Er is ook vrolijk nieuws uit Afrika - Stijn Vercruysse
Op 30 en 31 oktober hebben honderdduizenden gewone Burkinezen hun president eensgezind en kordaat de laan uitgestuurd. 48 uur hadden ze daarvoor nodig, zonder veel geweld en bloedvergieten.
Jaja, hoor ik u denken, maar daarna loopt het geheid slecht af en komt het land in een spiraal van geweld terecht! Niet zo in Burkina Faso. Er kwam een overgangsregering en een overgangsparlement en die leiden het land nu bijna geluidloos naar nieuwe verkiezingen.
Waar moet ik Burkina Faso van kennen?
Burkina Faso is niet meteen een van de meest opvallende landen van Afrika. Er gebeurt niet zoveel. Of toch niet zoveel dat de journaals haalt. Vroeger was zelfs de naam saai: Opper-Volta. In 1983 heeft de toenmalige president Thomas Sankara die naam veranderd. “Burkina Faso” betekent “Land van de integere mensen”.
De Afrikaanse Che Guevara
Thomas Sankara doet misschien een lampje branden. Hij wordt de Afrikaanse ‘Che Guevara’ genoemd. Hij was een militair en kwam aan de macht met een staatsgreep. Als ‘communist’ en revolutionair vertaalde hij als president de leer van Marx en Lenin naar voor Afrika bruikbare, concrete bestuursmaatregelen. Hij was een van de eersten die de positie van de vrouw verbeterden.
Zélf leefde hij zeer sober: hij woonde bescheiden en ging met de fiets of met een Renault 5 naar het werk. Hij verbood zijn ministers in businessclass te vliegen zolang de bevolking honger had. Hij maakte onderwijs en gezondheidszorg goedkoper. Hij bestreed corruptie met harde hand. In de vier jaar dat hij het land regeerde, bracht hij de Burkinabé een zelfbewustzijn bij, een trots, die ze vandaag nog altijd meedragen. Hij werd vermoord in 1987, door zijn kompaan Blaise Compaoré, wordt algemeen aangenomen, de man die nu, 27 jaar later, van de macht is verdreven.
Jongerenleger
En precies die Thomas Sankara is dé bezieler van de jongeren die Compaoré hebben weggestuurd. Ze lopen rond met een T-shirt met z’n afbeelding, sommigen kennen zijn toespraken uit het hoofd.
Niet alleen in Burkina Faso trouwens, maar overal ter wereld dwepen Afrikaanse jongeren met Thomas Sankara. Hij symboliseert het nieuwe soort leider dat ze willen.
De meesten van hen hebben namelijk nooit een andere president gekend dan Compaoré in Burkina Faso, Paul Biya in Kameroen, Mugabe in Zimbabwe. Ze zeggen nee tegen presidenten die hun eigen zakken en die van hun clanleden vullen en corruptie in de hand werken. Ze willen een president die zichzelf niet verrijkt zolang meer dan de helft van zijn bevolking onder de armoedegrens leeft, zoals in Burkina Faso.
Inspirerend voorbeeld
Overal in Afrika staan jongeren klaar om het heft in eigen handen te nemen, om met de vuist op tafel te slaan, om niet langer te aanvaarden dat ze werkloos blijven ondanks hun talent. Ik zag het in Senegal, waar de rappers van ‘Y en a marre’ hun bejaarde president Abdoulaye Wade wegstemden, het staat te gebeuren in Kameroen, waar de jeugd Paul Biya tot de orde wil roepen, en ook in Congo, Burundi, Togo broeit er iets.
De revolutie in Burkina Faso heeft hun moed gegeven. En ze hebben de macht van het getal. In Burkina Faso maakt het jongerenleger twee derde van de bevolking uit. En dat leger heeft een eerste belangrijke en bijna geweldloze veldslag gewonnen. Benieuwd welke landen ze zullen inspireren in 2015. Presidenten die aan de grondwet willen morrelen, denken beter twee keer na nu.
(Stijn Vercruysse is journalist bij VRT-nieuws en kenner van Afrika.)