Koning Willem-Alexander gekscheert: "Vijftig is het nieuwe dertig"

Nee, vijftig jaar mag dan wel een mijlpaal zijn, maar hij zit niet in met zijn leeftijd. "Zolang je nog geïnteresseerd bent in anderen en wilt leren, maakt het niet uit hoe oud je bent", meent Willem-Alexander. Hij ziet zijn leven tijdens het interview als het ware voorbijgaan aan de hand van privéfoto's en historische beelden die de makers en hijzelf speciaal gekozen hebben. Willem-Alexander benadrukt dat hij een "onbezorgde jeugd heeft gehad". "Wél bewust van in welke familie ik geboren ben door Koninginnedag op 30 april en door mijn grootmoeder", aldus de koning.

Willem-Alexander maakt al snel de vergelijking met zijn eigen kinderen en vindt dat de druk toegenomen is: "Vroeger kwamen er voor mij twee of drie persbureaus langs, tegenwoordig heb je een explosie aan media." De koning leert zijn drie dochters met de druk omgaan. "Ze hebben een bepaalde verantwoordelijkheid, maar moeten zo normaal mogelijk doen. Het is niet hún schuld als anderen, zoals ouders of kinderen, daar niet mee om kunnen gaan. Maak daar geen zaak van, negeer het", luidt het advies.

De vader van Willem-Alexander, Claus von Amsberg, later gewoon prins Claus der Nederlanden, was een Duitser. En dat bleef hij meedragen. "Mijn vader voelde zich medeverantwoordelijk voor de Holocaust." Hij vond het onacceptabel dat het met iets anders vergeleken werd, bijvoorbeeld met de moorden van Pol Pot. "Het moest nooit goedgepraat worden", vertelt Willem-Alexander.

Als puber had de koning het moeilijk. "Ik was een gemiddelde puber: gewoon heel vervelend en brutaal." Prins Claus kampte begin jaren 80 met depressies. Willem-Alexander vond het moeilijk om zich tegen hem af te zetten, en zijn moeder was net koningin geworden. Die had het druk. De koning vroeg zelf om naar het buitenland te gaan studeren. Willem-Alexander trok de twee laatste jaren van het middelbaar naar Wales. Hij leerde er zichzelf kennen. "Een bijzondere ervaring waar ik tot op de dag van vandaag nog iets aan heb."

Als hij nog raad heeft voor zijn oudste dochter, kroonprinses Amalia (13), is het wel fouten leren maken. "Zoek je grenzen op, ga er soms overheen zonder dat je het in het publieke domein doet. Maak fouten, dat heb ik ook gedaan, veel." Hij heeft lof voor de veiligheidsmensen die hem indertijd begeleid hebben. "Die hebben nooit geklikt naar mijn ouders én dat is ook de afspraak die ik met hen gemaakt heb nu bij mijn kinderen. Het gaat om hun veiligheid, niet om wat wij weten wat ze doen. Anders kunnen ze zich nooit ontwikkelen."

Zijn dochters geraken stilaan in de puberteit. Hoe gaat het met hen? "Nou, ze zijn het aan het aftasten. Soms hoop ik dat ze wat harder proberen", zegt de koning met een knipoog. "Het zal nog wel komen." Willem-Alexander is best strikt. Zo krijgen de dochters vanaf hun tiende een "uitleenmobieltje", zeg maar het afdankertje van ma en pa. "Op vakantie gaan die mobieltjes uit en ook 's avonds. Wij hebben het zeggenschap."

In 2013, na een jaar in een coma te hebben gelegen na een skiongeluk, overlijdt prins Johan Friso, de broer van Willem-Alexander. Het raakt hem als hij erover praat. De koning heeft de tranen in de ogen, zijn lippen trillen. "Mijn broers begrafenis is nog héél aangrijpend, als ik dat zie. Je beseft pas wat je mist als je het niet meer hebt. Hij was een goede adviseur op de achtergrond, goudeerlijk, soms niet echt op een diplomatieke manier", grijst Willem-Alexander. De koning heeft altijd gedacht dat het nog goed zou komen met Johan Friso.

"Mijn schoonzus (Mabel) ging twee keer per dag naar hem toe, mijn moeder bijna elk weekend. Je hoopt gewoon, maar op een gegeven ogenblik is er geen progressie meer. Het was een hele intensieve tijd. Je ziet ook wat er met een moeder gebeurt als ze een kind verliest. Ze verliest een deel van haar. Het is niet natuurlijk dat je zoon sterft."

BEKIJK Het gesprek met koning Willem-Alexander in 3 minuten samengevat:

• Willem-Alexander rijdt sinds september met een elektrische auto. Enkel privé. Voor officiële taken gebruikt hij die wagen niet. "Helaas, maar ik probeer zo mijn steentje bij te dragen", zei hij.
   
• Willem-Alexander woont met zijn gezin in Villa Eikenhorst in Wassenaar. "Het grote huis bestaat uit twee delen", legt hij uit. "Op de begane grond ontvangen we veel gasten, vrienden en pers. Het bovenste deel, daar hebben we onze privéruimte, ons appartement waar we gezellig samenzitten." Willem-Alexander verhuist tegen 2018-2019 naar Huis ten Bosch in Den Haag, waar momenteel verbouwingen zijn. Daar zal het net andersom zijn, met de privéruimte beneden. "Met openslaande deuren naar de tuin. Want als je zoveel groen om je heen hebt, wil je echt gebruik maken van dat groen."
   
• Willem-Alexander heeft zoals iedereen op school boeken moeten lezen gekozen uit een literatuurlijst. Een van die boeken werd "Max Havelaar" van Multatuli. Happig was hij niet op het boek. "Op een nacht toen ik niet kon slapen, dacht ik "Wat ga ik nu pakken waar ik gegarandeerd van in slaap val?". Ik heb Havelaar uit de kast gepakt, in één ruk uitgelezen en ik vond hem fantastisch! Toen begreep ik het pas", lachte de koning.

• Nelson Mandela nodigde zichzelf drie keer uit op het huwelijk van Willem-Alexander. "Hij is de enige die dan ook daadwerkelijk uitgenodigd is", verklapte de koning. Drie weken voor het huwelijk -op 02/02/02- kreeg Mandela een lijst van afspraken die voor hem waren afgezegd. Hij zag daar het trouwfeest op prijken. En toch is Mandela gekomen. "Als een trouwe vriend", aldus Willem-Alexander.
   
• Ten huize van de Oranjes mochten de zonen van prinses Beatrix en prins Claus geen tv kijken. "Dat was slecht voor je ogen", dachten ze. Het was de radio die het leven beheerste, meer bepaald Hilversum 3. Op school hield Willem-Alexander dat geheim. Hij hoorde de klasgenootjes eerst uit en deed nadien net alsof hij alle programma's had gezien. "Je wordt daar heel creatief van", aldus Willem-Alexander. Grappig detail: echtgenote Máxima mocht als kind ook niet naar tv kijken. "We kregen dezelfde opvoeding", besloot de koning.
   
• De val van de Berlijnse Muur heeft Willem-Alexander live op televisie gezien. "Ik had in de auto moeten springen (om naar Berlijn te rijden, red.), daar heb ik nu nog spijt van! Zo'n historisch moment.