AzG schort reddingsacties Middellandse Zee op na bedreigingen Libische kustwacht

"We schorten onze activiteiten op omdat we nu het gevoel hebben dat het dreigende gedrag van de Libische kustwacht zeer ernstig is... We kunnen onze collega's niet in gevaar brengen", zo zei de voorzitter van de Italiaanse afdeling van AzG, Loris De Filippi."Vorig jaar heeft de Libische kustwacht 13 schoten afgevuurd op ons schip, en dat was in een situatie die veel kalmer was dan de huidige."

AzG heeft één reddingsschip in de Middellandse Zee, de "Vos Prudence", die momenteel in de Siciliaanse haven Catania ligt. Daarnaast is er ook een medische ploeg van AzG aan het werk op het schip "Aquarius", van een andere humanitaire organisatie, SOS Méditerranée. Die ploeg blijft wel aan het werk.

De Libische marine heeft donderdag aangekondigd dat ze een opsporings- en reddingsgebied (Search and rescue, SAR) van honderden kilometers uitgeroepen heeft langs de kust, waar buitenlandse vaartuigen enkel in mogen met een vergunning. Het is niet duidelijk hoe ver die zone zich juist uitstrekt.

"We hebben geen enkele officiële informatie gekregen over de instelling van een SAR-zone door Libië", zei de coördinator van de reddingsacties aan boord van de Aquarius. "Een SAR-zone stemt niet overeen met de territoriale wateren, die beperkt blijven tot op 17 mijl van de kust. In de internationale wateren kan men de schepen, onder welke vlag ze ook varen, niet verbieden van te varen." De Aquarius blijft voorlopig voort patrouilleren in het noorden van Libië, overdag op zo'n 20 mijl van de kust en 's nachts op 30 mijl.

De beslissing van AzG is de laatste ontwikkeling in de toenemende spanningen tussen de Italiaanse regering en de humanitaire ngo's die in de Middellandse Zee opereren. In Italië, waar volgend jaar verkiezingen worden gehouden, staat de migratieproblematiek hoog op de politieke agenda. 

De Italiaanse regering vreest dat de humanitaire organisaties mensensmokkel vergemakkelijken en mensen aanmoedigt om de oversteek te wagen naar Italië. Ze heeft een gedragscode voorgesteld voor de ngo's die hun werking moet reglementeren.

AzG heeft geweigerd om die gedragscode te ondertekenen. De organisatie maakt bezwaar tegen de bepalingen dat er Italiaanse politie aan boord van de reddingsschepen moet zijn, en dat de schepen de opgepikte mensen zelf naar een veilige haven moeten brengen. AzG wil dat kleinere bootjes de mensen mogen overbrengen op grotere schepen zodat ze zelf in het gebied kunnen blijven en hun reddingsacties kunnen voortzetten.

Verleden week is Italië ook een samenwerking begonnen met de Libische kustwacht, om die te trainen en bij te staan, ondanks de bezwaren van een aantal Libische fracties in het oosten van het land, die zich verzetten tegen de door de VN erkende regering in Tripoli.

Generaal Khalifa Haftar, een krijgsheer die verbonden is met een parlement dat gevestigd is in het oosten van Libië, zei aan een Italiaanse krant dat de aanwezigheid van Italiaanse oorlogsbodem in de Libische wateren onaanvaardbaar is, maar dat hij de schepen niet zou aanvallen.

Coördinator De Filippi van het reddingsschip Aquarius zei dat de gedragscode van de Italiaanse regering en haar steun aan de Libische kustwacht tonen dat Rome nu het humanitaire doel van het redden van levens vermengt met het "politieke en militaire voornemen" om het aantal vluchtelingen en migranten die aankomen in Italië te verminderen.

De voorbije vier jaar zijn er bijna 600.000 migranten en vluchtelingen geland in Italië, van wie de meesten van wal zijn gestoken in gammele bootjes van mensensmokkelaars, vanaf de kust van Libië, waar geen centraal gezag meer bestaat en waar een verregaande wetteloosheid heerst. Meer dan 13.000 mensen overleefden de oversteek niet.