Nieuwe regime in Roemenië was niet zo nieuw
Op 22 december '89 -dezelfde dag dat de Ceausescu's op de vlucht sloegen en opgepakt werden- kondigde de Roemeense televisie aan dat een "Frontul Salvarii Nationale" of Front voor Nationale Redding (FSN) de macht had overgenomen en zich achter de volksopstand schaarde.
De leider van het Front was Ion Iliescu (boven) uit de communistische partij die eerder door Ceausescu op een zijspoor gezet was. Iliescu besefte dat hij een geloofwaardigheidsprobleem had en omringde zich dan ook met hervormers uit de KP, voormalige dissidenten en kunstenaars.
Terwijl in de straten van Boekarest een bitsige strijd woedde met de aanhangers van Ceausescu en de geheime dienst Securitate, schaarden veel Roemenen zich hoe dan ook achter het nieuwe Front dat de communistische partij buiten de wet stelde en een meerpartijensysteem met vrije verkiezingen beloofde.
Op 27 december kwam er een einde aan de gevechten en had het FSN de macht in handen. Iliescu werd interim-president en hij benoemde de wetenschapper Petre Roman (foto) tot premier van een overgangsregering.
Truc van de KGB?
In het heetst van de strijd hadden belangrijke dissidenten zoals Dimitru Mazilu en mensenrechtenactiviste Doina Cornea -die zwaar vervolgd waren door Ceausescu- zich achter het FSN geschaard.
Toch zaten in de nieuwe beweging ook vooral oud-communisten, hoge legerofficieren en zelfs leden van de Securitate die tijdig hun huik naar de wind hadden gehangen.
Iliescu en een deel van het FSN vielen overigens het communisme niet volledig af en spraken nog openlijk over een "vernieuwing" waarbij ze vooral keken naar de perestrojka van Mikhail Gorbatsjov in de Sovjet-Unie.
Critici beweren overigens dat Iliescu een pion was van de KGB, de Sovjetrussische geheime dienst, die Ceausescu wou vervangen door hervormers om zo Roemenië binnen de invloedssfeer van Moskou te houden. Feit is dat Iliescu en Gorbatsjov het erg goed met elkaar konden vinden.
Barsten in het Front
Na de uitschakeling van Ceausescu groeiden er al snel spanningen tussen de oud-communisten en de echte dissidenten in het Front voor Nationale Redding, dat de controle overnam over de media en de staatsinstellingen.
Het Front beloofde vrije verkiezingen, maar onderdrukte al snel de oude oppositiegroepen zoals de liberale PNL en de Boerenpartij die nu opnieuw legaal werden.
In januari '90 stuurde het Front duizenden mijnwerkers naar Boekarest om er het groeiende protest van opposanten en intellectuelen in elkaar te slaan, een beproefde tactiek van Ceausescu zelf overigens.
De maskers begonnen af te vallen en uit ongenoegen met dat geweld stapten de echte dissidenten zoals Cornea en Mazilu uit het FSN, dat zich nu tot de "nieuwe grote partij" begon om te vormen. Het Front won dan ook de verkiezingen van mei 1990 waarna Iliescu president werd en Roman premier.
Beide politici raakten het daarna oneens en dat deed het FSN uiteenvallen. De clan-Iliescu werd de socialistische partij, die van Roman de liberaaldemocraten. De twee spelen haasje-over aan de top van de Roemeense politiek.
Huidig president Traian Basescu uit de liberale PD-L verwoordde het bij zijn verkiezing in 2004 zo: "Het is een vloek dat de Roemenen nu moeten kiezen tussen twee voormalige communisten". De nieuwe president Klaus Iohannis is de eerste Roemeense president sinds 1989 die geen communist is geweest.
Hoe dan ook is het trucje van de KGB niet gelukt: de invloed van Moskou is verdwenen en beide grote partijen hebben Roemenië naar de NAVO en de Europese Unie geloodst.
