Het creatieve lab van... Adil el Arbi: "Alle mannen zijn lui"

Je bent creatief of je bent het niet, beweren sommigen. Maar klopt dat wel? Zijn er manieren om creatiever te worden? Om meer inspiratie te vinden? Om op betere ideeën te komen? Heb je daar voldoende nachtrust, sport, discipline of speciale voeding voor nodig? Zoals elke zaterdag vragen we het aan een multitalent in de rubriek "Het creatieve lab van…". Deze week: Adil el Arbi, regisseur van onder meer de films "Image" en "Black", mediafiguur ook, en Slimste Mens in 2014. Momenteel draait hij in New Mexico de pilootaflevering voor een nieuwe Amerikaanse serie, "Scalped".

Adil, hoe laat sta je op op een werkdag?

Als we niet draaien, dan sta ik meestal rond acht uur op, om rond halftien-tien uur te beginnen werken. Maar als we draaien, een gewone draaidag met daglicht, dan is dat wel heel vroeg, halfzes of zo. Hier in de Verenigde Staten hebben ze de crew graag rond acht uur op de set. Maar wij zijn er dikwijls veel vroeger, rond halfzeven-zeven uur.

Heb je een ochtendritueel? Ontbijt? Yoga?

Op Amerikaanse filmsets is er altijd een uitgebreid ontbijtbuffet. En dat duurt ook niet zo heel lang. Dus je moet daar supervroeg bij zijn als je wat wil eten. Ook een schitterend moment met de ploeg samen. Als we in de avond draaien, gaan Bilall (Fallah, coregisseur en boezemvriend, JH) en ik ’s morgens meestal sporten. Soms is dat gewoon lopen, of anders krachttraining.

Altijd samen met Bilall?

Niet altijd. Soms is Bilall minder gemotiveerd, soms ben ik minder gemotiveerd. Hij loopt niet zo graag. Maar krachttraining, dat is wat we samen proberen te doen. Als het ’s morgens niet lukt, dan proberen we het in de avond. Als we niet te moe zijn van de draaidag.

Heb je de sport nodig om je goed te voelen?

Als je geen regelmaat hebt in de sport, dan gaat het naar de kloten. De evolutie in je spieren, the gains, zoals ze zeggen in het fitnessmilieu, die gaan weg. En routine kweken in het niét trainen is supersimpel.

Is draaien altijd hectisch? Of heb je tijd om je gedachten te ordenen?

Nee, het is gewoon oorlog. Natuurlijk, het hangt ervan af hoe complex de scènes zijn. Als het actiescènes zijn met stunts heb je geen tijd om na te denken. Dialoogscènes zijn wat rustiger, dan kun je wat chillen. Maar draaien is altijd de meest hectische periode. Toch is het ook de leukste periode. Het is het moment waar je effectief creëert. Je ziet die personages tot leven komen, je ziet hetgeen je in je hoofd hebt realiteit worden. Draaien én monteren, dat zijn voor ons de leukste periodes. Maar tijdens de montage zijn Bilall en ik geen ochtendmensen, wij monteren liever in de nacht. Postproductie is meestal de vampierperiode.

Ook dan is er niet echt tijd om stil te staan bij wat je doet?

Toch wel, tijdens de montage kun je meer afstand nemen, stilstaan bij wat je allemaal hebt gedraaid, nadenken over het verhaal dat je vertelt. Dat is het moment dat we veel films bekijken. Hoe die gecut zijn, hoe de verhalen verteld worden. Dat hoeven geen speelfilms te zijn, ook documentaires. En videoclips, die zijn vaak op een originele manier gemonteerd. Hoe meer dat we naar die dingen kijken, hoe meer inspiratie. Dat kan heel gevarieerd zijn: dingen van nu, maar ook van de jaren zestig, veertig zelfs. Omdat verhalen daar heel dikwijls gereduceerd worden tot de essentie, toen hadden ze niet alle moderne technieken die we nu hebben.

De echte creatie ligt toch in het scenarioschrijven?

Nee, dat is een noodzakelijk proces, maar ik haat dat echt. Er is ook ongelooflijk veel discipline voor nodig. Ik moet mezelf dwingen voor mijn scherm te gaan zitten en te typen. Ik heb vaak zin om iets anders te doen. Voor mij en ook voor Bilall is dat echt ploeteren. Voor Bilall nog meer dan voor mij.

Alle gewicht ligt dus op jouw schouders?

Nee, hij is degene die het meest bezig is in de montage. Zo verdelen we het. Schrijven is zwoegen, maar het moet. Hoe minder een film voorbereid is, hoe moeilijker het wordt in de productie, en nog erger tijdens het monteren. Alle fouten die je gemaakt hebt in het scenario moet je uiteindelijk oplossen in de montage.

Dat schrijven, doen jullie dat ook met tweeën, of zit je elk apart? Heb je eenzaamheid nodig of gezelschap?

