30 jaar "J'aime la vie": een vergiftigd geschenk voor een meisje van 13

Vandaag is het precies 30 jaar geleden dat Sandra Kim voor België het Eurovisiesongfestival heeft gewonnen met “J’aime la vie”. Dik 13 jaar was de zangeres uit Montegnée op dat moment. Haar overwinning maakte haar op slag in heel Europa beroemd, maar zou haar tegelijk nog jaren achtervolgen.

Bergen, 3 mei 1986. Voor het eerst in de geschiedenis van het Eurovisiesongfestival is de liedjeswedstrijd in Noorwegen neergestreken na de overwinning van Bobbysocks met “La det swinge” een jaar eerder. Het evenement vindt plaats in de Grieghallen, een intieme zaal met plaats voor 1.500 toeschouwers. De jaren 80 spatten van het decor dat een Scandinavisch ijspaleis moet voorstellen, compleet met ijskristallen en zachte pasteltinten. De presentatie is in handen van Åse Kleveland, die in 1966 zelf aan het Songfestival heeft deelgenomen.

Twintig landen zijn van de partij, waaronder nieuwkomer IJsland. Nederland en Joegoslavië doen opnieuw mee na een jaar afwezigheid. Italië en Griekenland sturen dan weer hun kat. België, dat een jaar eerder nog laatste was geëindigd met “Laat me nu gaan” van Linda Lepomme, vaardigt een piepjonge zangeres af: Sandra Kim, de artiestennaam van Sandra Caldarone. Zij brengt als dertiende kandidaat van de avond het lied “J’aime la vie”, een compositie van Jean Paul Furnémont en Angelo Crisci met een tekst van Rosario Marino.

13 jaar en 7 maanden

Vijftien jaar is Sandra, beweert zowel haar entourage als de RTBF. In werkelijkheid is ze net geen 13 jaar en 7 maanden. “De ploeg vreesde dat ik te jong was, dat de andere Europese landen me niet ernstig zouden nemen als dertienjarige”, vertelt ze later in een interview. “Omdat ik in mijn lied zong dat ik 15 was, heeft men mij twee jaar verouderd.” Ondanks haar jonge leeftijd is ze op dat moment al enkele jaren aan het zingen. Nauwelijks een half jaar eerder neemt ze met haar eerste single “Ami ami” deel aan een liedjeswedstrijd in Milaan. Op 2 maart 1986 wint ze met “J’aime la vie” de voorronde van het Songfestival in Franstalig België.

Vrijwel meteen roepen kenners Sandra uit tot een van de grote favorieten voor de eindoverwinning. “België verwachtte de winst. Iedereen vertelde me dat ik de favoriet was, dat ik zou winnen. De druk was groot.” Haar optreden verloopt gelukkig vlekkeloos. Ze treedt aan in een outfit die sindsdien iconisch is: een knalroze pantalon, een strak wit jasje, driehoekige witte oorbellen en (vooral) een roze strikje om de hals. Ook haar haartooi is een perfecte afspiegeling van de mode van het moment.

“Een beetje”

Wanneer de puntentelling begint, staat België meteen bovenaan in de rangschikking. Ons land krijgt van elk land punten, waaronder acht keer een 10 en vijf keer een 12. Denemarken mag als achttiende land punten uitbrengen en geeft de doorslag door “J’aime la vie” 10 punten te geven. Niemand kan Sandra nog inhalen.

België wint uiteindelijk met 176 punten. Zwitserland eindigt tweede met 140 punten, Luxemburg strandt op de derde plek met 117 punten. “Een beetje”, antwoordt een extatische Sandra op de vraag of ze de overwinning had zien aankomen nadat Kleveland haar op het podium heeft geroepen. Alle landen die aan de eerste editie van het Songfestival in 1956 hebben deelgenomen, hebben de wedstrijd nu minstens één keer gewonnen. Voor het eerst sinds 1962 bestaat de volledige top 3 uit Franstalige liedjes.

Diskwalificatie

Het is lang niet de eerste keer dat een piepjong meisje het Songfestival wint. Gigliola Cinquetti is nauwelijks 16 wanneer ze in 1964 met “Non ho l’età” de zege pakt voor Italië. France Gall (kleine foto) is slechts een jaar ouder wanneer ze een jaar later voor Luxemburg hetzelfde doet met “Poupée de cire, poupée de son”. Ook Dana is in 1970 amper 18 bij haar overwinning voor Ierland met “All kinds of everything”.

