Uiterst zeldzaam Frans-Vlaams liedboek uit 15e eeuw opgedoken

Er is een erg zeldzaam Frans-Vlaams manuscript opgedoken van een liedboek uit de 15e eeuw. Het kwam in 2014 al boven water bij een verkoop door een klein Brussels veilinghuis, maar nu heeft een expert het ook grondig bestudeerd. In het boekje staan zo'n 50 liederen, waarvan er 12 tot nog toe onbekend waren. Van dergelijke "chansonniers" uit deze periode bestaan er wereldwijd slechts 6 exemplaren.

Het elegante met gekleurde initialen verluchte boekje bestaat uit 96 perkamenten bladen. Met afmetingen van 12 op 8,5 centimeter is dit het kleinste tot nog toe bekende meerstemmig "chansonnier". Het opent met een geestelijk werk in het Latijn en bevat vervolgens 49 uitsluitend wereldlijke liederen in het Frans. Op een vierstemmig stuk na zijn alle composities geschreven voor drie stemmen.

Het handschrift bevat geen namen van componisten. Door 38 stukken ook in andere chansonniers uit die tijd terug te vinden, konden wetenschappers hen identificeren en toeschrijven aan vooraanstaande 15e-eeuwse Frans-Vlaamse meesters zoals Gilles Binchois en Johannes Ockegem. Van de 12 onbekende stukken is ook de componist onbekend.

"Bijzonder belangrijk"

De Leuvense musicoloog David Burn noemt de vondst "bijzonder belangrijk". "Het boekje is uitstekend bewaard gebleven waardoor we van sommige liedjes eindelijk de volledige tekst in ons bezit hebben. Bovendien zijn ook de poëtische teksten van 10 van de 12 onbekende stukken volledig nieuw."

Hij wijst er ook op dat de laatste dergelijke vondst dateert uit 1939, toen een Jood zijn bezittingen verkocht alvorens naar de VS uit te wijken. "Ik hoop dat deze vondst iedereen aanmoedigt om eens in zijn kelder te kijken zodat er nog meer liedboeken boven komen", zegt Burn. Hij situeert de oorspronkelijke herkomst in de Loirevallei rond Parijs. Een wapenschild verwijst naar de hertogen van Savoye-Nemours, een adellijke familie uit die regio.

Online

De Alamire Foundation kon het liedboek, dat voorlopig de naam "het Leuven Chansonnier" kreeg, aankopen met de financiële steun van het Fonds Léon Courtin-Marcelle Bouché van de Koning Boudewijnstichting en plaatste het boek reeds online. Binnenkort wordt een facsimile uitgebracht die opgedragen wordt aan Herman Vanden Berghe, de vroegere voorzitter van de Alamire Foundation die begin dit jaar overleed.

Live uitgevoerd

Het liedjesboek wordt een eerste keer live uitgevoerd op 11 juli in het Flandere House of New York. "We onderhandelen met 4 internationale topensembles, waaronder het Huelgas Ensemble, over hoe de stukken uit het liedboek verder kunnen gevaloriseerd worden", aldus Bart Demuyt, directeur van de Alamire Foundation.

Meest gelezen