"Top of the list, king of the hill": 100 jaar Frank Sinatra

All or nothing at all, het zou de ondertitel kunnen zijn van het leven van Frank Sinatra, geboren op 12 december 1915 in Hoboken, New Jersey. Vader en moeder zijn Italiaanse immigranten, hij is enig kind. In de taverne van zijn ouders leert de kleine, spichtige Frank swing, bigband en jazz kennen. Als hij Bing Crosby hoort, beslist hij: "Ik word zanger", ook al kan hij geen noot muziek lezen.

Frank werkt met ijzeren wil aan zijn stem, voorkomen en présence en krijgt in 1939 een plaatsje in de bigband van trompettist Harry James. Die laat hem een van zijn eerste singles opnemen, "All or nothing at all", geschreven door Arthur Altman en Jack Lawrence. Met bitter weinig succes. In 1943 - Sinatra mag zich dan officieel het allereerste tieneridool in de VS noemen - wordt "All or nothing at all" opnieuw uitgebracht en kampeert het wekenlang bovenaan de hitlijsten.

Het is een van de meest gecoverde muziekstandaarden in de VS, opgenomen door tientallen bekende vocalisten en muzikanten. Sinatra koestert zijn leven lang een speciale band met wat hij zijn allereerste hit noemt en keert er altijd opnieuw naar terug. De versie die je hier hoort, komt uit 1939.

Frank Sinatra wil niet alleen uitblinken in zingen, maar ook in acteren. Bijna gelijktijdig met de start van zijn muziekcarrière zet hij ook zijn eerste stappen op het witte doek. In de jaren 40 acteert hij in heel wat films naast bekende Hollywoodsterren uit die tijd zoals Gene Kelly en Judy Garland. Meestal zijn het lichtvoetige musicals waarin hij ook een nummer (of twee, drie) voor zijn rekening neemt. Belangrijkste wapenfeiten uit die periode zijn "Anchors away" (1945), "Take me out to the ball game" (1949) en "On the town" (1949).

Eind jaren 40 begint de ster van Sinatra een eerste keer te tanen. Maar dan is er "From here to eternity" (1951) van Fred Zinneman. Je weet wel, waarin Burt Lancaster en Deborah Kerr al rollebollend in de branding liggen. Sinatra vertolkt op dramatische wijze de rol van Maggio, een van de drie soldaten die we volgen op hun basis in Hawaï, net voor de aanval op Pearl Harbour. Vriend en vijand loven zijn acteerprestatie en Sinatra krijgt een Oscar voor beste mannelijke bijrol. Zijn carrière is weer gelanceerd.

Hardnekkige Hollywoodgeruchten willen dat Sinatra zijn rol in "From here to eternity" gekregen heeft door zijn banden met de maffia. Een scène uit "The godfather" (1972) waarin het personage Johnny Fontane, een charmezanger, solliciteert naar een rol in een oorlogsfilm, zou daarnaar verwijzen. Cast en crew hebben de geruchten altijd afgedaan als nonsens. Meer waarschijnlijk is dat Sinatra de rol te danken heeft aan zijn toenmalige vrouw, actrice Ava Gardner.

Frank en de vrouwen, it's complicated, zou Facebook zeggen. Sinatra trouwde vier keer. Met Nancy Barbato (1939-1951) heeft hij drie kinderen, Nancy (°1940), Frank jr. (°1944) en Tina (°1948). Daarna viel hij voor Ava Gardner (1951-1957). De pers smulde van hun huwelijk, een opeenstapeling van hoge bergen en diepe dalen, oplopende emoties en gewelduitbarstingen. Daarna was het de beurt aan actrice Mia Farrow (1966-1968), die slechts 21 was toen ze trouwde met Sinatra. In 1978 trouwde hij met Barbara Marx, ze bleven een echtpaar tot aan zijn dood in 1998.

Tijdens en tussen zijn huwelijken door wordt Sinatra nog amoureus gelinkt aan onbekende deernes en bekende Hollywoodsterren, onder wie Judy Garland, Lauren Bacall en Marilyn Monroe.

"Love and marriage" uit 1955 is geschreven voor een adaptatie van het toneelstuk "Our town" van Thornton Wilder voor televisie, waarin Frank Sinatra een hoofdrol vertolkt. Na Sinatra namen nog heel wat andere muzikanten het op, onder wie Frankie Vaughan en Peggy Lee.

De eerste noten van "Love and marriage" doen onvermijdelijk denken aan "Married... with children" (1987-1998). Het was de titelsong van de Amerikaanse sitcom. "Love and marriage" belandde daardoor begin jaren 90 nog bij ons in de hitparades.

