Na de aanslag: laat duizend cartoons verschijnen - Rudi Vranckx

De dag voor de publicatie werd het hoofdkantoor getroffen door een brandbom en de website gehackt. De redactie was toen niet aan haar proefstuk toe (in 2006 hadden ze al de beruchte Deense Mohammedcartoon gepubliceerd) en liet zich evenmin uit het lood slaan: in september 2012 publiceerde het een reeks naaktkarikaturen van de Profeet.

Lachen met alles en iedereen, het is niet vanzelfsprekend in een land waar de maatschappelijke spanningen al jarenlang stijgen. Het Frankrijk waar het extreemrechtse FN van Marine Le Pen steeds meer kiezers trekt. Het Frankrijk ook dat in het nieuwe boek van de controversiële auteur Michel Houellebecq, onder een moslimpresident zijn ondergang tegemoet gaat.

Het is diezelfde Houellebecq die Charlie Hebdo deze week op de voorpagina in z’n hemd zette… …en datzelfde Frankrijk waar gedesillusioneerde jongeren uit wegvluchten, om te gaan vechten in Syrië. Ze zijn nu al met meer dan duizend. En naar het aantal Fransen dat met I.S. sympathiseert maar thuis blijft, is het gissen.

Met zo veel Fransen in de rangen van IS, was het een kwestie van tijd voor ze hun vizier op onze zuiderburen richtten. In december verspreidde de jihadistisch-salafistische terreurgroep deze videoboodschap.

En als IS zich manifesteert, kan Al Qaeda niet achterblijven. Met elke gruweldaad die de meest mediagenieke terreurgroep van het moment stelt, worden de rivaliserende extremisten uitgedaagd om minstens even spectaculaire aanslagen uit te voeren. Het is op dit moment nog niet helemaal duidelijk wie achter de aanslag van vanmorgen zit, maar de verdenking gaat naar deze twee terreurorganisaties.

En de Franse moslims, zij zien het met lede ogen aan. Zij lijden misschien nog het meeste onder de acties van IS, Al Qaeda en konsoorten. Toen in september een Fransman vermoord werd door een Algerijnse terreurgroep die sympathiseert met IS, kwamen honderden Franse moslims op straat om hun afkeer te laten blijken. Een resem prominente moslims schreef een open brief in de krant Le Figaro: “Ook wij zijn vuile Fransen”.

Ook vandaag, nu blijkt dat de daders tijdens hun aanslag Allahu Akbar (“Allah is groot”) riepen, reageert de moslimgemeenschap met afgrijzen. De Franse Moslimraad heeft het over een “barbaarse daad tegen de democratie”.

Dat uitgerekend de redactie van een satirisch tijdschrift als Charlie Hebdo nu getroffen wordt, is geen toeval. Want humor is de grootste nachtmerrie van extremisten. Dat heeft ook dit Palestijns tv-kanaal begrepen…

... en de Libanezen achter deze sketch.

Extremisten en dictators hebben geen gevoel voor humor. Want humor relativeert. Humor nuanceert. En humor ondermijnt. Het zet extremisten en hun simpele wereldbeeld in hun blootje.

Wie de absolute waarheid meent te bezitten, duldt geen nuance. Die denkt in extremen. En van extremisme komt onverdraagzaamheid. Moslims van een andere strekking of die minder radicaal zijn, worden vermoord, christenen en Jezidi worden verdreven. Journalisten die wars van propaganda verslag willen uitbrengen, worden onthoofd. De enige boodschap die extremisten dulden, is de verheerlijking van het eigen gelijk. Het kalifaat is een heilstaat waar niet mee mag worden gespot.

Het resultaat is een aanslag zoals die van vanmorgen. Een aanslag in het hart van de journalistiek en de vrije meningsuiting. Een aanslag die wil polariseren en haat aanwakkeren.

Op zo’n gruwel past maar één antwoord: veroordeling, straf en vooral bittere spot. Misschien moeten alle cartoonisten en alle media ter wereld de volgende dagen satire en humor op hun voorpagina’s zetten, in hun titels en in hun hoofdpunten. Geen satire die een hele gemeenschap nodeloos kwetst – dat is geen constructieve bijdrage – maar satire die extremisme en geweld in hun hemd zetten.

Laat vanaf nu duizend cartoons verschijnen over IS en Al Qaeda. Want dat doet het meeste pijn.

Rudi Vranckx is reportagemaker en oorlogsverslaggever bij VRT Nieuws. Lees meer op de site van Rudi Vranckx: http://check-point.be/.