Welke wapens voert België uit naar Saudi-Arabië?

Vlaanderen en Wallonië zijn weer eens gescheiden, dit keer over de zin en onzin van een verbod op wapenuitvoer naar Saudi-Arabië. Het Waalse Gewest, de eigenaar van de wapenfabriek FN in Herstal, wil niet weten van een embargo en het zijn de gewesten die de uitvoerlicenties voor wapens goedkeuren. Wie voert hier nu wat uit naar het Saudische regime?

Je kan er niet naast kijken: een Arabische coalitie onder leiding van de Saudi's bombardeert buurland Jemen op grote schaal en vernietigt daar het weinige aan infrastructuur dat er al was. Het zal wellicht meer dan een generatie duren vooraleer het voor de oorlog al armste Arabische land daarvan herstelt.

Het gaat dan niet enkel om militaire doelwitten, maar ook economische zoals fabrieken en ziekenhuizen, scholen en dergelijke meer. Sommige internationale organisaties en hulpverleners nemen de woorden "oorlogsmisdaden" of zelfs "genocide" in de mond.

Het hoe en waarom leg ik u later eens uit, maar indirect zijn veel westerse landen - en onder hen ook zeker België - betrokken bij die vernietiging. Al jaren zijn Saudi-Arabië en de andere Golfstaten belangrijke kopers van Belgisch (Waals en Vlaams) wapentuig. Dat is economisch erg interessant, maar is ook van belang voor de werkgelegenheid.

Daarbij valt op te merken dat iets meer dan tien jaar geleden beslist is om de licenties voor de uitvoer van wapens te laten verlenen door de gewesten. Federaal minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo (Open VLD) pleit dan wel voor een wapenembargo tegen Saudi-Arabië, het Waalse Gewest (PS en CDH) weigert dat. Logisch, want Wallonië is voor 100% eigenaar van Groupe Herstal (FN), de belangrijkste producent van vuurwapens in ons land en groot leverancier aan Saudi-Arabië. 

"Aux armes, citoyens"

In 2015 (de laatste jaarcijfers) voerde Wallonië voor een recordbedrag van 575,8 miljoen euro wapentuig uit naar Saudi-Arabië (cijfers uit Le Soir). Dat land is goed voor 60% van de Waalse wapenuitvoer. De hele Arabische wereld is goed voor 65% van de omzet van FN. In totaal werken er 2400 mensen voor Herstal Groupe, het moederbedrijf van FN, waarvan meer dan 1000 in de Luikse gemeente Herstal.

In totaal ging het om het volgende:

  • 396 miljoen euro aan vuurwapens
  • 105 miljoen euro aan munitie
  • 58 miljoen euro voor onderdelen van tanks en gepantserde voertuigen
  • 7,6 miljoen euro voor kanonnen en mortieren
  • 5,1 miljoen euro aan raketten

De wapenindustrie is al sinds de middeleeuwen een belangrijk onderdeel van de Waalse uitvoer. Toen waren het zwaarden, helmen en harnassen, nu voert Wallonië vooral traditionele wapens uit zoals vuurwapens, munitie en explosieven.

Het belangrijkste bedrijf is het bekende FN Herstal, dat vuurwapens maakt, maar daarnaast zijn er ook Mecar, dat in Nijvel granaten en munitie produceert naast CMI. Daarnaast zijn ook luchtvaartbedrijven als Sonaca en Sabca deels actief in de militaire sector.

Vlaanderen schiet niet, of toch?

Dat soort traditionele wapens zoals schiettuigen of explosieven worden in Vlaanderen niet geproduceerd en dus ook niet uitgevoerd. Toch zou het hypocriet zijn om te stellen dat Vlaanderen geen wapens uitvoert.

De Vlaamse industrie is via omwegen wel degelijk betrokken bij wapenleveranties, zoals OIP, dat onder meer infraroodkijkers maakt, en luchtvaartgroep EADS Belgium.

Uiteindelijk is het onderscheid burgerlijk-militair in veel sectoren vrij onduidelijk, maar tegenwoordig kan een beeldscherm met een computermuis even dodelijk zijn als de trekker van een vuurwapen.

Zo belandt Vlaamse technologie in Saudische en andere Arabische vliegtuigen die Jemen platbombarderen, ook al ontploft die technologie op zich niet.

AP2009

Wie koopt dat allemaal?

Nu gaat een groot deel van die uitvoer weliswaar naar bondgenoten zoals NAVO-lidstaten of andere Europese landen. België - en dan spreken we over alle gewesten samen - voert zelfs veel wapens uit in verhouding tot zijn omvang.

Volgens het Vlaamse Vredesinstituut komt 24% van de Europese wapenuitvoer op rekening van ons land. Groot-Brittannië heeft slechts 16% in het orderboekje.

Zoals eerder gezegd zijn het de gewesten die uitvoerlicenties al dan niet goedkeuren. Nu is er een Europese gedragscode die verbiedt om wapentuig te leveren aan landen die betrokken zijn bij conflicten of die de mensenrechten op grote schaal schenden. In de praktijk worden uitvoerlicenties echter zelden geweigerd, ofwel uit diplomatieke dan wel sociale of economische motieven. 

Saudi-Arabië hoort thuis in de twee categorieën. Het regime heeft een erg slechte reputatie inzake foltering, onderdrukking van opposanten, vrouwen en religieuze minderheden. Tegelijk is het Saudische leger betrokken bij de onderdrukking van het volksprotest in de Golfstaat Bahrein en bij de enorme verwoestingen in Jemen. Tegelijk heeft FN in Herstal echter geen toekomst zonder de Saudische bestellingen en zo is de cirkel dus rond.

Overigens zijn niet alleen de leveringen aan de Saudi's omstreden. Zo heeft het Waalse Gewest in 2009 nog een licentie verleend voor de uitvoer van vuurwapens aan het Libische regime van toenmalig dictator Moe'ammar al-Khaddafi. Ook dat leidde toen tot protest, maar de wapens werden wel uitgevoerd.

Meest gelezen