Mark Schaevers wint Gouden Boekenuil met "Orgelman"

Volgens juryvoorzitster Friedl' Lesage ging de strijd om de overwinning tussen twee boeken: "Orgelman" en "Het hout" van Jeroen Brouwers. Uiteindelijk koos de jury unaniem voor "Orgelman".

Schaevers had een dankwoord voorbereid, maar dan wel voor de prijs van de lezersjury. "Want die prijs wou ik namelijk echt", zei hij lachend. "Dat verzin ik hier niet, want er is een interview verschenen met de titel "Nooit ben ik zo dicht bij een Montblanc geweest". Ik moet wel toegeven, dat was een titel met een dubbel boordje voor mijzelf. Ik bedoelde, nooit ben ik zo zicht bij dé Mont Blanc geweest en dat ben ik nu, waarvoor dank."

De winnaar van de prijs van de lezersjury krijgt een pen van Montblanc en 2.500 euro, maar die prijs ging naar de Nederlandse Niña Weijers voor de roman "De consequenties". Schaevers ontvangt als grote winnaar 25.000 euro en een kunstwerk van Philip Aguirre.

De andere genomineerden, naast Jeroen Brouwers waren, Joost de Vries met "Vechtmemoires" en Rob van Essen met "Hier wonen ook mensen."

Mark Schaevers, die als enige Vlaming genomineerd was voor de Gouden Boekenuil, is journalist bij Humo. Hij werkte ook vijf jaar voor de boekenbijlage van de krant De Standaard. Als auteur debuteerde hij in 1994 met "Atlas".

Met "Orgelman" waagt hij zich aan een kunstenaarsbiografie. Schaevers brengt de Duits-Joodse kunstenaar Felix Nussbaum weer tot leven, die in 1933 Duitsland ontvluchtte en in ballingschap leefde. Hij bracht zo'n tien jaar door in Oostende, Spa en Brussel. Aan het einde van de oorlog werd hij samen met zijn vrouw weggevoerd naar Auschwitz met het laatste transport vanuit de Dossin-kazerne in Mechelen. Zijn vrouw werd er zo goed als onmiddellijk naar de gaskamers gebracht. Hij stierf na nog enkele maanden dwangarbeid uitgevoerd te hebben op een onbekende plaats.

Hoewel het naziregime Nussbaum en zijn werk compleet had uitgewist, weten zijn schilderijen na verloop van tijd toch opnieuw belangstelling te wekken en wordt hij als kunstenaar opnieuw een vaste waarde in de Europese cultuurgeschiedenis.

"De Gouden Boekenuil 2015 gaat naar een boek dat een onderbelicht gebleven deel van ons verleden evoceert en ook vandaag relevant is. Een boek dat uit verontwaardiging geboren is en ons allen dwingt in de spiegel te kijken. Een boek met een slimme compositie en vlekkeloze taaltoets. Een boek dat imponeert, verbluft en ontroert. Een boek dat een tijdsbeeld en een mentaliteitsgeschiedenis biedt, een schildersleven, een oorlogsdood en een literaire verrijzenis", oordeelt de vakjury.

"Ik heb lang gezocht hoe ik dit verhaal aan veel lezers kon overbrengen", zei Schaevers na de prijsuitreiking. "Daarom is deze prijs gefundenes Fressen. Vooral omdat dit boek gaat over een kunstenaar in ballingschap. Het is iemand die zijn echo verliest. Nussbaum schilderde nog wel thuis, maar zijn echo was weg. Ik reconstrueerde dat verhaal. Nu dat verhaal een echo krijgt, is de cirkel rond."

De eerste druk van "Orgelman" is uitverkocht. Er komt nu een hardcover en ook een vertaling in het Duits is al aangekondigd. Maar de Gouden Boekenuil doet Schaevers dromen van meer. "Ik bracht Nussbaum terug naar België. Ik hoop dat dit een signaal is dat dit verhaal wereldwijd zou kunnen opgepikt worden. Ik hoop dat de uil uitvliegt naar andere landen."

Schraever hoopt met het prijzengeld wat tijd te kopen om zijn al eerder aangekondigde biografie van Hugo Claus te schrijven.