Dexia hielp klanten massaal om belasting te ontwijken via Panama

Alles draait rond het Luxemburgse advieskantoor Experta, dat via Banque Internationale à Luxembourg (BIL) tussen 2002 en 2011 deel uitmaakte van de Dexia Groep. Experta liet in die periode 1.659 vennootschappen oprichten in Panama, op de Britse Maagdeneilanden en in andere exotische locaties. Meer dan eender welk ander bankfiliaal ter wereld.

Het deed dat via het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca, dat door een groot datalek nu de spil is geworden van het Panama Papers-schandaal. Het doel: bankrekeningen in Luxemburg, Zwitserland en Jersey verborgen houden voor de fiscus.

Wie zijn die klanten van Dexia/Experta? "Hun identiteit geven we niet prijs", zegt journalist Lars Bové van De Tijd, die meegewerkt heeft aan het onderzoek van de gelekte documenten, in "Bonus" op Radio 1. "Maar het gaat om Belgen, Fransen en Duitsers met rekeningen in Luxemburg die een schermvennootschap nodig hadden om die rekeningen anoniem te houden."

Het systeem ging door tot aan de ontmanteling van de Dexia Groep eind 2011, toen de bank kopje-onder ging als gevolg van de bankencrisis en de eurocrisis. Het Belgische luik van Dexia werd vervolgens opgesplitst in de staatsbank Belfius en de restbank Dexia.

Dat betekent dat Dexia zelfs nadat de groep in september 2008 gered moest worden met 3 miljard euro Belgisch belastinggeld nog jarenlang klanten hielp om via Panama belastingen te ontlopen.

Het Brusselse hoofdkantoor van Dexia had weet van het offshoresysteem dat haar filiaal in Luxemburg op poten had gezet. Dat bewijzen onder andere nota's over de contacten tussen Dexia-mensen in Luxemburg en medewerkers van het kantoor Mossack Fonseca.

"Uit de communicatie tussen het Panamese kantoor en de mensen van Dexia in Luxemburg blijkt duidelijk dat men ook op het hoofdkantoor in Brussel op de hoogte was", stelt Lars Bové. "Alle beslissingen moesten door hen goedgekeurd worden."

De raad van bestuur van Dexia Bank België stelde zich blijkbaar geen vragen bij de offshoreactiviteiten, of ondernam toch geen poging om die te stoppen. Naast toplui van Dexia zelf zaten in die raad ook politici, als vertegenwoordigers van de Gemeentelijke Holding, en vertegenwoordigers van Arco, de investeringsmaatschappij van het toenmalige ACW.

In de raad van bestuur van Dexia BIL, de Luxemburgse bank dus, zaten onder meer oud-premier Jean-Luc Dehaene en voormalig IOC-topman Jacques Rogge, naast topbankiers als Axel Miller, François Narmon en Stefaan Decraene.

Wisten zij van de activiteiten? "Dat weten we niet", zegt Bové. "In elk geval was het geen ver-van-mijn-bed-verhaal voor de Belgische mensen van Dexia. Het zou een goede zaak om nu eens uit te zoeken wie er wat wist op welk moment."

Een woordvoerster van Belfius zegt dat zij in de Belgische bankkantoren nooit dergelijke producten hebben aangeboden. "Dat zou kunnen", reageert Bové. "Maar we weten natuurlijk niet wat er werd gefluisterd in bepaalde bankkantoren. Men heeft Luxemburg gebruikt om dat te doen en natuurlijk zaten daar ook Belgische klanten."

Experta wil niets kwijt over haar klanten en zegt dat het altijd de wet heeft gerespecteerd.

• Dexia: In 1996 ontstaan door de fusie van het Gemeentekrediet van België en Crédit local de France. Eind 2011 ontmanteld nadat de bank-verzekeraar in zware problemen was gekomen.
• Belfius: Opgericht in maart 2012. De opvolger van Dexia Bank België. In handen van de Belgische staat.
• De restbank Dexia: Na de ontmanteling van Dexia werd het gezonde deel omgevormd tot Belfius. De rest -de rommelkredieten- werd ondergebracht in de restbank Dexia.
• BIL: Banque Internationale à Luxembourg. Luxemburgse bank die in 1999 volledig werd overgenomen door Dexia. De bank heette tot 2011 Dexia BIL. Na de ontmanteling werd ze verkocht aan een investeringsfonds uit Qatar.
• Experta: Financieel advieskantoor. Het werd ruim 50 jaar geleden opgericht binnen de BIL. In 2002 werd het een volledig dochterbedrijf van Dexia BIL.
• Mossack Fonseca: Het Panamese advocatenkantoor dat de spil is geworden van het Panama Papers-schandaal. Via het kantoor liet Experta vennootschappen oprichten in belastingparadijzen.