Frank Sinatra steekt zijn maatschappelijke bewogenheid niet onder stoelen of banken. In 1945 neemt hij "The house I live in" op, een kortfilm van tien minuten geschreven door Albert Maltz en geregisseerd door Mervyn LeRoy. Sinatra speelt zichzelf. Tijdens een opnamesessie pauzeert hij even en ziet hij hoe kinderen een Joods jongetje achternazitten. Hij komt tussenbeide, vertelt hen over gelijkheid van ras en geloof en zegt dat "iedereen Amerikaan" is, en niemand beter dan de rest.

Hij zingt "The house I live in", een song uit 1942 geschreven door Abel Meeropol en Earl Robinson. De tekst, geschreven ten tijde van WOII, weerspiegelt het ideaalbeeld van wat Amerika zou kunnen zijn. Hij weerspiegelt ook Sinatra's beeld van Amerika. Zelf geboren in een gezin van immigranten gelooft hij in de kansen die Amerika zijn familie geboden heeft en hem nog biedt. Ook al ervaart hij zelf bekrompenheid en vooroordelen. 

Zijn politieke affiliatie verschuift tijdens zijn leven van Democratisch naar Republikeins. Sinatra leunt nauw aan bij de Kennedy's, maar hij zoekt later ook toenadering tot Richard Nixon en Ronald Reagan. Voor elk van deze presidenten heeft hij bij verschillende gelegenheden "The house I live in" gezongen.

"Strangers in the night" uit 1966 is zo'n Sinatra-evergreen, eentje met een ingewikkelde geschiedenis. Ivo Robić, een Kroatische componist, schreef het melodietje voor een festival in Split, later schreef hij er nog een tekst bij, "Stranci u Noći". Bert Kaempfert, de beroemde Duitse muziekschrijver en -producent, verkreeg de rechten en gebruikte de melodie in de soundtrack bij de film "A man could get killed".

Een van Sinatra's producers "ontdekte" Kaempferts melodietje en vroeg hem om er een volwaardige Engelstalige song van te maken. Muziek- en tekstschrijvers Charles Singleton en Eddie Snyder maakten er een liedje van over liefde op het eerste gezicht. In Sinatra's versie werd het een all time classic waarmee hij voor het eerst in 11 jaar nog eens een nummer 1-hit scoorde.

"Strangers in the night" eindigt met een compleet nonsensicale, maar wereldberoemde "dooby-dooby-doo"-improvisatie van Sinatra. En neen, het is geen domme vraag: Iwao Takamoto, die het tekenfilmfiguurtje Scooby-Doo creëerde, heeft zich ook écht laten inspireren door het gedoobydoo van Sinatra om de hond zijn naam te geven.

Ondanks de prijzen die de song in de wacht sleepte, haatte Sinatra "Strangers in the night" hartsgrondig en vermeed hij zoveel mogelijk om het te moeten zingen. "A piece of s**t" en "the worst f***ing song I have ever heard", zei hij. Hier zingt hij het toch op een huldeconcert in 1982, let op de kwinkslag waarmee hij het inleidt en de aparte "dooby-doo" op het einde.

Het zeemzoete "Somethin' stupid" dateert uit 1966 en werd oorspronkelijk geschreven en gezongen door C. Carson Parks en zijn vrouw Gaile Foote. Het meest bekend is de song echter in de versie van Frank Sinatra en dochter Nancy op het album "The world we knew" uit 1967. Hun "Somethin' stupid" bezette vier weken lang de eerste plaats in de Amerikaanse Billboard Hot 100.

Het liedje wekte indertijd enige controverse op omdat het een liefdesliedje is, gezongen door een vader en zijn dochter. Niet iedereen vond het even gepast dat twee familieleden die geen koppel zijn, een dergelijke tekst zongen. Nancy Sinatra zelf liet ooit optekenen dat ze het "wel lief" vond dat mensen naar "Sometin" stupid" verwezen als "The incest song."

Welbekend in de oren -en hoe dan ook niet incestueus- klinkt ook de recente versie van Robbie Williams en Nicole Kidman uit 2001.

Vraag mensen welk lied ze associëren met New York en de kans is groot dat ze met Sinatra's "New York, New York" op de proppen komen. Vraag mensen welk lied ze associëren met Frank Sinatra en de kans is groot dat ze "New York, New York" noemen. Het is een van de meest bekende songs in het Sinatra-repertoire, zo niet het bekendste. Al is het origineel van Liza Minelli in de gelijknamige film uit 1977 van Martin Scorsese. In 1978 begint Sinatra de song te spelen op concerten in de Radio City Hall in New York. Zijn versie verschijnt op "Trilogy: past, present en future" in 1980, een album dat uitzonderlijk goede kritieken oogst en Sinatra voor de zoveelste keer opnieuw in de schijnwerpers plaatst na een mindere periode.

