Zweden laat onderzoek naar verkrachting tegen WikiLeaks-oprichter Assange vallen

"Hoofdaanklager Marianne Ny heeft vandaag beslist om het vooronderzoek naar beschuldigingen van verkrachting tegen Julian Assange stop te zetten", liet het Zweedse Openbaar Ministerie vandaag weten. Ook het aanhoudingsbevel tegen Assange wordt ingetrokken.

Daarmee komt een einde aan een zeven jaar durende juridische strijd. Twee Zweedse vrouwen dienden in 2010 een klacht in tegen Assange wegens seksueel misbruik. Hoofdaanklager Ny besliste naar eigen zeggen om het onderzoek stop te zetten omdat ze tot de conclusie was gekomen dat het onmogelijk was geworden om Assange naar Zweden te brengen. "Hij heeft al onze pogingen ontweken om zo aan het Zweedse en Britse gerecht te ontsnappen", vertelde ze tijdens een persconferentie in Stockholm.

Assange heeft de beschuldigingen over verkrachting altijd ontkend. Hij noemde het Zweedse onderzoek een excuus om hem uiteindelijk uit te leveren aan de Verenigde Staten. Zijn advocaat noemt de beslissing van de hoofdaanklager een "totale overwinning". Assange zelf reageerde later op de dag op Twitter: "Zeven jaar lang vastgehouden zonder een aanklacht, terwijl mijn kinderen opgroeiden en mijn naam door het slijk werd gehaald. Ik zal dit nooit vergeven noch vergeten."

Later op de dag sprak Assange de pers toe vanop het balkon van de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Hij noemde het einde van het onderzoek een belangrijke overwinning voor hem én voor het VN-systeem van de mensenrechten.

Tegelijk had hij het over een "verschrikkelijk" onrecht dat hem zeven jaar lang is aangedaan. Hij zei te hopen dat met de Britse overheid een dialoog mogelijk is over zijn toekomst en dankte Ecuador, het land dat hem een kleine vijf jaar gevrijwaard heeft van arrestatie, en de Verenigde Naties, die in een vonnis Groot-Brittannië en Zweden fel hadden bekritiseerd wegens "arbitraire detentie". Uiteindelijk hoopt Assange ook een dialoog te kunnen aangaan met de Amerikaanse justitie.

Wat het optreden van het Zweedse gerecht betreft, zei Assange dat dit niet is "wat je verwacht van een beschaafd land".

Assange (45) vluchtte in 2012 naar de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Hij dook daar onder om zijn uitlevering aan Zweden te kunnen ontlopen. Of de WikiLeaks-oprichter de ambassade nu zal verlaten, is nog niet duidelijk. Assange vreesde niet alleen zijn uitlevering aan Zweden, maar ook die aan de Verenigde Staten. Daar moet hij zich verantwoorden voor de publicatie van honderdduizenden militaire en diplomatieke documenten (zie onder).

Door het stopzetten van dit onderzoek loopt er in Zweden geen onderzoek meer tegen Assange. Al liet het Openbaar Ministerie wel weten dat het onderzoek opnieuw geopend zou kunnen worden als Assange naar Zweden terugkeert.

Maar daarmee is de kous nog niet af voor Assange. Bovenop de VS wordt Assange ook nog steeds gezocht in het Verenigd Koninkrijk, omdat hij in 2012 op de vlucht is geslagen nadat hij op borgtocht was vrijgekomen. Scotland Yard liet na het nieuws uit Zweden weten dat ze Assange meteen zullen arresteren zodra hij de ambassade verlaat. Er wel aan toevoegend dat hij nu "voor een veel minder zwaar misdrijf gezocht wordt".

Volgens Assange zelf is dit een onhoudbare positie. Assange heeft immers het "recht op politiek asiel", zegt hij. Maar of hij de gok gaat wagen om de ambassade vaarwel te zeggen, zei hij niet.

De Australische journalist Julian Assange richtte in 2006 de klokkenluiderswebsite WikiLeaks op. Klokkenluiders werkzaam bij de overheid of bedrijven kregen met de website de kans om anoniem gevoelige informatie wereldkundig te maken, om zo mistoestanden aan de kaak te stellen.

Een van de bekendste lekken tot nog toe is een video onder de naam Collateral Murder, die in 2010 op de website verscheen. Daarop is te zien dat twaalf Iraakse burgers, onder wie twee medewerkers van het persagentschap Reuters, in 2007 om het leven kwamen bij een Amerikaanse helikopteraanval. Een geheime bron lekte de video naar WikiLeaks. De inlichtingenanalist Chelsea Manning - voorheen Bradley Edward Manning - wordt verantwoordelijk geacht voor het lek en krijgt een een celstraf van 35 jaar. Manning werd recent vervroegd vrijgelaten.

Sinds het lek van de video wordt Assange zelf gezocht door de Amerikaanse veiligheidsdiensten.

Manning wordt er ook van verdacht in dat zelfde jaar tienduizenden documenten over de oorlog in Afghanistan aan WikiLeaks gelekt te hebben. Later dat jaar publiceert WikiLeaks nog eens duizenden documenten over de oorlog in Irak. In beide gevallen kregen enkele grote media zoals The New York Times en Le Monde vooraf inzage in een deel van de documenten.

Vorig jaar kwam WikiLeaks nog in het nieuws toen e-mails van het campagneteam van Hillary Clinton openbaar waren gemaakt. Volgens sommigen zou WikiLeaks die e-mails via Russische bronnen hebben verkregen. Eerder vorig jaar had WikiLeaks al duizenden e-mails van Clinton gepubliceerd, geschreven toen ze minister van Buitenlandse Zaken was.