De 5 boeken die het leven van Annelies Beck hebben veranderd

Lezen is voor de 43-jarige journaliste Annelies Beck net als ademen. “Ik voel me niet compleet als ik geen boek bij me heb. Op de tram, naast mijn bed, verspreid over heel mijn huis: ik heb altijd lectuur bij me.” De presentatrice, bekend van het duidingsprogramma Terzake, verslindt dan ook boeken als geen ander.

“De vijf titels die ik je wil meegeven hebben niet zozeer mijn leven veranderd, maar zijn me wel heel dierbaar geweest in 2016. Noem het: de vijf boeken uit 2016 die Annelies Beck tot een beter inzicht hebben gebracht. Want dit doet literatuur uiteindelijk voor mij: het maakt argumenten waaraan je niet meteen zelf denkt invoelbaar. Daarom moet je het niet onmiddellijk eens zijn met wat er geschreven staat, maar je stelt je op zijn minst open om het te begrijpen.”

“Free speech” is een rijk gestoffeerd boek over een bijzonder actuele kwestie: de vrijheid van meningsuiting. Sinds een jaar of vijftien hebben meer mensen dan ooit tevoren de kans om hun ideeën en opinies te delen met een nog groter publiek. Dit grotendeels dankzij sociale media. “Het boek helpt me mijn eigen ideeën te vormen over de vrijheid van meningsuiting. Hoe voeren we een zinvol debat zonder dat we doof worden van het over-en-weergeschreeuw of zonder ons terug te trekken in onze eigen echokamer?”

De auteur Timothy Garton Ash staat volgens Beck met zijn beide voeten in de werkelijkheid. Hij vergelijkt de situatie in verschillende landen en past die concreet toe op domeinen zoals journalistiek, politiek en onderwijs. “Je mening vormen over een dergelijk zwaarbeladen thema is een proces van lange adem. Het is dus belangrijk om open te staan voor nieuwe inzichten.”

“Een verhaal over moed en het gebrek daaraan, over zelfvernietiging en overlevingsdrang, over mens zijn in moeilijke omstandigheden”, vertelt Beck. De Rus Dmitri Sjostakovitsj, een van de grootste componisten van de twintigste eeuw, worstelt in deze fictionele biografie met de vraag hoe hij zijn stempel kan drukken op de wereld onder de dictatuur van Stalin.

“Ik heb zelf een vriendin die in Turkije woont en schrijfster is. Zij stelt zich ook elke dag de vraag: blijf ik en riskeer ik het om op een dag té kritisch bevonden te worden en in de gevangenis te vliegen of vlucht ik naar Europa met het risico er een enorm schuldgevoel aan over te houden? Ondanks het feit dat “Het tumult van de tijd” een historisch verhaal is, blijft het een prangende en hedendaagse vraag. Hoe moeilijk is het om een held te zijn en tegelijk menselijk te blijven?”

“Swing time” toont Annelies Beck haar liefde voor verhalen. “Vertel mij een verhaal en ik hang aan je lippen.” Het gaat over twee vriendinnen die opgroeien in een armere wijk in Londen. Ze hebben allebei een zwarte en een blanke ouder. Beide personages willen danseres worden, maar één van hen, de ik-verteller, heeft het talent niet.

“Centraal staat de evolutie van de vriendschap tussen twee vrouwen, maar het boek gaat over zoveel meer”, legt ze uit. “Het gaat over hoe de blik van buitenaf mee je zelfbeeld bepaalt, in het bijzonder als je een andere kleur hebt of niet beantwoordt aan de 'norm'. Over rijk en arm, begrippen waar Smith veel schakeringen in aanbrengt. Over hoe maakbaar of niet je eigen leven is en bij uitbreiding de wereld. Het zijn grote thema’s die verpakt zijn in een hedendaags verhaal met personages die zo van de pagina oprijzen en je meetrekken in hun wereld.”

“Mag ik je ook een essaybundel warm aanbevelen”, vraagt Beck. “Ik ben dol op de besmettelijkheid van enthousiasme en Teju Cole kan dit als geen ander. Hij is iemand die niet beschaamd is om te zeggen wie hij bewondert en waarom. Als het goed beargumenteerd is, laat ik me graag op sleeptouw nemen door mensen die overtuigend kunnen uitleggen waarom iets mooi of interessant is. Daarna wil ik zelf ondervinden of ik dat ook vind.”

In “Vertrouwde en vreemde dingen” bundelt de Nigeriaans-Amerikaanse schrijver essays over literatuur, fotografie, actualiteit en steden. “Je voelt zijn betrokkenheid en belezenheid op elke bladzijde, zonder dat het ooit verwaand of schools wordt. Een van de ontroerendste stukken gaat over de dag waarop Barack Obama verkozen werd tot president. Teju Cole was op dat moment in New York en beschrijft de worsteling met zijn eigen nood aan hoop en geloof enerzijds en zijn scepsis en blasé-trekje anderzijds. Inzichtelijk, eerlijk en goed geschreven. Wat wil je nog meer?”

Geert Mak publiceerde in 2016 de geschiedenis van de familie Six uit Amsterdam. Aan de hand van zes telgen uit het geslacht Six schetst Mak tegelijkertijd de economische, politieke en persoonlijke geschiedenis van de stad. “Ik hou van historische romans omdat mensen herkenbaar blijven ook al leven ze in totaal andere omstandigheden. Het boek geeft me wat troost. Het toont aan dat het vroeger niet noodzakelijk beter was en het geeft me hoop voor de toekomst. Dat is nu net zo leuk aan lezen: boeken zijn een veilige plek waar je je eigen wereldbeeld uit het lood kan laten slaan zonder dat je omvalt, waar het moeilijk kan gaan zonder dat het ooit bedreigend wordt.”