The game changer

Het US State Departement heeft VRT-journalist Steven Decraene uitgenodigd via een International Visitor Leadership Program om een maand door de Verenigde Staten te reizen en zo de Amerikaanse politiek en economie beter te leren kennen. Op dinsdag en vrijdag schrijft hij een stuk over zijn ervaringen.

Nee, ik heb hem ook niet gehoord tijdens het eerste presidentiële debat in Denver. The game changer, het idee of de frase waarmee één van beide kandidaten de verkiezingscampagne een definitieve wending geeft, was not out there. En toch.

Zowel Mitt Romney als Barack Obama begonnen hun interventies met een verwijzing naar een Amerika dat "energy-independent" moet zijn. Die olie-sjeiks in het Midden-Oosten hebben al te veel dollars opgestapeld en bovendien hebben ze een te grote controle over de consumptieprijzen. This gotta change!

Energie-experten menen dat "the game changer" voor het oprapen ligt. Of liever, voor het aanboren. Uit de kleisteenlagen kan je gas halen en dankzij nieuwe horizontale boor-technieken is die gaswinning uiterst rendabel.

Dit gas verschilt van het bekendere aardgas maar heeft nagenoeg dezelfde capaciteiten om energie op te wekken. "Shale gas" (schalie of leisteengas in het Nederlands) kan dus een fantastisch alternatief bieden voor aardgas en aardolie. En laat de Verenigde Staten nu net een overvloed aan kleisteenlagen hebben in zijn bodem. Goedkoper gas dat bovendien niet ingevoerd moet worden: it's the magic bullit.

Door de prijs van aardgas los te koppelen van de petroleumprijzen, speelt Amerika weer volledig mee in de energie-markt. Cijfers tonen aan dat de gasprijs in de Verenigde Staten tot zes keer goedkoper is dan die in het Midden-Oosten. Een revolutie is in de maak.

Omstreden

De "shale gas winning" is niet onomstreden. Om het gas uit de harde rots -en steenlagen te krijgen, spuiten ingenieurs een mengsel van water, zand en chemicaliën onder hoge druk in de aardlaag. Daardoor kraken de leisteenlagen en komt het gas vrij dat via een andere boorpijp aan de oppervlakte komt.

De gevolgen van die operatie zijn nog niet goed gedocumenteerd en vormen een discussiepunt tussen gasexploitanten en milieu-activisten. De kans op toenemende aardschokken, watervervuiling en bodemverontreiniging maakt dat sommige landen minder geneigd zijn om shale gas aan te boren. Frankrijk bijvoorbeeld wil voorlopig niet weten van dit soort energiewinning, ook al heeft het land voldoende leisteenlagen.

In de staat Utah is er een ander probleem. Meer dan de helft van het landoppervlak van Utah behoort toe aan de federale Amerikaanse staat en niet aan de staat Utah. Toen Utah bij de Amerikaanse federatie kwam in de negentiende eeuw, mocht het in ruil voor bescherming van de unie de vruchtbare gebieden verbouwen, maar moest het de woeste, onherbergzame gebieden aan de federale staat laten.

Utah heeft wel de minerale rechten en maakt dus aanspraak op de energieschatten in de bodem. Maar om dat gas te transporteren zijn pijpleidingen nodig die door federaal gebied lopen, soms door een nationaal park, soms door woeste regio's.

Milieu-activisten, het merendeel natuurlijk niet afkomstig uit Utah, verzetten zich hevig tegen wat zij de schending van natuurgebied noemen. En dus zit Obama daar vast. Aan de ene kant stimuleert hij de "shale gas-winning", aan de andere kant wil hij de toerisme- en groene lobby niet tegen de haren strijken.

Texas leads the way

Geen groene bekommernissen of federale inmenging in "the great state of Texas". Al het land behoort privé-eigenaars toe die samen met de minerale rechten erop, nagenoeg alles kunnen doen wat ze willen met hun stukje eigendom. Daar maakten kleine en grote olie-boeren gebruik van om na de Tweede Wereldoorlog grote winsten te halen uit hun "oil-wells".

Toen die minder vaten olie opbrachten en de kostprijs te hoog werd, richtten de olie-baronnen hun vizier op het Midden-Oosten. Met soms schimmige deals konden ze hun imperium behouden, maar vulden ze mee de staatskas van Saudi-Arabië, Irak, Qatar,...

Dankzij shale gas kan nu een omgekeerde beweging ingezet worden. De installaties en pijpleidingen liggen klaar in Texas. Houston is u al het grootste petrochemische centrum ter wereld en de omschakeling van petroleum naar shale gas geeft de hele regio een enorme boost.

Plotseling kan Amerika zeer goedkoop kunststoffen en plastics aanmaken, de bestaande pijpleidingen en boorputten maken de investeringen miniem en de nabijheid van alle Gulf Coast-havens zorgen voor een strategisch voordeel. Money can be rolling in.

A new world

Bedrijven zoals het Antwerpse Katoen Natie drijven de investeringen in Amerika op. Ze beseffen als geen ander dat "shale gas" een game changer is. Als Amerika goedkoper producten kan maken, zal ook de export toenemen. Katoen Natie bewerkt en behandelt kunststoffen alvorens die volledig in te pakken en klaar te zetten voor transport.

De knowhow van het Belgische bedrijf waarderen de Texanen. Fernand Huts, de voorzitter van Katoen Natie, gelooft in de Amerikaanse energie-revolutie. Hij is bereid om alles samen tot 500 miljoen dollar te investeren in Amerika. Veel geld, maar the time is now.

Wie straks ook president wordt, de exploitatie van shale gas zal veel voor hem betekenen. Voor het eerst sinds lang zou Amerika onafhankelijk kunnen opereren van de olie-sjeiks in het Midden-Oosten en daarmee ook zijn militaire aanwezigheid in die regio kunnen terugschroeven.

De Verenigde Staten willen de oceanen nog altijd beheersen voor de vrije wereldhandel, maar een agressief geo-politiek beleid is misschien niet meer nodig. Vraag blijft wat het industrieel-militair complex daarvan zal vinden?

Steven Decraene

Meest gelezen