Het glazen plafond van Rembrandt: Maerten is meer waard dan Oopjen

De onderhandelingen tussen Nederland en Frankrijk over de aankoop van de twee huwelijksportretten van Rembrandt zijn op een opvallend obstakel gestuit: het portret van Maertens Soolmans blijkt meer waard dan dat van zijn echtgenote Oopjen Coppit.

Afgelopen zomer zijn het Rijksmuseum in Amsterdam en het Louvre in Parijs een tijdlang in een ware biedoorlog verstrikt geraakt over de huwelijksportretten van Soolmans en Coppit die Rembrandt in 1634 schilderde en die de rijke familie Rothschild te koop aanbood.

Uiteindelijk kwamen Nederland en Frankrijk overeen de portretten samen aan te kopen en afwisselend in Amsterdam en Parijs tentoon te stellen.

Met de aankoop is een bedrag van 160 miljoen euro gemoeid. De beide landen kwamen overeen elk 80 miljoen euro op tafel te leggen, maar die eenvoudige verdeling lijkt nu op de helling te staan. Het portret van Maerten blijkt immers een pak meer waard dan dat van Oopjen en dat legt een bom onder de onderhandelingen, zo weet het NRC Handelsblad.

Samen of apart?

Nederland ziet de portretten als een ondeelbaar kunstwerk en verkiest een eigendomsvorm waarbij Amsterdam en Parijs samen eigenaar zijn. De portretten zouden in het bezit van een gezamenlijke Nederlands-Franse stichting komen, wat de verdeelsleutel van 80 miljoen euro per land makkelijk hanteerbaar maakt.

Frankrijk geeft dan weer de voorkeur aan een constructie waarbij elk land één portret koopt, om ze weliswaar altijd samen te vertonen. Het lijkt erop dat die laatste optie de bovenhand zal halen, want het oprichten van een gezamenlijke Nederlands-Franse stichting blijkt juridisch moeilijk haalbaar.

In dat geval speelt de individuele waarde van de portretten plots een grote rol. Het portret van Maerten zou zo'n 100 miljoen euro waard zijn, dat van Oopjen "slechts" 60 miljoen euro. Dit betekent dat wie 80 miljoen euro op tafel legt voor het portret van de vrouw een slechte zaak doet.

Kunstkenners dragen verschillende redenen aan waarom het portret van Maerten meer waard is dan dat van Oopjen. Zo heeft Rembrandt enkel het portret van Maerten gesigneerd, wat destijds gebruikelijk was voor portretten die bij elkaar hoorden. Voorts zou het portret van Maerten van beduidend betere kwaliteit zijn en is hij "knapper" afgebeeld. Sommige details op het portret van Oopjen zouden dan weer minder verfijnd zijn. Bovendien is ze "minder knap". "Bij haar zie je gewoon minder het genie van Rembrandt", citeert het NRC Handelsblad handelaar in oude meesters Bob Haboldt.

Conservatie

Ook over de conservatie van de portretten lopen de meningen naar verluidt uiteen. Frankrijk wil ze zoveel als mogelijk ongemoeid laten, Nederland wil ze dan weer in hun oorspronkelijke staat herstellen.

Meest gelezen