Met haar 13 jaar en 7 maanden verslaat Sandra al deze dames en kroont ze zich tot jongste Songfestivalwinnaar ooit. Nauwelijks heeft ze haar zege binnen, of het nieuws over haar ware leeftijd lekt uit. Zwitserland voelt zich bekocht en vraagt de European Broadcasting Union (EBU) België te diskwalificeren. Die weigert dat omdat Sandra strictu sensu de regels niet heeft geschonden: het reglement legt op dat moment gewoon geen minimumleeftijd voor kandidaten op. De leeftijdsrel zet de EBU wel tot actie aan. Sinds 1990 moeten kandidaten minstens 16 zijn op de dag dat ze aan het Songfestival deelnemen. Dat betekent dat Sandra voor altijd de jongste winnaar zal blijven.

“Het Songfestival heeft me mijn jeugd ontnomen”

Voor Sandra betekent de winst op het Songfestival het begin van een groots avontuur. “J’aime la vie” groeit uit tot een monsterhit die 8 weken op nummer 1 in de BRT Top 30 staat. “Alles veranderde”, herinnert ze zich later. “Ik stopte met school, wat ik niet zo erg vond want ik ging niet graag. Ik reisde heel Europa rond om “J’aime la vie” te promoten. Het was een fantastische tijd waarin ik veel heb geleerd. Wel was het soms lastig want ik was jong en ik miste mijn familie.” Eén van de hoogtepunten volgt later dat jaar wanneer ze bij koning Boudewijn en koningin Fabiola op audiëntie mag. Ook bij de toenmalige premier Wilfried Martens mag ze op bezoek (foto onder).

Toch is het niet al goud wat blinkt. Sandra wordt geleefd en dit terwijl ze eigenlijk nog een kind is. “Ik was omringd door oudere mensen”, zegt ze later. “Ze beslisten alles voor mij. Ik was werkelijk aan hun genade overgeleverd. Ik was nog zo jong. Het Songfestival heeft me mijn jeugd ontnomen.” Toch neemt ze haar entourage vandaag niks kwalijk. “Ik zing al sinds ik 8 ben, maar alles is altijd natuurlijk verlopen. Niemand heeft me ooit gedwongen. Ik hou altijd al van het podium.”

“Bel me, schrijf me”

Zoals wel vaker gebeurt met Songfestivalwinnaars, begint de ster van Sandra na een poosje te tanen. In 1989 scoort ze nog een Nederlandstalige hit in een duet met Luc Steeno. Samen zingen ze “Bel me, schrijf me”, een cover van “Bend me, shape me” van The American Breed. Aan de zijde van Frank Galan kent ze in 1997 opnieuw een bescheiden Nederlandstalige hit met de ballade "Door veel van mij te houden", een cover van "When you tell me that you love me" van Diana Ross.

Het succes van “J’aime la vie” kan ze nooit meer evenaren. Tegelijk moet ze vaststellen dat de buitenwereld haar naam uitsluitend aan dit nummer verbindt, ook al omdat ze nog steeds de enige Belgische Songfestivalwinnaar is. Nog steeds vragen fans haar bij elk optreden “J’aime la vie” te zingen. Lange tijd doet ze dit met tegenzin, maar intussen berust ze al wat meer in haar lot. “Het is normaal dat mensen verwachten dat ik “J’aime la vie” zing want het is mijn grootste hit. Het is echter een nummer dat ik destijds als jong meisje heb gezongen, inclusief een tekst op maat van een jong meisje. Het baadt in een sfeer van adolescentie. Intussen ben ik volwassen en is het al lang niet meer representatief voor wie ik ben.”

Aan een nieuwe deelname aan het Songfestival denkt Sandra niet. “Mocht ik nog nooit hebben deelgenomen, zou ik het overwegen. Maar ik héb deelgenomen én ik heb gewonnen. Wat kan ik nog op het Songfestival gaan doen behalve niet winnen? Ik heb geen zin om Johnny Logan achterna te gaan. Er is één Johnny Logan, maar er zijn geen twee Sandra Kims.”

Herinnert u zich deze spin-offs van "J'aime la vie" nog?

Meest gelezen