Factsheet Iran: een uniek land met een rijke geschiedenis
Iran is een relatief rustig en stabiel land in het Midden-Oosten. De aanslagen van 7 juni 2017 hebben het land dus erg opgeschrikt. Iran is ook een complex land met een rijke geschiedenis. Een kort overzicht met belangrijke weetjes over Iran.
1971 AP
Van wereldrijk tot islamitische republiek
- Iran heette tot 1935 Perzië en is dus erfgenaam van het oude Perzische keizerrijk dat lange tijd het Midden-Oosten beheerste.
- In 1979 maakte een revolutie een einde aan de heerschappij van de Shah en de monarchie.
- Nadien werd Iran een islamitische republiek en verzuurden de tot dan toe goede banden met het Westen.
- Ayatollah Ruhollah Khomeini, de ideoloog achter de nieuwe republiek, werd de "rahbar" (opperste leider) of "faqih" (jurist), de behoeder van het politieke systeem tot zijn dood in 1989.
Hoogste geestelijke bewaakt het systeem-Khomeini
- Die "rahbar" of "faqih" heeft de meeste macht in Iran en wordt gekozen uit de sjiitische clerus. Sinds 1989 is dat ayatollah Ali Khamenei, de opvolger van Khomeini.
- Het officiële staatshoofd is de president die door het volk gekozen wordt uit een door religieuze leiders opgestelde lijst "geschikte" kandidaten. Sinds 2013 is dat Hassan Rouhani, een gematigde en hervormingsgezinde religieuze die in mei 2017 herkozen werd.
- Een belangrijk wapenfeit van Rouhani is de nucleaire deal die in juli 2015 met de internationale gemeenschap gesloten werd. Daarin beloofde Iran zijn atoomprogramma af te bouwen in ruil voor de verzachting van westerse sancties
Etnisch verscheiden, religieus homogeen
- In Iran leven verschillende etnische groepen, waaronder Perzen, Azeri's, Koerden, Arabieren, Turkmenen en verschillende Turkssprekende volkeren.
- Op religieus vlak is Iran eerder een homogeen land: 99,4% van de bevolking zou moslim zijn en daarvan zouden 90 tot 95% sjiitisch zijn. De sjiitische interpretatie van de islam vormt dan ook de leidraad voor de wetgeving en rechtsspraak in Iran.
- Door de geopolitieke, demografische en economische situatie is Iran een belangrijk land inzake migratie. Iran kent een grote diaspora, maar is ook een belangrijk transitland en gastland voor vluchtelingen, vooral uit Pakistan en Irak.
Meer dan olie
- De economie van Iran is deels afhankelijk van de uitvoer van olie en aardgas, maar het land bezit ook betekenisvolle landbouw, industriële en dienstensectoren. Het onderwijsniveau ligt hoog in vergelijking met andere landen in de regio.
- Ondanks de beloften van president Rouhani om meer respect op te brengen voor burgerlijke en politieke rechten heeft Iran nog een lange weg te gaan. Vrije meningsuiting is er beperkt en vrouwen genieten lang niet dezelfde rechten als mannen. De doodstraf wordt nog vaak toegepast, onder meer voor drugsrelicten en voor holebi's.