Treinen, trams en bussen in zwaar weer - Guy Janssens

De stoom uit Jo Cornu’s oren was het gevolg van het feit dat de enquête van Test Aankoop sloeg op een bevraging die dateerde van voor de nieuwe dienstregeling. “Stemmingmakerij” noemde Cornu dat. En Test Aankoop dreigt met een proces tegen Cornu als hij zich niet publiekelijk excuseert. Wordt zeker en vast vervolgd. Intussen deed de voogdijminister van de NMBS, Jacqueline Galant, er nog een schepje bovenop in Het Laatste Nieuws: ze zegt daar dat ze geschrokken is van de verspilling bij het spoorbedrijf. Of dit allemaal helpt om pais en vree te doen nederdalen over de Belgische IJzeren Weg valt af te wachten.

Ook bij De Lijn zijn de afgelopen dagen de zaken op scherp gezet, mede door toedoen van de flamboyante voogdijminister, de N-VA’er Ben Weyts. Naar aanleiding van de afschaffing van het gratis vervoer voor 65-plussers zei Weyts dat kapitaalkrachtige 65-plussers heus wel 50 euro kunnen betalen voor een jaarabonnement. “Wie maakt er zich nu over zorgen dat graaf Lippens binnenkort 50 euro zal moeten betalen voor zijn openbaar vervoer”, aldus Weyts op de tribune van het Vlaams parlement. Daarmee is het “gratis”-hoofdstuk, zoals dat bijna 15 jaar geleden werd gelanceerd door toenmalig SP.A-boegbeeld en minister van mobiliteit Steve Stevaert definitief afgesloten. Stevaert voerde in Hasselt het gratis openbaar vervoer voor iedereen in, mensen die hun autonummerplaat inleverden en voortaan autoloos door het leven gingen kregen een gratis abonnement op De Lijn. In de periode 1999 tot 2014 steeg het aantal reiziger van 233 miljoen naar 540 miljoen maar de overheidsbijdrage steeg nog sterker: van 269 miljoen naar 899 miljoen. In budgettair moeilijke tijden is die aangroei moeilijk haalbaar. De Vlaamse overheid wil dat De Lijn, tot nader order een overheidsdienst, net al de andere Vlaamse beleidsdomeinen inlevert. Dat zou fors kunnen zijn: 112,5 miljoen € tegen 2019. Is openbaar vervoer dan geen kerntaak meer voor de Vlaamse overheid?

De directeur-generaal van De Lijn, Roger Kesteloot, spreekt dat tegen. Er moeten keuzes worden gemaakt zegt hij. Zo zullen landelijke gebieden minder intensief worden bediend en wordt de nadruk meer verplaatst naar stedelijke gebieden. Met andere woorden: wie in het groen gaat wonen, kan niet verwachten dezelfde dienstverlening qua openbaar vervoer te hebben als de stedelingen.
De tarieven gaan ophoog, van twee naar drie euro voor een gewoon biljet voor een enkele rit. Gratis vervoer 65-plussers verdwijnt, evenals voor kinderen jonger dan 12 jaar die vergezeld zijn door een volwassene. Al bij al nog beperkte ingrepen, zegt Kesteloot. Ons openbaar vervoer blijft bij de goedkoopste van West-Europa voor de reiziger. De forse tariefverhoging zou tijdens de ze legislatuur, tot 2019 dus, de laatste zijn.

Maar wat op langere termijn? De Lijn heeft van de Vlaamse overheid het monopolie gekregen op het openbaar streekvervoer. Maar Europa vindt dat ook andere “spelers” op de openbare vervoersmarkt hun kans moeten krijgen. Al is het ook nu al zo dat bijna de helft van de lijnen van De Lijn is uitbesteed. Tegen 2019 moet het decreet daarover worden aangepast. Nog een taak voor de Vlaamse regering.

(Guy Janssens is presentator van "De vrije markt")