Elon Musk, de nieuwe Steve Jobs en de rockster van het zakenleven
Voor techies te lande is het een ware hoogdag: Elon Musk is op bezoek in België. Hij deed het Vlaams parlement aan – om er te suggereren dat hij zou investeren in Vlaanderen – ging naar de koning en passeerde ook nog bij de Antwerpse burgemeester Bart De Wever.
Voor Musk – nog altijd maar 43 – is het wellicht een dag als vele andere: zo groot is zijn uitstraling dat de machtigen ter aarde wat graag met hem op de foto gaan. Zelfs Geert Bourgeois en Bart De Wever ontsnappen niet aan die regel.
De échte Iron Man
Nu Ãs Musk niet de eerste de beste: Hollywood-regisseur Jon Favreau, de man achter de verfilming van de Marvel comic Iron Man, zei dat Musk hem inspireerde voor zijn versie van Tony Stark, de playboy-uitvinder die met een ultramodern vliegend pak de misdaad bestrijdt.
Of hij een playboy is laten we in het midden, hij is drie keer gescheiden, waarvan twee keer van dezelfde vrouw. Een crime fighter is hij zeker niét. Maar wel een uitvinder.
Ubercoole nerd
De geboren Zuid-Afrikaan – die later Canadees en nog later Amerikaans staatsburger werd – begon zijn technologie-carrière al op prille leeftijd. Toen hij 12 – in 1984 - was verkocht hij een zelfgemaakt videogame voor 500 dollar aan een PC magazine (U kunt het hier trouwens nog altijd spelen).
Musk kun je zonder overdrijving een nerd noemen: bezeten van computers en helemaal gek van sci-fi. Niet voor niks is zijn favoriete boek – zegt hij – The Hitch hiker’s guide to the galaxy, waarin twee vrienden na de vernietiging van de aarde door het heelal liften. Zijn hoge graad van nerdiness zorgde er echter ook voor dat hij op school gepest werd door de coolere kinderen, en ooit zelfs van een trap gesmeten.
Volgens sommigen zorgde dat gepest en het stukgelopen huwelijk van zijn ouders er voor dat Musk zich opsloot in een wereld van technologie. Maar hij deed dat – niet zo anders als Apple-oprichter Steve Jobs – ook met flair voor marketing. Het zorgde er voor dat hij een übercoole nerd werd, veel cooler (en wellicht ook veel rijker) dan zijn pestkoppen indertijd.
Een mooi detail op dat vlak: met een vriend kocht Musk ooit een studentenhuis dat hij omvormde tot nachtclub, wat meteen zijn studies betaalde. De man houdt dus wel van wat glamour.
Een aaneenrijging van zakelijk succes
Zijn échte carrière begon in 1995, toen hij Zip2 oprichtte, de reden ook dat hij zijn studies in Stanford opgaf. Zip2 was een digitale stadsgids die hij en zijn partners uiteindelijk voor 300 miljoen verkochten aan Compaq. Dat geld investeerde hij in X.com, dat uiteindelijk zou samensmelten met Paypal, en in 2002 voor maar liefst anderhalf miljard dollar aan eBay werd verkocht.
Dat geld investeerde hij dan weer in Tesla – elektrische wagens die niet enkel prijzig maar ook elegant en sportief zijn. In het politiek correcte Hollywood zijn ze een hebbeding, en rijden nogal wat A-listers met eentje rond: van Cameron Diaz, Will Smith of Matt Damon tot Leonardo Di Caprio, James Cameron tot Steven Spielberg.
En dan is er natuurlijk nog Space X, Musks programma voor ruimtereizen. Niet zomaar een fata morgana: als eerste commerciële bedrijf slaagde SpaceX er in 2009 in om een raket met vloeibare brandstof in een baan rond de aarde te krijgen en in 2012 om een ruimtetoestel – de DragonX – aan het Internationale Ruimtestation te koppelen. Nasa was zo hard onder de indruk dat SpaceX een contract kreeg ISS te bevoorraden, waarmee de DragonX de facto de opvolger van de Space Shuttle is.
De gelijkenissen met Steve Jobs
De vergelijking met Steve Jobs ligt voor de hand. Want net als Jobs’ producten zijn die van Musk niet zomaar producten. Ze zijn vooral een statement, een – voor sommigen – übercool statement zelfs. Musk en Jobs hebben geen klanten maar fans, ja zelfs volgelingen.
Soms lijkt het erop dat Musk doelbewust de parallel opzoekt. Zo zijn de Tesla winkels door de dezelfde designer als de Apple Stores ontworpen. En nieuwe Tesla-modellen mag Musk graag voorstellen tijdens een show die helemaal rond zijn eigen persoontje draait, gehuld in een leren jack, die zijn rocksterimago moet cultiveren.
Musk lijkt nog op een andere manier op Jobs: beiden hebben – volgens mensen die het kunnen weten – een bikkelharde persoonlijkheid. Hun werknemers drijven ze tot het uiterste, en wie het tempo dat Musk zichzelf oplegt niet kan volgen, gaat er onverbiddelijk uit. Bovendien zou hij, net als Jobs, tot in het diepst van zijn gedachten overtuigd zijn dat hij intelligenter en inventiever is dan iedereen uit zijn omgeving.
"De nieuwe Edison en Ford"
Maar de vergelijking met Jobs gaat niet helemaal op. Jobs sleet vooral hebbedingen aan de wereld. Hebbedingen die ons sociale gedrag bijstuurden, dat wel, maar desondanks hebbedingen. Musk mikt hoger: hij wil de wereld écht veranderen. En tot nog toe veranderde elk van zijn bedrijven – van Paypal tot Tesla én SpaceX – hun eigen sector.
Maar Musk wil dus nog meer. Vandaar dat hij ook Solarcity oprichtte, een bedrijf dat elektrische batterijen produceert, om daarmee de energieproductie van zonnepanelen te verbeteren en uiteindelijk de opwarming van de aarde tegengaan.
Hij denkt ook aan zoiets als de Hyperloop: een gigantische, vacuüm buis tussen LA en San Francisco waarin passagiers op amper 35 minuten die afstand te overbruggen, sneller dan een vliegtuig dus. Te realiseren voor maar zes miljard dollar, hoopt Musk.
Volgens zijn biograaf Ashlee Vance ziet Musk zichzelf niet in het rijtje van Steve Jobs, maar in dat van Thomas Edison en Henry Ford. Ook al vinden sommigen dat hier een echte fan, ja zelfs een volgeling aan het woord is.