Apart. Je kan dat niet met twee doen. Vaak bedenken we wel samen de structuur. Dan hangen we plakbriefjes op een muur waar in het kort de scènes geschreven zijn. En dan brainstormen we om het verhaal op poten te krijgen. Maar uiteindelijk gebeurt het uitschrijven wel apart, en dat doe ik meestal.

Wanneer komen de ideeën voor een verhaal?

Dat hangt ervan af. Het toilet is een goede plaats daarvoor, of de tram, of de trein, als je aan het wachten bent. Meestal hebben we meer verhalen waarmee we bezig zijn, en plots is er een creatieve rush, dan komen er oplossingen voor andere verhalen. Dan kan je ineens voor drie verschillende films de oplossing vinden.

Zijn er momenten dat het echt niet gaat?

Ja, dat is bijna standaard. Ik ben niet echt een dagmens, meestal komt het in de nacht of ‘s avonds. Dan zit je daar voor je scherm. En tegenwoordig heb je zoveel afleiding, zoveel op het internet om te kijken en te checken, films, documentaires, nieuws en video’s. Writer’s block wordt heel hard gestimuleerd. Aan de andere kant heb je wel altijd nieuwe prikkels nodig om op nieuwe ideeën te komen.

Hoe ga je om met gsm, en met e-mail enzo?

Normaal gezien antwoord ik vrij snel op e-mails. Maar als we in een productieproces komen, dan wordt mijn mailbox gewoon gebombardeerd. We zijn nu bezig met die piloot voor de serie "Scalped", en tegelijk zijn we bezig met de voorbereiding voor "Patser" (een nieuwe film bij ons, JH). Dus mijn mailbox zit vol met mails van de twee ploegen. Andere mails glippen dus vaak door de mazen van het net. Het snelst ben ik op Instagram of WhatsApp, en dergelijke.

Wat zou je aan jezelf willen verbeteren?

Superveel. Bijvoorbeeld de luiheid. Alle mannen zijn lui, het is maar in één ding dat we niet lui zijn, en dat is onze eigen luiheid verbergen. Daar zijn we heel efficiënt in. Ik zou graag niet meer lui zijn.

Dat meen je niet. Wat je allemaal produceert, verschillende series in de Verenigde Staten, een nieuwe film hier, dat kan je toch geen luiheid noemen?

Ik weet ook dat ik vaak geen kloten doe. Dat ik dagenlang op Youtube filmpjes bekijk. Ik kan echt uren verspillen aan kutvideootjes. Dan denk ik: ik had evengoed iets productief willen doen. Boeken lezen bijvoorbeeld. Als ik begin te lezen, dan gaat dat snel. Maar eraan beginnen is echt moeilijk.

En als je wel leest, wat lees je dan?

Vaak non-fictie, iets over geschiedenis. Als ik dan geen boek heb, dan ga ik gewoon op Wikipedia, en dan lees ik alle soorten feiten, als een encyclopedie.

Het is zo dat je de slimste mens geworden bent?

Ja, dat kan misschien een gevolg zijn. Als kind was dat gewoon wat ik deed, encyclopedieën. Romans konden mij geen bal schelen, omdat dat niet echt gebeurd was. Ondertussen heb ik wel romans leren appreciëren. Goeie films, die komen vaak van boeken, ik wil meer boeken lezen. En wat meer trainen, want dat is ook nog niet wat het moet zijn.

Wat is het laatste wat je gaat doen voor je gaat slapen?

Dat hangt ervan af in welke periode dat is. Als we niet te vroeg ’s morgens aan het draaien waren, dan gaan we meestal nog wel sporten. Maar vaak is het gewoon direct gaan maffen, of nog een film of documentaire zien. En altijd wel nieuws lezen, dat is standaard, even checken: wat is er allemaal gebeurd? Tegenwoordig zijn er ook van die youtube-video’s met comedians die over de actualiteit praten, dat check ik bijna elke dag.

Niet bepaald dingen om mee in slaap te vallen?

Meestal zie ik dan een docu of een serie. Docu’s helpen om in slaap te vallen. Als er teveel info is, dan kan mijn brein dat niet meer aan. Dan val ik in slaap.

Heb je een vast uur om te gaan slapen?

Meestal probeer ik voor twaalf uur te gaan slapen. Als het voorbij twaalf uur is, is het naar de kloten. Dan begint de stress: shit ik val niet in slaap. Hoe meer ik daaraan denkt, hoe moeilijker.

Heb je een levensmotto?

Da’s moeilijk te zeggen. Een maat van mij, een tekenaar, stuurde mij een fotootje van The sound of music, van Julie Andrews. En er staat op die foto: The less you give a fuck, the happier you’ll be. Dat vind ik best wel grappig. Je kan dat op twee manieren interpreteren. Het is niet: je moet er niets om geven. Maar wel: je moet je niet te druk maken om alles. Dan ga je wat chiller zijn, en wat rustiger. De bedoeling is gewoon: niet piekeren, gewoon doen.
 

Meest gelezen