Videospeler inladen...

Frauderende transporteurs worden steeds sluwer

"Hoe richt ik in Slovakije een transportbedrijf op?" Om een antwoord te krijgen op die vraag trok VRT-journalist Tom Van de Weghe met een verborgen camera naar Bratislava, waar verschillende adviesbedrijfjes zich hebben gespecialiseerd in het omzeilen van de Belgische wetgeving. "Het blijkt verrassend eenvoudig te zijn. Als je dat wenst, nemen ze niet alleen je boekhouding voor hun rekening, maar zoeken ze ook naar een kantoortje en personeel. In enkele weken ben je bedrijfsklaar."

Tom Van de Weghe was aanvankelijk op zoek naar de beruchte postbusbedrijven van Belgische transporteurs. Op verschillende adressen kon hij vaststellen dat ze nog steeds actief zijn.

"Het zijn gewoon postbussen, zonder kantoor. Vaak wisselen ze van adres. Maar ik botste op veel meer dan enkele postbussen. Verschillende transporteurs hebben intussen Slovaakse transportfirma's opgekocht of zelf fysieke bedrijfjes opgericht in Slovakije, al dan niet met personeel. Ze worden steeds slimmer, want ze voelen natuurlijk de hete adem van het gerecht."

De transportbedrijven werken vooral met goedkope Slovaakse en Roemeense chauffeurs, die met minibusjes van Slovakije naar ons land worden gebracht.

"Vaak blijven die chauffeurs wekenlang rondrijden, terwijl ze volgens de Europese cabotagewet maar drie dagen in België mogen rondrijden. Een dispatcher in het Slovaakse kantoor regelt dat de chauffeurs aan de slag blijven, door hen telkens nieuwe opdrachten te geven."

De minibusjes waarmee ze over en weer naar ons land worden gebracht, staan voor de deur van de kantoorgebouwen. Met goedkope luchtvaartmaatschappijen worden chauffeurs ook steeds vaker ingevlogen met het vliegtuig, zo getuigde een Roemeense chauffeur.

"Alles gescheiden houden, dat is de kunst"

Onze reporter Tom Van de Weghe kreeg ook verschillende tips om in Slovakije een legale constructie op te zetten.

"Een Slovaakse dame die werkt voor een Belgische transporteur legde me in mooi Nederlands uit hoe het precies moet. Blijkbaar is het de kunst om alles strikt gescheiden te houden van het Belgische moederbedrijf."

"Ook het uitbetalen van lonen moet bijvoorbeeld gebeuren via de Slovaakse constructie. Op die manier ontwijken deze bedrijven uiteraard de veel duurdere Belgische sociale bijdragen."

Slovakije: "Niet illegaal"

Uiteindelijk ging Van de Weghe ook langs bij de Slovaakse minister van Justitie Lucia Zitnanska om na te gaan hoe wettelijk deze constructies zijn.

"Deze bedrijven doen niets illegaals volgens de Slovaakse wet. Er is nu eenmaal vrij verkeer van mensen, goederen en kapitaal in de Europese Unie. Als wij hen als Slovaakse regering verbieden, dan snijden we in ons eigen vel", aldus Zitnanska. Slovakije is dan ook niet van plan om in te grijpen.

Probleem zal zich verschuiven

Tom Van de Weghe denkt dan ook dat het probleem zich op termijn zal verschuiven van Slovakije naar nog goedkopere loonlanden. "Naarmate de lonen ook in Slovakije stijgen, zullen de transporteurs verder trekken."

"Nu al schakelen ze niet enkel chauffeurs in die afkomstig zijn uit Roemenië, ook Wit-Russen en Oekraïners worden steeds populairder. Er is zelfs een bedrijf dat chauffeurs heeft ingevoerd uit de Filipijnen. Dat gaat om pure mensenhandel."

Thyssen: "Optreden tegen pure brievenbusfirma's"

In een reactie op de reportage stelt Europees Commissaris voor Werkgelegenheid, Sociale Zaken en Arbeidsmobiliteit Marianne Thyssen dat het bedrijven vrij staat om volgens de regels van het Europees recht een buitenlandse vestiging op te richten.

"Maar een soort van firma oprichten die geen activiteit heeft in Slovakije, zoals we hier blijkbaar zien in de reportage, van waaruit mensen met de vrachtwagen naar andere lidstaten worden uitgestuurd en waarbij de mensen Slovaakse lonen krijgen... Als dat gaat om een pure brievenbusfirma, dan is dat onwettig en dan moet daartegen opgetreden worden."

Inspectiediensten niet overal even goed uitgebouwd

De beste manier om de frauduleuze praktijk aan te pakken is volgens Thyssen de samenwerking tussen de verschillende lidstaten. Volgens haar zijn alle lidstaten daartoe bereid, al geeft ze toe dat de inspectiediensten niet in alle lidstaten even goed werk leveren.

"Ik stel vast dat er een mentaliteit ontstaan is waarin iedereen het spel serieus wil spelen. Dat is in ieders belang, want zij missen ook inkomsten wanneer er gefraudeerd wordt. Zij willen hun slechte naam kwijt."

"Wel is het zo dat in de landen die er het laatst bij zijn gekomen, de groep van Centraal- en Oost-Europese landen, er nog een aantal landen zijn die hun geschiedenis nog met zich meeslepen. Die zijn nog niet zo lang lid van de Europese Unie en die hebben soms nog niet zo goed uitgebouwde inspectiediensten. Wij moedigen ze aan om die uit te breiden en stimuleren ze daar ook in met financiële middelen."

Thyssen wijst erop dat er in het Europese voorstel voor de detachering van werknemers specifieke regels voor de transportsector zullen worden opgenomen. "Die regels zijn in uitwerking en worden voor de zomer nog gepresenteerd."

Deze bijdrage is gemaakt in het kader van "Europa, nu of nooit", naar aanleiding van 60 jaar Europese Unie. Verslaggever Tom Van de Weghe maakte voor deze week een reportagereeks. Tom woonde en werkte in China en de VS, en kijkt nu met die ogen naar de Europese Unie.

Meest gelezen