Parlementen in EU-lidstaten krijgen zeg over handelsakkoord met Canada
De Commissie stelt voor om CETA goed te keuren als een "gemengd akkoord". Dat betekent dat het vrijhandelsverdrag zowel raakt aan Europese bevoegdheden als aan bevoegdheden van de lidstaten en dus op beide niveaus goedgekeurd moet worden. "De politieke situatie is duidelijk, en we begrijpen de nood om het akkoord als een gemengd akkoord voor te stellen om een snelle ondertekening mogelijk te maken", zei Malmström, die hoopt dat het verdrag in oktober ondertekend kan worden.
Kritiek uit verschillende landen
De voorbije weken was vanuit Duitsland, Frankrijk en andere lidstaten kritiek gerezen op het voornemen van de Commissie om de nationale en regionale parlementen niet te betrekken bij de goedkeuringsprocedure. Het akkoord beroert de gemoederen van de publieke opinie en het negeren van de roep om inspraak zou na het Britse referendum nog meer munitie hebben gegeven aan de tegenstanders van de EU. Die boodschap kreeg Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker ook van verscheidene regeringsleiders mee tijdens de voorbije Europese top.
In België stemden het Waals Parlement en het parlement van de Franse Gemeenschap reeds resoluties om de federale regering geen volmacht te geven. Waals Parlementsvoorzitter André Antoine toonde zich dan ook in zijn nopjes met de beslissing. "Dit uitstekende nieuws bevestigt de legitimiteit en het nut van het werk van het Waals Parlement dat op voorhand een resolutie over CETA had aangenomen om de belangen van de Waalse burgers te beschermen", zo onderstreepte Antoine (CDH).
Verdrag al voorlopig in werking?
Tegelijkertijd blijft de Commissie van oordeel dat CETA juridisch gezien tot de exclusieve bevoegdheden van de EU behoort en dus enkel door het Europees Parlement en de ministers van Handel moet worden goedgekeurd. De Commissie wil dan ook niet wachten tot het ratificatieproces in alle mogelijke nationale en regionale parlementen is voltooid en stelt voor om het verdrag al voorlopig in werking te laten treden, eenmaal de Europarlementsleden en de ministers hun fiat hebben gegeven.
Dat voorstel botst meteen op kritiek van niet-gouvernementele organisaties en een aantal Europarlementsleden. "Het plan om nationale parlementen helemaal te omzeilen is nu van tafel, maar dit controversiële akkoord dreigt nog steeds te worden toegepast zonder instemming van ook maar één nationale volksvertegenwoordiger", klinkt het bij Groen-Europarlementslid Bart Staes.
Europese Hof van Justitie
Bovendien zal de Commissie haar standpunt over de exclusieve bevoegdheid van de EU ook verdedigen bij het Europese Hof van Justitie in Luxemburg, dat zich momenteel over een vrijhandelsakkoord met Singapore buigt. "We hopen dat het Hof ons een leidraad kan geven. De gevolgen van die aanwijzingen op CETA moeten dan worden bestudeerd", aldus Malmström. Daarover zou volgens de Zweedse eurocommissaris in de lente van volgend jaar meer duidelijkheid moeten ontstaan.
Intussen roept Malmström de regeringen op om hun verantwoordelijkheid te nemen en leiderschap te tonen. "Het risico bestaat dat de lidstaten dit debat besmetten door de inhoud van dit akkoord te verwarren met een algemene malaise en antiglobalisme." Politici moeten vragen en bekommernissen van burgers beantwoorden in plaats van die scepsis over vrijhandel enkel aan te wakkeren, zo stelde de eurocommissaris, die zich ervan bewust is dat het debat ook impact kan hebben op de lopende onderhandelingen over een nieuw vrijhandelsakkoord met de Verenigde Staten (TTIP).
"Bedrijven én burger zullen wel varen bij het akkoord"
Want de Commissie blijft overtuigd dat zowel bedrijven als burgers wel zullen varen bij het akkoord dat toenmalig eurocommissaris Karel De Gucht in 2013 met de Canadese regering bereikte. Het gaat volgens de Commissie om het meest ambitieuze handelsakkoord dat de EU ooit sloot, een deal die Europese bedrijven een grotere toegang tot de Canadese markt zal bieden, tal van handelsobstakels opruimt en economische groei en banen zal opleveren, zonder Europese normen op domeinen als voedselveiligheid, milieubescherming en arbeidsrechten te ondermijnen.
Juncker beklemtoont dan ook dat het akkoord zo snel mogelijk in werking moet treden. "De geloofwaardigheid van het Europese handelsbeleid staat op het spel", waarschuwt hij. Ook de Italiaanse minister van Economische Ontwikkeling Carlo Calenda toont zich beducht voor de gang van zaken. "Het volstaat dat één parlement niet ratificeert om het akkoord te laten vallen. Dat leidt tot het einde van het Europese handelsbeleid."