Javier Guzman bestormt Vlaanderen, verlicht en bevrijd

Met "Absurd verlicht" heeft Javier Guzman al zijn zevende avondvullend programma klaar, naast een deel andere projecten. Een man die veel produceert, nog altijd maar 37 is en dan nog veel tijd heeft verloren tussenin door verslavingen allerhande. Want het meest bekend is hij van de programma’s "Delirium" en "Delirium II", die gingen over een alcohol- en een cocaïneverslaving. Hij is clean nu, strak en scherp en bestormt vanaf nu bijna twintig Vlaamse zalen. Met een programma dat lichtvoetiger dan ooit is. Niet zwaar op de hand, maar grappig en vol treffende situatieschetsen. Hét moment, lijkt mij, om Guzman te ontdekken.

Hij stormt het podium op, steekt van wal en direct valt op hoe snedig Guzman wel is. En speelt. Het tempo ligt hoog, zijn lichaamstaal is uniek, hij staat geen moment stil en het lijkt zelfs alsof hij zich een houding moet zoeken. Wat niet het geval is, want hij kent de scène als geen ander. Een ruimte trouwens die hij bijna volledig voor zichzelf houdt.

Een bundel spots erboven en enkel een witte, strakke zitbank. Die zelfs maar af en toe dienst doet. Voor de rest doet Guzman het alleen, met zichzelf, met het publiek. Vergezeld door de fles water die er staat. Alles vormt zelfs een eenheid en lijkt op een choreografie voor woorden.

Vrouwen en meningen

De Amsterdammer met Spaanse roots analyseert zichzelf en ziet een mens die worstelt. Met zichzelf, met relaties, met het leven. Bijna anderhalf uur lang krijg je anekdotes over onder meer een klassiek comedythema als vrouwen: wat is er raar aan hem? Wat was er vreemd aan zijn exen? Waarom is communiceren met vrouwen zo moeilijk? En hoe gedraagt een vrouw zich? Heerlijke analyses die vooral heel erg grappig zijn.

En dan valt Guzman van de ene beschouwing in de andere analyse. Van de ene prik naar de andere pointe. Hij staat gewoon wat te vertellen wat in hem opkomt, zo lijkt het wel. Al weet je dat dit strak is gezet, afgemeten en beredeneerd. En zo passeren nog lappen verhalen over getuige zijn op een huwelijk, een vreemde confrontatie met de arm der wet, buren en hun vreemde gesprekken, de vreemde kronkels van God als het over Afrika gaat…

Bijzonder interessant wordt het als Guzman het heeft over meningen. Over dat het soms beter is te menen dat je geen mening moet hebben. In een tijd waarin het misschien wel heel noodzakelijk is om een mening te hebben. Maar om geen mening te hebben, heb je toch een mening nodig. En hij vindt dat je als mens van hier boter op het hoofd hebt als je orakelt over Afrika, over Charlie Hebdo, over IS, over politiek. Maar mensen troosten elkaar vaak maar met hun gedachten. Maar moet een cabaretier zo nodig een mening hebben? Moet die niet gewoon het publiek aan het lachen brengen? Ik ben er zelf nog niet uit.

© Jens van der Velde 2014

Overgave

Eerste gevoel na het applaus: het programma schoot snel voorbij. Maar neen, toch bijna anderhalf uur duurt het. Simpel, een teken dat het geen moment verveelt. Maar Guzman doet het dan ook met liefde en passie. Met overgave. Met storm in het bloed en drang in de woorden.

“Ik heb in mijn leven nog geen dag gewerkt, allen gespeeld, hoe cool is het niet om te doen wat je op je zevende al wou doen”, zei hij achteraf. Guzman, ooit beïnvloed door Wim Kan, zat achteraf een beetje in met het applaus. Had hij het publiek wel genoeg vermaakt? O jawel. Wij, Vlamingen, zijn wat stiller. En luisteren vooral.

Instapmoment

Guzman staat de komende maanden op heel wat Vlaamse podia. Voor wat misschien wel zijn absolute doorbraak moet worden. “Ik kan het goed vinden met Vlaanderen en Vlaanderen met mij. Door wat er onderweg is gebeurd, sta ik minder ver dan had gekund, maar nu is het moment er. En ik hou van Vlamingen omdat ze bescheiden zijn, Bourgondisch en stiekem ook genieten als ik even uit de bocht ga.”

Ik kan ook alleen maar aanraden om Guzman te ontdekken. De man trouwens die in 2002 duelleerde met Wim Helsen om het Leids Cabaretfestival te winnen. En er als beste uit kwam.
Meer dan 10 jaar later staat hij mijlen verder. Is hij ervaringen rijker. Is hij illusies armer. En is hij verslavingen kwijt. En heeft hij een programma gemaakt dat voor zijn doen heel hapklaar is. Maar sterk.

“Mijn volgend programma zal minder lichtvoetig zijn, maar ook weer niet zo zwaar als vroeger. Tussenin wil ik belanden.” Kortom, “Absurd verlicht” is - voor wie wil - een instapper. Een aanrader. Mijn mening. Al heb je soms beter geen mening. Nietwaar, Javier?

Meest gelezen