham Palace naar St Paul’s Cathedral gekampeerd om toch maar een glimp te kunnen opvangen van Diana, de sprookjesprinses. Of er nu iemand uitkeek naar Camilla, was maar zeer de vraag. Niemand wist eigenlijk hoe dit tweede huwelijk, met de vrouw die door Diana “de Rottweiler” werd genoemd, onthaald zou worden in het land.

Het kwam uiteindelijk nog redelijk goed, die dag in Windsor. Toen de Rolls Royce met de Prins en zijn nieuwe bruid kwam aangereden, stonden er toch behoorlijk wat enthousiaste mensen met Britse vlaggetjes te zwaaien. Ze kregen ook nog Prins William en Tom Parker Bowles te zien, die als getuigen optraden bij het huwelijk van hun respectievelijke vader en moeder. Maar de Queen was er niet, tenminste niet bij deze burgerlijke plechtigheid. Later die middag was er wel nog een kerkelijke zegening van de huwelijksverbintenis door de aartsbisschop van Canterbury– let wel: géén kerkelijk huwelijk dus –in St George’s Chapel op het domein van Windsor Castle. Daar waren de Queen en prins Philip wel aanwezig, samen met een handvol buitenlandse koninklijke gasten, vertegenwoordigers van de Commonwealth, de belangrijkste politieke en kerkelijke leiders, en verder een bont assortiment vrienden waaronder zanger Phil Collins, acteur en tv-presentator Stephen Fry, actrice Joanna Lumley en komiek Rowan Atkinson. En Andrew Parker Bowles, Camilla’s eerste echtgenoot, samen met zijn tweede vrouw Rosemary.

Die rare constructie van burgerlijke plechtigheid en kerkelijke zegening achteraf geeft al aan dat dit huwelijk heel wat voeten in de aarde had gehad.

Dat Charles met een gescheiden vrouw wilde trouwen, was al moeilijk genoeg. De laatste koning die dat probeerde kon meteen inpakken: in 1936 moest Edward VIII afstand doen van de troon toen hij per se met de gescheiden Amerikaanse Wallis Simpson wilde trouwen, een constitutioneel drama dat de Britse monarchie op haar grondvesten deed daveren. Maar daarbovenop was Charles zélf een gescheiden man. En het minste wat je van zijn voormalige echtgenote Diana kon zeggen was dat ze zéér aanwezig was. Dat vormde een haast onneembare hindernis voor een tweede huwelijk van de kroonprins. Tot die fatale crash in de tunnel aan de Pont de l’Alma in Parijs, op 31 augustus 1997.

Het is cru om het te zeggen, maar Diana heeft Charles en Camilla wel degelijk een dienst bewezen door zo schielijk te overlijden (geen wonder dus dat de wildste complottheorieën opdoken, die tot op de dag van vandaag welig tieren).

Mind you, op het moment van Diana’s overlijden leek een tweede huwelijk verder weg dan ooit. In haar beruchte BBC-interview twee jaar eerder had Diana een dodelijk zinnetje uitgesproken: “There were three of us in this marriage, so it was a bit crowded”. Daarmee werd het beeld van Camilla als echtbreekster gebetonneerd. De fans van Diana zagen haar dan ook als de eerste oorzaak van al het leed dat haar later was overkomen, auto-ongeval incluis. Een huwelijk met Charles was de eerste jaren dan ook volstrekt ondenkbaar. Bovendien zou Charles dat ook nooit overwogen hebben zolang zijn grootmoeder Queen Elizabeth The Queen Mother nog leefde. Hij was haar oogappel, en zij had samen met haar man de monarchie moeten redden toen Edward VIII troonsafstand deed. Een tweede koningskwestie wilde hij haar niet aandoen.

De Queen Mum overleed uiteindelijk in 2002 – ze werd 101. In datzelfde jaar maakte de Church of England het voor gescheiden mensen mogelijk om voor de kerk te trouwen terwijl de ex-partner nog in leven was.

In principe was er dan ook geen obstakel meer voor Charles, behalve dan dat hij geen gewone burger, maar een troonopvolger was. Die bij zijn zalving tot Koning moet beloven een ‘Defender of the Faith’ te zijn, en hoofd van de Anglicaanse Kerk wordt. En die dus een voorbeeldfunctie heeft. En als troonopvolger moest hij voor dat tweede huwelijk ook nog eens de goedkeuring van de Queen, de premier, de aartsbisschop van Canterbury en nog een paar instanties hebben.

