Alleenreizende vluchtelingenkinderen in Libië vaak slachtoffer van (seksueel) geweld

De migratieroute via Libië is de dodelijkste en gevaarlijkste ter wereld, zeker voor vrouwen en kinderen, stelt Unicef in het rapport "Child Alert on the Central Mediterranean Migration Route".

Vorig jaar vertoefden naar schatting 256.000 vluchtelingen in Libië, onder hen 30.803 vrouwen en 23.102 kinderen. Een derde van de kinderen reisde alleen, maar de juiste cijfers liggen vermoedelijk nog een stuk hoger.

Het gevaar voor deze vluchtelingen, zo blijkt uit het rapport, zijn niet enkel de wankele vaartuigen waarmee ze de oversteek proberen te maken. Ook aan land, en met name in de vluchtelingencentra lopen vrouwen en kinderen gevaar. Velen onder hen roepen bij het begin van hun reis immers de hulp in van mensensmokkelaars waardoor ze een schuld af te betalen hebben en ze zich in een kwetsbare situatie bevinden. 

Na alles wat de vrouwen en kinderen hebben meegemaakt vormen ze makkelijke slachtoffers voor geweld, seksueel misbruik en slavernij. Bijna de helft van hen zegt dat ze tijdens hun reis seksueel misbruikt zijn, vaak meer dan eens en op verscheidene plekken. De meeste kinderen wilden niet antwoorden op de vraag wie hen had verkracht.

De verhalen van verkrachting en seksuele slavernij zijn genoegzaam bekend onder de vluchtelingen. Sommige vrouwen laten zich voor hun vertrek injecteren met contraceptiva om zich te beschermen tegen zwangerschap.

Driekwart van de ondervraagde kinderen zei dat ze maken kregen met geweld en agressie en dat ze werden lastiggevallen door volwassenen. Uit angst om opgepakt of teruggestuurd te worden, doen de slachtoffers maar zelden aangifte van het misbruik. Daarbovenop komt ook nog eens dat er in de Libische opvangcentra een tekort is aan eten, water en medische verzorging.

Uit het rapport blijkt voorts dat bijzonder veel seksueel geweld plaatsvindt aan grensovergangen en controleposten. Vaak dragen de verkrachters een uniform waardoor hun slachtoffers geen klacht durven in te dienen.

Het Unicef-rapport vertelt, soms met gruwelijke details, de verhalen van een aantal onder hen. Zo is het verhaal van Kamis, een meisje van 9 dat samen met haar moeder vertrok uit Nigeria.

Nadat ze de woestijn waren overgestoken, werden ze gered op zee en belandden ze in een vluchtenkamp in Libië. Rust vonden ze er niet, Kamis en haar moeder kregen er elke dag een pak slaag. Drinkbaar water was er nauwelijks of niet.

De situatie is het gevolg van het gebrek aan veilige en legale alternatieven, stelt Unicef. De organisatie dringt er bij overheden en de Europese Unie op aan om zo snel mogelijk werk te maken van zes actiepunten:

• Bescherming van (alleenreizende) vluchtelingen- en migrantenkinderen tegen uitbuiting en geweld.
• Stop het opsluiten van vluchtelingen- en migrantenkinderen en bied praktische alternatieven aan.
• Zorg dat families kunnen samenblijven, geef hen een wettelijk statuut.
• Zorg voor onderwijs, gezondheidszorg en andere basisvoorzieningen.
• Pak de problemen die aan de oorzaak liggen van massamigraties bij de kern aan.
• Bevorder maatregelen die vreemdelingenhaat, discriminatie en uitsluiting bestrijden, zowel in de landen van doorreis als op de bestemming.