Wat zijn de effecten van Trump op de economie?

Trump is een zakenman en heeft beloofd om de VS als een CEO te leiden met een duidelijke visie. Je kan ook niet zeggen dat hij als verkozen politicus zijn beloften niet invult.

Trump weet dat hij verkozen is dankzij de gewone arbeiders in de wegzakkende industriestaten Ohio, Pennsylvania, Michigan, Wisconsin en dergelijke. Met zijn protectionistische uithalen tegen vrijhandelsakkoorden zoals het TPP met de Stille Oceaan en NAFTA tegen Mexico, scoort hij bij die achterban.

Bedreigingen van Trump tegen bedrijven als General Motors, Ford, BMW en Toyota die auto's voor de VS-markt bouwen in Mexico, schoten de beurskoersen van die bedrijven af, maar dat bleek vooral erg tijdelijk.

En nu we het toch over beurskoersen hebben, die zijn sinds de verkiezing van Trump door het dak geschoten, vooral gestuwd door zijn beloftes van deregulering inzake arbeids- en milieuwetgeving, hard protectionisme en de belofte voor grootscheepse investeringen in infrastructuur in Amerika. Als hij die laatste belofte voor een "New Deal" in infrastructuur houdt, kan dat de economie wel een gevoelige duw in de rug geven.

Dat staat in contrast tegenover de groei in de VS die in het laatste kwartaal van 2016 nog slechts 1,9% bedroeg tegenover 3,5% in het derde kwartaal.

Eén van de eerste echte maatregelen van Trump was het opzeggen van het Trans Pacific Partnership (TPP), het vrijhandelsakkoord met elf andere landen aan de Stille Oceaan (Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, Mexico, Chili, Peru, Japan, Maleisië, Singapore, Brunei en Vietnam).

Volgens Trump zou het TPP banen hebben doen verdwijnen naar de andere TPP-landen, maar het omgekeerde zou wel eens het geval kunnen zijn. In 2011 hadden de VS al een handelssurplus van bijna 14 miljard dollar met de elf andere TPP-staten, ook zonder verdrag. Het TPP zou in die landen 18.000 tarieven op Amerikaanse exportgoederen hebben geschrapt wat een opsteker kon worden voor VS-bedrijven, vooral dan inzake de uitvoer van machines, elektronica, hoogtechnologische goederen, diensten en landbouwproducten, terwijl de Amerikaanse invoertarieven tegenover die landen tevoren al erg laag waren.

Het TPP zou de VS dus zonder veel toe te geven stevig geïntegreerd hebben in belangrijke Aziatische landen, waarvan sommigen behoren tot de snelst groeiende economieën ter wereld, en zou tal van VS-goederen en -diensten bij de snel groeiende middenklasse in Azië hebben gebracht. Het TPP zou ook de grootste vrijhandelszone ter wereld geworden zijn -groter dan NAFTA- en zou de Amerikaanse invloed in Oost-Azië hebben gebetonneerd. In die optiek zou het schrappen van het TPP op termijn meer banen kunnen kosten in de VS dan het oplevert.

Meteen na de verkiezing van Trump zagen Brazilië en vooral Mexico de bui al hangen. Hun munten, de real en de peso, daalden snel in waarde en die trend heeft zich nu doorgezet. Trump is erin geslaagd om Ford en GM aan te zetten meer auto's in de VS zelf te produceren en wil nu een verdere uitholling van de "oneerlijke voordelen" die Mexico geniet via het North America Free Trade Agreement (NAFTA).

Nu zijn inderdaad tienduizenden banen vanuit de VS richting Mexico verhuisd, maar dat is niet noodzakelijk in het nadeel van Amerikaanse bedrijven. Die kunnen zo concurrentieel blijven op de wereldmarkt door goedkoper te produceren in Mexico, één van de redenen waarom dat NAFTA er in 1994 gekomen is. 

Omgekeerd zouden vooral de armste consumenten in de VS, onder hen veel Trump-kiezers, lijden onder hoge tarieven tegen Mexico, omdat zij dan meer zouden moeten betalen voor Mexicaanse producten of moeten kiezen voor duurdere Amerikaanse goederen.

Bovendien heeft NAFTA ook tot economische groei en banen geleid, en dus ook tot stabiliteit in het zuidelijke buurland van de VS. Mocht Mexico in een crisis terechtkomen, zou het aantal mensen die naar de VS willen, plots fors kunnen stijgen, grensmuur of niet. Los van de VS zou Mexico bovendien andere partners kunnen gaan zoeken en niemand in Washington zit te wachten op Chinese invloed daar. China is nu al de grootste verstrekker van hulp in de Caraïben overigens.

Trump belooft ook om de elf miljoen illegale migranten in de VS te deporteren. De feiten zijn echter dat het aantal illegalen sinds een hoogtepunt in 2007 gedaald is, zeker wat het aantal Mexicanen betreft. Zowat acht miljoen van die mensen werken in de VS en ze betalen er jaarlijks meer dan tien miljard dollar aan belastingen aan de federale overheid, de deelstaten of lokale besturen.

Bijna 60% van die illegalen wonen in zes staten: Californië, Texas, Florida, New York, New Jersey en Illinois. In Californië is één op de tien werknemers illegaal en vooral de bouwsector en de landbouw zijn gebaseerd op grote aantallen illegale werknemers die goedkoper werken dan Amerikanen of legale migranten. Volgens economen zou de economie van Californië niet kunnen zonder die illegalen en voor Texas zou hetzelfde gelden.

Of wat dacht u van de volgende uitspraak. Volgens Doug Holtz-Eakes, de economische adviseur van senator John McCain toen die in 2008 Republikeins presidentskandidaat was tegen Obama is "immigration an enormous source of economic vitality". Het gebrek aan die vitaliteit zou Amerika dus duur te staan kunnen komen.

Het plotse weren van mensen uit zeven moslimlanden heeft de woede opgewekt van grote technologiegiganten in Silicon Valley nabij San Francisco. Die hebben sommige niet-Amerikaanse werknemers gevraagd om het grondgebied niet te verlaten om niet het risico te lopen dat ze niet mogen terugkeren naar Amerika. Mark Zuckerberg, de topman van Facebook, was de eerste die openlijk de maatregel van president Trump onder vuur nam. De vrouw van Zuckerberg, Priscilla Chan, is het kind van Chinees-Vietnamese vluchtelingen.

Silicon Valley is gebouwd net om de briljantste geesten uit de wereld samen te brengen met topuniversiteiten zoals die van Stanford en met de grootste collectie van "venture capitalists" ter wereld. Die IT-bedrijven vrezen nu dat hun voordelig systeem van globale rekrutering onder druk zou komen te staan van de nieuwe visaregelingen. Er werken nogal wat hooggeschoolde Iraniërs of Indiërs in de IT-sector.

Onder die succesvolle buitenlandse IT-pioniers in Silicon Valley zijn onder meer de medestichters van Yahoo! en Google. De huidige CEO's van Google, Sundar Pichai, en die van Microsoft, Satya Nadella, zijn Indiërs. Steve Jobs (foto in tekst), de legendarische figuur achter Apple, was het kind van een Syrische inwijkeling voor hij door Amerikaanse ouders geadopteerd werd. Laten het nu net Syriërs zijn die het zwaarst getroffen worden door de omstreden visa- en immigratiebeperkingen van Donald Trump.