"New York, New York", geschreven door John Kander en Fred Ebb, beschrijft een artiest die het dorp verlaat en het wil maken in de grote stad. In plaats van zich druk te maken over de moeilijkheden die hij ervaart, omarmt hij ze net als uitdagingen op weg naar een nieuw leven in een bruisende stad. En net daar ligt de aantrekkingskracht van Sinatra's versie. Sinatra komt uit Hoboken, een voorstadje van New York. Toen hij "New York, New York" opnam, had hij een indrukwekkend palmares opgebouwd. De manier waarop hij de song interpreteerde en het op het podium bracht, gaf het een geloofwaardigheid die geen enkele andere zanger had kunnen overbrengen. Als iemand kon zingen over winnen, en winnen in stijl, dan was het wel Sinatra.

In deze clip zingt Sinatra op een concert in 1982. Voor hij aan "zijn" "New York, New York" begint, flanst hij er nog even de eerste lijnen van een ander bekend "New York, New York" tussen, dat van de musical "On the town" uit 1944, geschreven door Leonard Bernstein, Betty Comden en Adolph Green. In de filmversie uit 1949 speelt Frank Sinatra naast Gene Kelly en Jules Munshin.

De befaamde jazz-muzikant Cole Porter schrijft de muziek voor "I've got you under my skin" al in 1936. Het lied is voor het eerst te horen in de MGM-musical "Born to dance", gezongen door actrice Virginia Bruce, en krijgt meteen een Oscarnominatie voor beste lied.

In 1946 begint Sinatra "I've got you under my skin" te spelen in zijn wekelijkse radioshow, maar de song krijgt pas 10 jaar later zijn alombekende swag, wanneer Sinatra het opneemt met een bigband voor zijn album "Songs for swingin' lovers". Nelson Riddle staat in voor het arrangement. Het wordt een versie waarin de saxofoon en de trombone de show stelen, steeds opbouwend naar nieuwe muzikale climaxen.

"I've got you under my skin" wordt een van Sinatra's grootste successen, een van zijn lievelingssongs, die hij meerdere keren in nieuwe arrangementen opneemt. En hoewel het in de eerste plaats geassocieerd wordt met Sinatra, hebben ook andere muzikale groten der aarden hun versie opgenomen. Bij hen Peggy Lee, Ella Fitzgerald, Eartha Kitt en Sammy Davis Jr.

"The best is yet to come", met tekst en muziek van Cy Coleman en Carolyn Leigh, is oorspronkelijk geschreven voor crooner Tony Bennett, die het in 1962 op album uitbrengt. Frank Sinatra neemt de song opnieuw op in 1964 voor zijn album "It might as well be swing", begeleid door jazz-muzikant Count Basie en geproducet door Quincy Jones. Sinatra's versie belandt hoog in de hitlijsten.

Het is het laatste lied dat Frank Sinatra in het openbaar zingt, op 25 februari 1995, de laatste dag van de Frank Sinatra Desert Classic Golf Tournament. Drie jaar later, op 14 mei 1998, overlijdt Sinatra aan een hartaanval, hij is dan 82 jaar. Op zijn grafsteen in het Desert Memorial Park in Cathedral City, Palm Springs, Californië, staan de woorden "The best is yet to come".

In deze clip zingt Frank Sinatra "The best is yet to come" op een speciale gala-avond van NBC in 1979, ter ere van zijn zijn 40-jarige carrière in de showbizz.

"The Rat Pack" op Radio 2, een zondagavondprogramma gewijd aan crooners, vroeg aan Vlaamse artiesten om een cover op te nemen van enkele Sinatra-klassiekers. U kunt Lady Linn en Alex Agnew hier beluisteren.

Vandaag wordt ook een speciale uitzending van "The Rat Pack" opgenomen, "Sinatra 100". Günther Neefs, Paul Michiels, Udo, Barbara Dex en Gene Bervoets, artiesten die Sinatra een warm hart toe dragen, zullen begeleid worden door de VRT Big Band. Uitzending op zondag 13 december na het nieuws van 18 uur op Radio 2.

Voor wie wil kennismaken met Frank Sinatra én voor rasechte fans is de vier uur durende documentaire "All or nothing at all" (2015), onlangs nog te zien op Canvas, een aanrader.