Wie draait op voor kosten van vliegverbod?

Stel dat u in het buitenland van een welverdiende vakantie hebt genoten en vandaag weer op het werk had moeten verschijnen, maar u bent daar niet geraakt omdat u ergens in het buitenland vastzit door de problemen met het luchtverkeer. Bent u dan onwettig afwezig? Krijgt u uw loon uitbetaald?

Volgens professor arbeidsrecht Frank Hendrickx (K.U.Leuven) kan de werknemer eigenlijk niet veel doen. Werknemers die niet op het werk geraken, hoeven daar strikt genomen geen dag verlof voor te nemen, maar anderzijds krijgen ze ook geen loon voor de gemiste dag. Ze kunnen overmacht inroepen, maar voor het loon maakt dat niets uit.

Als je voor het werk op reis bent, dan liggen de zaken enigszins anders. Hier moet de werkgever initiatief nemen en argumenteren dat er overmacht in het spel was en hij niet in staat was om de zakenreiziger tijdig terug thuis te brengen.

De problemen met het luchtverkeer kunnen niet alleen gevolgen hebben voor enkele werknemers, maar ook voor gehele bedrijven, vooral dan op en rond de luchthaven. Sommige bedrijven kunnen dezer dagen gewoon niet draaien omdat de luchthaven zo goed als plat ligt. Wat moet een bedrijf in zo'n geval met het personeel doen?

Werkgevers kunnen bij de RVA daarvoor tijdelijke werkloosheid aanvragen door overmacht. Dat houdt in dat de werknemers dan een uitkering van de RVA krijgen voor de dagen waarop er niet gewerkt kon worden. De werkgever moet kunnen bewijzen dat de arbeidsovereenkomst niet kon worden uitgevoerd. Voor heel wat banen op de luchthaven zal dat wellicht geen probleem zijn.

Hoeveel het vliegverbod in grote delen van Europa uiteindelijk zal kosten, is voorlopig moeilijk in te schatten, maar dat het omvangrijk zal zijn, lijdt geen twijfel. Volgens transporteconoom Eddy Van de Voorde van de Universiteit Antwerpen spelen verschillende factoren mee bij het berekenen van de kostprijs.

"Ten eerste zijn er de vliegtuigmaatschappijen. Elk van hen hanteert een verschillende strategie. Luchtvaartmaatschappijen als Ryanair betalen niet eens een kopje koffie voor hun reizigers, maar chartermaatschappijen gaan zo ver dat ze bijvoorbeeld bijkomende overnachtingen terugbetalen", zegt Van de Voorde in De ochtend op Radio 1.

"Ook de luchthavens zullen de gevolgen ondervinden omdat de maatschappijen minder reizigers binnenbrengen. Dat betekent minder luchthaventaksen en dus ook minder inkomsten. De bagageafhandelaars moesten hun personeel gisteren en vandaag naar huis sturen wegens geen werk, maar moeten dat terugroepen om te werken tijdens het weekend, wat ook meer loonkosten met zich meebrengt. Zelfs de hotelsector kan zwaar getroffen worden."

Van de Voorde vreest dat de kosten voor het aswolkprobleem wel eens tot in de miljoenen euro's zouden kunnen lopen. "Van het ogenblik dat de luchtvaartsector getroffen wordt door een incident, lopen de kosten al meteen hoog op. Dit heeft echt wel een zeer grote omvang. De kostprijs loopt dan meteen ongelofelijk hoog op. We spreken over miljoenen euro's per maatschappij die wordt getroffen."