De Noord-Ierse DUP, Britser dan Brits

Conservatiever dan de Conservatieven en Britser dan de Britten zelf. Zo kan de DUP omschreven worden, de partij uit Noord-Ierland waaraan premier Theresa May haar lot nu verbonden heeft, zij het dan tegen heug en meug.

Met tien van de in totaal 650 zetels in het Britse Lagerhuis is de DUP de vijfde partij van het Verenigd Koninkrijk, maar speelt die nu de rol van "kingmaker" die May aan de macht moet houden. In Noord-Ierland is de DUP met 26 zetels in het lokale deelparlement wel de grootste partij en de initiatiefnemer bij de regeringsvorming.

Detail: de DUP heeft May in Londen dan wel opnieuw aan de macht geholpen, maar in het eigen Noord-Ierland wil de formatie van een nieuwe regering maar niet lukken. Die andere grote partij, de katholieke en nationalistische Sinn Féin, houdt daar het been stijf en wil niet weten van een nieuw premierschap voor DUP-voorzitster Arlene Foster (foto in tekst). Die Foster is verwikkeld in een schandaal waarbij massa's belastinggeld verkwanseld werd in een project rond schone energie. 

De DUP werd in 1971 opgericht door de erg radicale protestantse dominee Ian Paisley. Dat was in de periode van de "Troubles", toen bruut geweld tussen protestantse unionisten en katholieke nationalisten schering en inslag was in Noord-Ierland. De eersten wilden koste wat het kost bij het Verenigd Koninkrijk blijven, de tweede groep wilde met even weinig scrupules aansluiting bij de Ierse Republiek. 

Paisley en zijn DUP schuwden de banden met protestantse paramilitaire groepen -zeg maar terreurgroepen- niet. Ze zetten zich niet enkel af tegen de katholieke nationalisten, maar ook tegen de veel te "softe" regeringen in Londen, tegen het linkse Labour en tegen de traditionele unionistische UUP (Ulster Unionist Party) in Noord-Ierland, de traditionele geestesverwant van de Britse Conservatieven, die ook te "soft" waren.

Met evenveel poeha ging Paisley tekeer tegen de Europese Unie, maar dat weerhield hem er niet van om Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk te vertegenwoordigen in het Europees Parlement. In 1986 onderbrak Paisley daar een toespraak van paus Johannes-Paulus II toen hij die uitschold voor "antichrist".

De DUP ging evenzeer in het offensief tegen abortus -nog altijd verboden in Noord-Ierland- en tegen holebi's. In de jaren 70 lanceerde de partij nog een grote campagne "Save Ulster from Sodomy". 

Toen de Goedevrijdagakkoorden van 1997 een einde maakten aan de burgeroorlog in Noord-Ierland, bleef de DUP aanvankelijk aan de kant staan, uit protest tegen de katholieke partij Sinn Féin, die banden had met de terreurgroep IRA.

Toch stelde Paisley verrassend zijn visie bij. In 2007 werd zijn DUP de grootste partij van Noord-Ierland en toen ging Paisley als nieuwe premier zelfs in zee met Sinn Féin. De samenwerking met Sinn Féin-topman en gewezen IRA-militant Martin McGuinness (foto in tekst) verliep opvallend goed en werd een symbool voor de verzoening in Belfast.

Paisley is inmiddels overleden en de DUP heeft sindsdien ideologisch nog wat scherpe kantjes afgevijld. Dat een vrouw zoals Arlene Foster premier en DUP-leider kon worden, was op zich al opvallend voor een erg conservatieve partij. Dat Foster dan nog verwikkeld raakt in een schandaal rond groene energie, is dan ook vreemd voor een partij waarvan sommige leden nog altijd de klimaatopwarming ontkennen.

De harde houding inzake ethische kwesties -abortus en holebi's- blijft evenwel onverkort van kracht. DUP-parlementslid Edwin Poots gelooft zelfs dat de aarde 4.000 jaar geleden geschapen werd en eist dat het creationisme in de scholen onderwezen zou worden, naast de evolutietheorie van Charles Darwin en Alfred Wallace.

De DUP steunde ook voluit de campagne voor een brexit, maar wil wel een harde uittocht uit de EU vermijden. Zo wil de partij absoluut de grens voor handel met de Ierse Republiek openhouden. De welvaart van Noord-Ierland is dan blijkbaar toch belangrijker dan de zuivere ideologie.