Vermoedelijk daarom is uiteindelijk gekozen voor een burgerlijk huwelijk, waarover vervolgens in een religieuze plechtigheid de zegen werd uitgesproken. Daarmee werd elke controverse achteraf over een kerkelijk huwelijk van een troonopvolger met een gescheiden vrouw vermeden. Charles werd daarmee het eerste lid ooit van de koninklijke familie die in Engeland een burgerlijk huwelijk sloot.

Om iedereen tegemoet te komen kozen Charles en Camilla een forse tekst uit het Common Book of Prayer, waarmee ze in de kerkelijke plechtigheid hun berouw uitspraken over het verleden: "We acknowledge and bewail our manifold sins and wickedness, which we, from time to time, most grievously have committed, by thought, word and deed."

Die knieval woog niet op tegen het desastreuze imago dat Charles en Camilla hadden, vlak na Diana’s overlijden. Dus werd er professionele hulp ingehuurd, in de persoon van Public Relations expert Mark Bolland. Hij deed op vijf jaar tijd waar niemand meer in geloofde: hij slaagde er daadwerkelijk in een meer evenwichtig beeld van Charles en vooral Camilla ingang te doen vinden. Al ging hij in zijn ijver om die twee te promoten zo ver dat hij het imago van de andere Royals te besmeurde of hun vertrouwen beschaamde. Zo lekte hij zelf de eerste schuchtere ontmoeting tussen prins William en zijn toekomstige stiefmoeder Camilla, en toeterde dat ze elkaar meteen sympathiek vonden - terwijl dat nog lang niet het geval was. ‘Blackadder’ noemden William en Harry hem, en als die twee nu een eigen persdienst hebben is dat op die episode terug te voeren.

William en Harry over de streep trekken was trouwens lang geen evidentie. William had als twaalfjarige jongen zijn snikkende moeder Diana nog tissues zitten aanreiken, toen die haar onpeilbare verdriet over Charles’ overspel met Camilla de vrije loop gaf. Maar geleidelijk zagen beide jongens in dat deze vrouw hun vader gelukkig maakte, en dat hij duidelijk een ander mens geworden was sinds hij openlijk met haar kon samenleven. En blijkbaar gunden ze hem dat wel.

En Camilla – dat valt te horen bij iedereen die haar ontmoet heeft – blijkt best wel een leuk mens te zijn. Eigenlijk zag ze al die koninklijke poespas niet zitten, zij heeft nooit de ambitie gehad om hertogin of prinses te worden, laat staan koningin. In de 57 jaar voor haar huwelijk met Charles had ze nooit een beroep uitgeoefend – ze heeft nog nooit zo hard gewerkt als de laatste tien jaar met al die koninklijke representaties.

Eigenlijk loopt ze het liefst rond in jeans en een slobbertrui en rubberlaarzen. Ze houdt van het landleven en van tuinieren en van honden en paarden, en laat dat nu juist dingen zijn waar Charles allemaal dol op is. Ze begrijpt Charles perfect, weet hoe ze hem uit zijn sombere buien moet halen, heeft humor, en is geïnteresseerd in wat hij doet. Ze loopt niet voor het voetlicht maar zorgt er juist voor dat de schijnwerpers op hem vallen. Ze wil hem gewoon steunen, en wil daarvoor best stijlvol zijn. En ze is intelligent en heeft wat te vertellen. Aan haar zijde is Charles zichtbaar een gelukkiger, evenwichtiger mens met meer zelfvertrouwen geworden. En tenslotte is haar koninklijke status is haar hoegenaamd niet naar het hoofd gestegen - als ze maar even kan ontsnapt ze naar haar eigen huis in Wiltshire om bij haar kinderen en vooral haar kleinkinderen te zijn (die Charles te luidruchtig vindt).

Tien jaar geleden haastte Buckingham Palace zich om te verklaren dat Camilla bij Charles’ troonbestijging niet de titel van Koningin, maar die van Princess Consort (Koninklijke Prinses) zou voeren. Tot zolang werd ook angstvallig vermeden haar ‘Princess of Wales’ te noemen, de titel die Diana als echtgenote van Charles droeg, maar werd gekozen voor het bescheiden ‘Duchess of Cornwall’. Maar kijk: uit een recente peiling blijkt dat een meerderheid van de Britten inmiddels vindt dat ze de titel van Koningin moét aannemen als Charles Koning wordt.
 

(Flip Feyten is eindredacteur van De Zevende Dag en royalty-watcher.)