Iraakse Koerden stemmen op 25 september over onafhankelijkheid

In de autonome regio Iraaks-Koerdistan wordt op 25 september een referendum gehouden over onafhankelijkheid. Dat kan tot nieuwe spanningen leiden met de Iraakse regering in Bagdad die vooral gecontroleerd wordt door Arabische sjiieten. Het referendum is niet los te zien van de opmars van de Koerden in Irak en in Syrië.

Volgens de Koerdische tv-zender is de beslissing voor het referendum gehouden op een vergadering van de belangrijkste partijen van Iraaks-Koerdistan. Het referendum zou er komen op aandringen van Massud Barzani (foto in tekst), de premier van de regionale regering van Iraaks-Koerdistan en leider van de KDP, één van de grote partijen van de regio.

De Iraakse Koerden genieten nu van een zeer groot zelfbestuur binnen Irak en hebben ook eigen troepen en veiligheidsdiensten. Die speelden een grote rol in de oorlog tegen de terreurgroep IS en andere extremistische bewegingen en blijkbaar willen de Koerden die inzet nu politiek verzilveren.

Het is nu uitkijken hoe de Iraakse regering in Bagdad zal reageren. Die wordt gedomineerd door de Arabische sjiieten die de meerderheid vormen in Irak en zal zich niet kunnen vinden in een onafhankelijk Koerdistan. Meer nog: de Koerden willen het referendum ook laten plaatsvinden in de oliestad Kirkuk, waar vooral veel Arabieren, Turkmenen en andere bevolkingsgroepen wonen. Die stad ligt officieel niet Iraaks-Koerdistan, maar staat wel onder controle van Koerdische troepen.

Nieuwe brandhaard na het einde van IS?

Een onafhankelijk Koerdistan kan tot grote problemen leiden. De ontmanteling van de staat Irak zal niet zonder slag of stoot verlopen, zeker omdat belangrijke olievoorraden en pijpleidingen zich bevinden in Koerdisch gebied.

Bovendien is Irak een iet of wat kunstmatige entiteit die na de Eerste Wereldoorlog in elkaar geschroefd werd door de Britse overheersers. Die voegden drie voorheen Turks-Ottomaanse provincies (Mosul, Bagdad en Basra) samen net  als drie bevolkingsgroepen (Koerden, Arabische soennieten en sjiieten) bijeen tot één Irak en brachten daar de soennieten aan de macht. Sinds de val van Saddam Hoessein in 2003 zwaait de sjiitische meerderheid de plak in Irak.

Als de Iraakse Koerden zich losmaken, wordt echter niet enkel die Iraakse staat deels ontmanteld, maar dreigen ook andere evenwichten in de regio op de helling komen te staan. Wat houdt er dan de Koerden in Syrië tegen om hun gebied in het noorden en noordoosten samen te voegen met het gebied van verwanten in Irak tot een groot Koerdistan? 

Nog veel sterker is de impact op buurland Turkije dat in het zuidoosten een grote Koerdische minderheid telt, die ook al decennia strijdt voor onafhankelijkheid. Een Koerdische staat zou dan minstens drie landen kunnen uiteenscheuren en in mindere mate ook voor problemen zorgen in Iran. 

Hoe dan ook staan de traditionele grenzen in de regio al langer op de helling. IS wou die uitwissen en een groot kalifaat vestigen. Nu lijkt er eerder een Koerdistan in de maak en de internationale gemeenschap zit daar niet op te wachten, want nieuwe en wellicht grote conflicten loeren dan om de hoek. 

Meest gelezen