Herman van Veen: het fenomeen, de meester, de harlekijn

Het overkomt me als recensent zelden of nooit dat ik na een voorstelling niet direct begin te schrijven. Deze keer wel, ik ben direct gaan slapen, om wat te bedaren. Om niet al te veel in superlatieven te vallen, te vervallen, te vervellen. Herman van Veen speelde in het sympathieke CC De Fabriek in Sint-Lievens-Houtem zowaar. Hij koos enkele kleinere zalen uit om zijn voorstellingen klaar te stomen en vorm te geven voor de “grote bakken”, als de Arenbergschouwburg, het Kursaal of de Capitole. En wat hij tentoonstelde op dat kleinere podium heeft me overtuigd: deze man moet je eenmaal in je leven gezien hebben, als je een beetje een liefhebber bent van het Nederlandstalige lied, van melancholie en clownerie, van fratsen en mooie woorden.

Van Veen heeft zich deze keer weer omringd met mooi volk: gitariste/zangeres Edith Leerkes, violiste/zangeres Jannemien Cnossen (allebei al minstens twee decennia vast bij de groep), en ook twee absolute jonkies, percussionist en vibrafoonspeler Yordi Petit en bassist Kees Dijkstra. Ik noem expliciet de namen omdat groten weten dat ze zich moeten omringen met de besten. En dat zijn ze, een kwartet in absolute steun van de grootmeester, gedreven en bedreven, vol riedeltjes.

En dan heb je het fenomeen Herman van Veen zelf. Speelt zelf gitaar, tokkelt op de piano, roffelt en drumt, bespeelt een mondharmonicaatje, streelt even de vibrafoon, strijkt op zijn viool… Multi-instrumentalist noem je dat zeker? Maar daarnaast spreidt van Veen dan nog heel zijn palet open: hij vertelt, hij grapt, hij performt en hij bespeelt de zaal meesterlijk. Danst in een heel eigen stijl, heel eigen, heel opvallend, maar mensen toch, wat een vitaliteit voor iemand van net geen 72. Springt, huppelt, caprioleert, hupt en hopt. Bewegen, stilstaan en weer doorgaan.

(Lees verder onder de foto)

En waar de man nog het best in is? Als hij de clown, de harlekijn in hem loslaat. Als hij een kwaad personage uit Sneeuwwitje speelt, als hij het fenomeen opera vriendelijk fileert (met allerlei stemmetjes), als hij met een muzikant van hem een duootje clownerie speelt. Dan ontdek je de grote kunstenaar, de meester-verteller, de man die het podium in één oogwenk en met één oogopslag inpakt. Hoe zoveel kunstjes in één lijf kunnen zitten, je vraagt je het af.

Wie naar de voorstelling wil, om een “best of” van de liedjes te horen, neen. Dat niet. Van Veen is kwiek en fris genoeg om zichzelf niet te herhalen, hij gunt het publiek af en toe eens een terugblik op ouder werk. “Anne” passeerde wel, “Ik hou van jou” en “Moenie weggaan nie” (Brel coveren is soms gemeen hard, van Veen komt daar zeer goed mee weg) en “Zo vrolijk”, maar nieuw werk heeft zijn plaats. De grote thema’s zijn er, absoluut: dood, liefde, vriendschap, kinderen, gemis, in een saus van melancholie en nostalgie.

Van Veen hakt ook wel in op de actualiteit. Hekelt Donald Trump, klaagt over hypocrisie en leiders die liegen en bedriegen, noemde Geert Wilders in ons gesprekje vooraf “een populist die zich heeft vastgeketend aan Trump en bij elke blunder van hem mee inzakt en neen, hij komt niet aan de macht, Nederland weet dat dat een historische vergissing zou zijn”. Dus ook dat heeft een plaats in de voorstelling. “Wat vandaag is gebeurd, kunnen we meenemen in elke show. Niets ligt vast, alles kan. We weten het gewoonweg niet allemaal vooraf”, zegt van Veen nog.

Kortom, ik heb -het was even geleden- nog eens een absolute meester aan het werk gezien, een innemende man met internationale allure (wat hij ook al vaker heeft bewezen, van Parijs over Berlijn tot New York), een harlekijn met gouden woorden en een zoete stem. Nog eens, ga hem bekijken. Nu het kan. Hij is fris en monter, maar grijp de kans. Van Veen speelt onder meer nog in de Arenbergschouwburg in Antwerpen trouwens, een “préféré” van hem: “Ik moet eens tellen hoeveel ik er al heb gestaan, ik denk dat ik een bepaald getal kan vieren deze keer. Geweldige zaal, een huis van comedy en cabaret. Ik heb zoveel zin in Vlaanderen, kan ik je zeggen.” Een vrijblijvende tip, en neen, ik krijg hier geen zitpenningen of cumulvergoedingen voor.

Van Veen zei trouwens na de voorstelling dat hij eigenlijk direct weer zou willen repeteren, om de foutjes van de avond en de details eruit te halen of bij te werken. Maar dat ging niet. Andere mensen willen wél eens rusten. Rustelozen dolen en daveren. Op zoek naar hét ultieme moment.