Klassieke mop is bedreigde soort geworden

“De klassieke mop is langzaam maar zeker aan het uitsterven, waarmee een traditie eindigt die teruggaat tot in de 16e eeuw”, zegt historicus Johan Verberckmoes van het Leuvense Centrum voor Humorstudies.

De mop is ontstaan bij de humanisten. Toen waren het langere verhaaltjes. Pas rond de Franse Revolutie werden moppen kort. In die tijd werd vooral “pis en kak”-humor erg geapprecieerd. Het hoogtepunt kwam er na de Industriële Revolutie, toen arbeiders moppen ter ontspanning vertelden in de fabrieken.

In de 20e eeuw waren moppen vooral gebonden aan de actualiteit. Daarnaast doken ook de zogenaamde evergreens op, zoals moppen over domme blondjes of buitenlanders. Maar anno 2009 lijkt de mop helemaal uitverteld. “De opkomst van het internet is dodelijk geweest voor de mop, je kan met een klik duizend grappen op je scherm toveren”, aldus Verberckmoes. “Mensen vertellen geen moppen meer, maar sturen ze -steeds vaker in visuele vorm- door via e-mail.”

Een andere mogelijke verklaring is dat mensen “anoniemer” op café gaan, wat toch de bakermat van het moppentappen is. “Vroeger kende iedereen daar iedereen. Er moesten maar twee plezanteriken tussenzitten en het was gieren en brullen. Nu zie je dat nog zelden”, aldus de professor.

Bovendien is een nieuwe mop bedenken niet zo simpel. “De moppenvijver raakt stilaan leeggevist”, stelt Verberckmoes vast. “Er bestaat geen recept en je kan ook geen eindeloze variaties maken op oude moppen. Dat werkt gewoon niet meer.”

De professor ziet ook de invloed van humoristische tv-programma’s waar de moppen van het scherm spatten, en vooral de populariteit van de stand-upcomedy. “Deze professionals zetten zo’n hoge standaard dat we ons mindere aangemoedigd voelen om zelf nog een mop te vertellen.

Een andere oorzaak is dat de jeugd het moppentappen verleerd is. Volgens trendwatcher Herman Konings vinden jongeren het niet langer cool om een mop te vertellen. Als je nu afkomt met “Ik ken een goede mop”, is de kans groot dat je zelf uitgelachen wordt. Jongeren zijn meer bezig met gamen of sms’jes versturen.”

Het einde van de mop betekent niet dat er minder gelachen wordt. “Integendeel”, benadrukt professor Verberckmoes. “De klassieke mop mag dan wel verdwijnen, maar er komen andere vormen van humor in de plaats. Want humor is nog altijd essentieel in ons leven.”